سەنتەرێ وێ باژێرکێ باتیفا یە، دکەڤیتە باکورێ سەنتەرێ قەزایێ ئەو دگەل ناحیا دەرکارێ ئێک ناحیە بون لێ ل سالا 1924 ناحیەکا نوى هاتە دانان بناڤێ ناحیا (گولى) وسەنتەرێ وێ ل گوندێ (دێمکا) بو پاش بو گوندێ بەهنونە هاتە ڤەگوهاستن پاش ل باژێرکێ باتیفا بنەجە بو، باتیفا دکەڤیتە سەر رێکا سەرەکى یا کو دەڤەرا بەروارى بالا ب زاخو ڤە گرێددەت ورامانا وێ ب زمانێ کوردى ئانکو دەڤەرا دەشتا کویر یا کو ل زڤستانا باروڤێن بەفرا لێ دهێن.
ئەردێ ناحیێ بو دوو دەڤەرا دهێتە پارچەکرن یائێکێ دەڤەرا دەشتێ ئەوژى درێژەپێدانا دەشتا سندى یە هەتا روبارێ خابور، دەڤەرا دووێ یا چیایى یە یا ب دول ونهال وگر وجهێن بلند و ئاستەنگە گەلەک روبار وشیفکێن ئاڤێ وکانى لێ هەنە ومفا بو چاندنێ ژێ دهێتە وەرگرتن.
ژیانا خەلکێ ناحیێ ل سەر چاندنا بەرهەمێ زڤستانێ یە وەکو گەنم وجەە ونیسک ونوک... هتد ودەشت وجهێن باش یێن چاندنێ دهێنە ب کارئینان زێدەبارى چاندنا دەرامەتێ هاڤینى وەکو برنج وباجان وکەسکاتى،ل ڤان سالێن دوماهیێ خەلکێ دەڤەەرێ دەست ب چاندنا دارێن فێقى کریە مینا سێڤ وخوخ وهورمیک وهنار ومشمش، هەروەسا نهالێن وێ ب چاندنا دار سپیندارا یا بناڤ ودەنگە زێدەبارى چاندنا گویز وفستەق، بو ئاڤدانێ مفا ژ روبارێن زریزە وسیرکوتکى وخابورى دهێتە وەرگرتن، هەروەسا خەلکێ دەڤەرێ تەرش وکەوالى بخوداندکەت ژبەر هەبونا کوز وچەروانێن بەر فرەە ل دەڤەرێن چیا کو سەقایەکێ خوش وئاڤەکا بوش لێ هەیە، ژچیایێن وێ (نزدور - رویسێ – کەشان – سەرکێ شوینێ –بەهنونە – شابانى).
ژ روبارێن وێ روبارێ زریزە – سیرکوتک – خابور.
ل ناحیێ گەلەک شوینوارێن مێژویى هەنە و (15) جە ژلایێ رێڤەبەریا شوینوارێن دهوکێ هاتینە تومارکرن ژوانا (کەلها شابانیێ یا بناڤ ودەنگ، کەلها کەشانێ، کەلها بێجوانێ، پرا نزدورێ ل سەر روبارێ خابورى کو دبیت ل سەر دەمێ میرنشینا بادینان هاتبیتە دانان، شوینوارێن کرێت وبێگوڤ.).
روبەرێ ناحیێ (208) کم2 و(73)گوندا بخوڤە دگریت وتەڤ گوند هاتبونە خرابکرن پێش وپاشى ئەنفالا بتنێ سەنتەرێ ناحیێ وکومەلگەها بێگوڤا تێ نەبیت، لێ پشتى دامەزراندنا حکومەتا هەرێما کوردستانێ دەستێ ئاڤەدانکرنێ گەهشتە وێ دەڤەرێ وژیان ڤەگەراندە پتریا گوندێن ناحیێ.