بەرهەڤکرن و وەرگێڕان ژ ئنگلیزی: شەمال ئاکرەی

هند کارێن ئەدەبی هەنە، د بیردانکا مرۆڤی دا دهێنە نکراندن، ب تایبەتی یێن مە ل ژیێ گەنجاتیێ خواندین. ئێک ژ ڕۆمانێن کۆ من ل سالێن دووماهیا هەشتێیان ژ سەدەیێ بۆری خواندی، ڕۆمانا ڕەه Roots بوو. ژ بەر چیرۆکا وێ یا سەرنجراکێش، من خوەست ژ بۆ خواندەڤانێن ئەڤرۆ کورتیا ڤێ چیرۆکێ بەرچاڤ بکەم.

کونتا کێنتێی Kunta Kinte، کارێکتەرێ سەرەکی یێ ڕۆمانا ڕەه Roots-ە یا کۆ ژ ئالیێ ئەلێکس هیلیAlex Haley (11ی تەباخا 1921 – 10ێ شوباتا 1992) یێ ئەمریکی ڤە هاتیە نڤیسین، و ل 17ی تەباخا سالا 1976ێ هاتیە چاپکرن. ئەڤ ڕۆمانە، چیرۆکەکا دیرۆکی و سەرهاتی یا خێزانەکا ئەمریکی یا بنەرەت ئەفریقی ڤەدگێڕیت.

رۆمانا ڕەه Roots هەر ل سالا چاپکرنا وێ، بوویە زنجیرە فلمەکێ تەلەڤزیۆنی یا 12 خەلەکە یێن ئێک دەمژمێری، دیسان ئەڤ چیرۆکە بوویە فلمەکێ سینەمایی یێ سەرنجراکێش (لینکێ فلمی ل پەراوێزا ڤێ نڤیسینێ هەیە) 2.

ئەڤ ڕۆمانە، تێکهەلەکە ژ ڕوودانێن ڕاست و ئاشۆپی، و کۆنتا کێنتێی یێ قەهرەمانێ ڕۆمانێ، ئەفریقیەکێ موسلمانە ژ گوندێ ماندینکا Mandinka یێ سەر ب ناڤچەیا جوفۆرە Jufureh یە ل وەلاتێ گامبیا Gambia ل ڕۆژئاڤایێ ئەفریقیا.

ل گۆرەی ڕۆمانێ، کونتا کێنتێی ل دەوروبەرێن سالا 1750ێ هاتیە سەر دونیایێ، و ل سالا 1767ێ، کێنتێی د 17 سالیێ دا د نێڤ دەحل و دارستانێن وێ ناڤچەیێ ژ ئالیێ چار زەلامان کو سەر ب بازرگانێن کۆلەیان ڤە بوون دهێتە ڕەڤاندن و ل گەل 140 کەسێن دی کۆ ب هەمان شێوە ئیخسیر کربوون، بۆ باژێرێ ئاناپۆلیس Annapolis یێ ویلایەتا ماریلاند Maryland یا ئەمریکی دهێتە ڤەگوهاستن. 60 ڕەڤاندی ژ وان 140 کەسان د کەشتیێ دا دمرن و تەرمێن وان دبنە خوارنا ماسیان.

کەسەک بناڤێ ویلیام ولەر William Waller کو ژ خێزانەکا برجواز ژ ناڤچەیا سپۆت سیلڤیانا Spotsylvania County ل ویلایەتا ڤیرجینیایێ Virginia ، کێنتێی ب بهایێ 750 دۆلاران کۆ بلندترین بها بوو ب کۆلەیەکی بهێتە دان هاتە فرۆتن، دکڕیت.

کێنتێی، جوانترین نموونەیا بێهنفرەهی و هەدارێ تۆمار دکەت و ژ پێخەمەت ب دەستڤەئینانا سەربەستیێ چەندین جاران بزاڤا ڕەڤینێ دکەت و گوهۆڕینا ناڤێ خوە ژ کونتا کێنتێی بۆ تۆبی Toby نا پەژرینیت هەتا وێ ڕادەیێ، خوەدیێ وی پێ یێ وی یێ ڕاستێ دبڕیت، داکۆ نەکاریت برەڤیت. پشتڕا ژنەکا ڕەش پیست بناڤێ بێل Bell کۆ شیڤلێنەرا مالا ویلیامی بوو، چارەسەری یا وی کر داکۆ ب گولتەی بکاریت ب ڕێڤە بچیت. کێنتێی ل گەل بێلیێ هەڤژینی پێکئینا و زارۆیەکا کچ دبیت و ناڤێ وێ دکەنە کیزی kizzy.

ژ بەر نەپەژراندنا ناڤێ تۆبی خوەدیێ وی گەلەک تۆڕە ددبیت، لەوڕا ل بەرامبەری هەموو کۆلەیان گرێ ددەت و ب قامچیان دکەڤیتە سەر و ژێ دپرسیت: ناڤێ تە چی یە؟، وی ژی بەرسڤ ددا و دگۆت کونتا کێنتێی داکۆ جارەکا دی قامچی لەشێ وی د خوینێ ڕا سور بکەنەڤە. خوەدیێ وی ژی دا هەر ژێ دپرسیت: ناڤێ تە چی یە؟ ئه و دا ب دەنگەکێ کز بێژیت کونتا کێنتێی، کونتا کێنتێی، کونتا کێنتێی. 1

رەوشا وی گەهشتە سەر سەکەراتا مرنێ و گوه ژ پرسیارێ دبیتەڤە: ناڤێ تە چی یە؟، ل ڤێرە دبێژیت: تۆبی، و ب دەنگەکێ بلند دوبارە دکەتەڤە داکۆ هەموو کۆلەیان گوه لێ ببیت هەر وەکو خوەدیێ وی فەرمان لێ کری.

ل گۆرەی سیستەمێ کۆلەتیێ، زارۆیێن کۆلەیان ژی مولکی خوەدیێ کۆلەیانە، لەوڕا دەما کچا وان کیزی دگەهیتە تەمەنێ 16 سالیێ، دفرۆشیتە کەسەکی ب ناڤێ تۆم لیTom Lea کۆ جۆتیارەکێ هەژار بوو و هندەک ژ داهاتی خوە ژ شەڕی دیکلان ب دەستڤە دئینا. خوەدیێ وێ یێ نوو دەستدریژیا سێکسی ل سەر کر و زارۆیەک ژێ دبیت ب ناڤێ جۆرج George.

چیرۆکا درامایی یا کچا کێنتێی و زارۆکێن وێ، بەردەوام دبیت هەتا نەڤیەکێ وێ ب ناڤێ ئەلێکس هیلی Alex Haley ، کۆ نڤیسەرێ ڤێ ڕۆمانێ یە، چیرۆکا پڕ خەمگینا باپیرێ خوە یێ مەزن دنڤیسیت.

دەما کچا وی، بۆ وارێ وەغەرکرنا دایک و بابێن خوە دزڤریت، دچیتە سەر گۆڕی بابێ خوە و ناڤی تۆبی ل سەر کێلیا وی دگوهۆڕیت و دکەتە کۆنتا کێنتێی. نها ل ناڤەندا باژارێ ئەناپۆلیس پەیکەرەکێ وی هەیە.

پەراوێز:

1- ئەڤ دیمەنێ ڕۆمانێ بیرا مە ژ فیلمێ پەیام The Message ئانکو (الرسالە) دئینیت (ل 9ێ ئادارا 1976ێ فلم هاتیە بەرهەمئینان)، دەما بیلالێ حەبەشی ب قامچیێ دهێتە ئەشکەنجەدان و خوەدیێ وی ئۆمەیە بن خەلەف ژێ دپرسیت کی خوەدێ یێ تەیە؟ بیلال بەرسڤێ ددەت و دبێژیت خوەدێ یێ ئێکانە، خوەدێ یێ ئێکانەس (وەرگێڕ).



2- https://www.youtube.com/watch?v=iX_wng5P_is

ژێدەر:

– https://en.wikipedia.org/wiki/Roots:_The_Saga_of_an_American_Family.[1]