Nav paşnav: Ece Yilmaz
Nasnav: Edessa Cejna
Cihê jidayikbûnê: #Êlih#
Dayik-Bav: Leyla-Mehmet Alî
Dem û cihê şehadetê: #14-10-2023# /#Dersim#

Hevrêya me Edessa weke ferda malbatek bi eslê xwe ji Cizîra Botan li bajarê berxwedanê li Êlihê ji dayik bû. Hevrêya me heta 10 saliya xwe li vê derê ma, piştre jî ji ber zextên dewleta Tirk a qirker neçar ma ku tevî malbata xwe bar bike Stenbolê. Lewma neçar ma ku dûrî welatê me Kurdistanê bijî. Hevrêya me Edessa tevî ku dûrî Kurdistanê mezin bû, ji nirxên xwe yên cewherî qut nebû. Bi saya welatparêziya xurt a malbata wê li gel polîtîkayên asîmîlasyonê yên dewleta Tirk a qirker, di çand û zimanê Kurdî de israr kir û bi vî rengî bersiva herî bi wate da sîstema qirker. Ji ciwantiya xwe û pê ve bi bandora şerê li Kurdistanê kete nava lêgerînan, destpêkê tevlî nava karên ciwanên şoreşger welatparêz bû. Di vê demê de civak, derdor û jiyana xwe hîn baştir nirxand, bi rola ku civaka bi serweriya mêr li jinê ferz dike hesiya û biryar da ku têkoşîna xwe hîn mezin bike. Di heman demê de komploya navneteweyî ya ku sala 1999'an li hemberî Rêber Apo hate kirin ji bo hevrêya me Edessa bû hinceta tevlîbûna li nava têkoşîna çalak. Li hemberî zext û komkujiyên ku dewleta Tirk a mêtinger qirker li gelê me dike, gihîşt we baweriyê ku rêbaza herî bi bandor a têkoşînê li çiyayên Kurdistanê bi gerîlatiyê dibe û li ser vê bingehê sala 2001'ê tevlî nava refên gerîla bû.

Hevrêya me Edessa piştî ku beşdarî nava refên gerîla bû li herêma Xakurkê tevlî nava perwerdeya destpêkê bû, bi perwerdeyê re di demeke kurt de hînî jiyana gerîla û çiyê beû. Bi kûrbûnên li perwerdeyan jiyana gerîla weke cihê jiyana hest û armancên pîroz ên hesreta mirovahiyê pênase kir. Ji ber vê yekê jî bêteredût ji dil û pak tevlî nava jiyanê bû. Hevrêya me ku gelekî kedkar bû, ji ti karî xwe venegirt û bi fedakarî têkoşiya. Heta sala 2003'an li herêma Xinêre têkoşiya, di vê demê de ji aliyê leşkerî û îdeolojîk ve xwe bi pêş ve bir û bû gerîlayeke YJA Starê ya şareza. Berevajî kes û hêzên ku teslîmiyet û xiyanet li refên me yên têkoşînê ferz dikirin ku dewama Komploya Navneteweyî bûn, hevrêya me Edessa berê xwe da şer û derbasî Zagrosan bû ku bi çiyayên xwe yên bi heybet tê naskirin. Hevrêya me nêzî 3 salan li Zagrosan ma, di vê demê de ji aliyê leşkerî ve bû xwedî tecrûbeyên girîng. Piştre jî li Bakurê Kurdistanê xwest tevlî pêvajoya şer bibe ku bi Pêngava 1'ê Hezîranê re destpê kir û bi israr xwest derbasî Bakur, bi taybetî jî Dersimê bibe.

Ji bo li Bakur tevkariyê li têkoşînê bike, têkoşînê xurt bike û weke milîtaneke Apoyî bersivê bide dewleta Tirk a dagirker, di sala 2006'an de derbasî Dersimê bû. Li Dersimê tevî gelek fermandarên hêja têkoşiya, ji van hevrêyan tecrûbeyên girîng wergirt. Li qada Dersimê ku bi îdîa û biryardariyeke mezin dest bi têkoşînê kir, beşdarî gelek çalakiyan bû û hêrsa bi salan a di dilê xwe de di van çalakiyan de nîşan da. Li Dersimê di nava 9 salan de cihek nehişt ku neçû, rêyek nehişt ku jê derbas nebû, li Kaniyên Dersimê av vexwar û wateya jiyanê li vê derê dît. Di her nefesa li Dersimê de li şikeftan bêhna çekên kîmyewî yên di Terteleya 1937-38'an de li dijî gelê me hatin bikaranîn bêhn kir, li serê çiyayên ku piştî her meşa dirêj a gerîla ji bo bêhnvedanê lê disekinî, qîrîna jin û bûkên Dersimî dibihîst ku xwe ji zinaran avêtin. Hevrêya me Edessa her carê hêrsa xwe ya li hemberî dijmin xurt kir. Ji ber vê yekê jî baweriya xwe bi wê yekê anî ku divê tevlîbûna xwe hîn mezin bike, lewma hîn bêhtir kûr bû.

Hevrêya me di sala 2015'an de ji Dersimê derbasî Herêmên Parastinê yên Medyayê bû, li Aakdemiya Jinê ya Azad a Şehîd Bêrîtan û piştre jî li Akademiya Şehîd Zîlan a PAJK'ê beşdarî perwerdeyan bû. Di pêvajoya perwerdeyê de pratîka xwe ya Dersimê ya demdirêj bi berfirehî nirxand, ji xwe re kir esas ku kêmasiyên xwe çareser bike, tecrûbeyên xwe bi hevrêyên xwe re parve bike. Hevrêya me her ku parve kir bêhtir civakî bû, bi sekna xwe ya li ser rêbazê jiyana Apoyî, bi dilsoziya xwe ya li pîvanên azadiya jinê, bi kesayetiya xwe ya kedkar û durust ji hevrêyên xwe hemûyan re bû mînak, bû milîtaneke mînak a PKK û PAJK'ê. Hevrêya me Edessa piştî pêvajoya perwerdeyê li herêmên Garê, Xakurkê û Geverê kar kir, di fermandariyên eyaletê de wezîfe wergirt, li her qadê ji bo bicihanîna Şerê Gel ê Şoreşgerî hewl da, ked da.[1]