عبدالرحمن بامەرنی
شعر ب خوە یا جوانە، لێ ئه و جوانی بەس نینە ئەگەر هوزانڤان کاری د وێ شعرێ دا نەکەت. دبیت ئەڤە ببیتە پرسیار، مانێ هەمی کاری د شعرێ دا دکەن یان بێژن شعر داهێنانە؟ راستی بیت ئەز ب خوە ب ڤان هەردوو پرسیاران ڤە مژوول ناکەم، هندی ل سەر کارکرنا درستکرنا وێنەیێ شعری راوەستم.
تشتێ هوزانڤانی و شعرێ ژ ئێک جودا دکەت، ئەگەر پیڤەرێ کی بلند و کی کولندە وەربگرین، بۆ شعرا باش و شعرا نزمتر ب تێگەهێ شعرا ژخوە ڤەکری، ئەم دێ باشتر شێن ل سەر تێگەهێ وێنەیێ شعری راوەستین، کو ب من وەرە ئەگەر نیڤەکا نڤیسینا شعرێ بۆ ئیلهامێ، داهێنانێ، رەوانبێژیێ، زمانزانینێ و هوستاکارییا د نژاندنا پەیڤان دا بزڤریت، نیڤا مایی بۆ سنعەتکارییا هوزانڤانی ب خوە ڤەدگەریت، کا چەند دشێت وێنەیەکێ ب ئافرینیت. ئافراندن ب مەبەستا تشتەکی ژ نەبوونێ بینتە هەبوونێ، من بەحسا خودایی نینە کو ئه و ب تنێ دشێت ئافراندنێ بکەت، لێ من بەحسا هوزانڤانییە کو ئه و دشێت وێ ئافراندێ بەرچاڤ بکەت و د قالبەکی دا نمایش بکەت.
ئەگەر ژ ئەڤا من نڤیسی تو هزر بکەی، کو هوزانڤان ب خوە دڤێت کارگەهەک بیت بۆ نڤیسینا شعرا خوە و درستکرنا وێنەییان، ئەز چ کومێنتا ل سەر نادەم و یان کو مەبەستا من ژی هەر ئەڤەیە و ئەز دێ دڤێ نڤیسینا کورت دا ب تنێ نمونەیەکێ ژ پەرتووکا (ئه و پەنجەرا نە شکەستی) ئینمە دەر، یا هوزانڤان (ئەلند بەنگین بالەتەیی).
بۆ زێدەتر رۆنکرن، مە کار ب هەلبەستان و ناڤێ وان نینە هندی وێنە بۆ من گرنگە، کو من مەبەست پێ هەی بێژمە خواندەڤان و حەزژێکرێن شعر نڤیسینێ و ئەڤێن شعرێن دنڤیسین، کا وێنەیێ شعری چییە و چاوان دهێتە نڤیسین و شعر چاوان ل سەر وێنەییان رادوەستیت؟
د شعرا (تنێیبوون رەهەندەکە ژ من دباریت) کو دکەڤیتە بەر پەرێ 29ێ ژ پەرتووکێ و ل دێرا 26ێ، وێنەیەکێ شعرێ بڤی رەنگێ دکەڤیتە بەرچاڤێن مرۆڤی:
من دارچنارێن گوندی فێری بێهنا تە کرن و
ب خوە ئەڤ شعرە 39 دێرن و دبیت دناڤ ڤێ شعرێ دا، چەندین وێنەیێن دی ژی بکەڤنە بەرچاڤ. لێ راستی بیت ئەڤ وێنەیە ل نک من ب خوە، ئافراندنەکا بێ وێنەیە و ڕەنگە خواندەڤایەکێ مایتێکەر کو مافێ وییە بابەتی ب ئازرینیت، بهێت و بێژیت: “ئاخر هەر عاشقەکێ بیت، دێ دەستێ یارکا خوە گریت و پێکڤە بەرەڤ جهەکێ دووری گوندی ڤەچن، یان دێ جهەکی ل دووری خەلکی بۆ خوە کەنە ژڤان و تێدا گەهنە ئێک؟!!”، ئەها مەبەستا من ژی ب بەرچاڤکرنا وێنەیەکێ (1) دێر ژ شعرەکا ژ (39) دێران پێکهاتی هەر ئەڤەبوویە، کو ئەڤ دێرە هەلگرێ وێنەیەکێ هەلکێشیت، هەر چ نەبیت ئه و کەسێن عەشق کرین و ئاراستەییا بەرچاڤکرنا من بۆ ڤی وێنەی ژی هەر ئەون یێن عەشق کرین، ژبەرکو وێنەیەکێ هند قەدەر مەزنە، ئه و ب خوە دگەل مرۆڤی دانوستاندنێ دکەت. کو ئەم دزانین دار چنار و تایبەت ل گوندان، ل سەر لێڤێن ئاڤێ زێدەتر شوون دبن و پرانییا جاران، ئەڤ دار چنارێن هەنێ دوورە چاڤن و ل رەخێن گوندینە.
شاعرێ دڤی وێنەی دا دبێژیتە مە، کو راستتر بیت وێنەیەکە بۆ هەڤالا وی یا ئاراستەکریە، کو هندی من و تە ژڤان یێن ل بن ڤان دار چناران هەین، ئەم ل نک وان تشتەکی ناموو نەبووین و ئه و هی بوو بوونە دیتنا مە یا هەرۆ و ئێدی ب تنێ بێهنا مە ژی ب وان رەخان کەفتبایە، ئەوان ئەم ناس دکرین و جوانییا وێنەی ژبلی ئەڤا من بەحسکری، ژبلێ هەستێ دیتنێ و هەستێ هەستپێکرنێ وەک لڤین، شاعری پەنا بریە بەر تشتەکێ نوو، کو ئەم فێر نەبووینە بئینینە سەر زمانێ خوە، ئه و ژی هەستا بێهنکرنێ و دار چنار و بێهن کرن!!! لێ ب ڕاستی بیت، ئێکەم حەزژێکرنا دایکێ بۆ ساڤایێ وێ و ناسکرنا وان، هەر بێهن بوویە و ڤێ بکە پیڤەر بۆ هەمی تشتەکێ دی و خوە ئه و تشت (دار چنار) ژی بیت.
*ئه و پەنجەرا نە شکەستی، شعر، ئەلند بەنگین 2021.[1]