دیدار سالار محەمەد دۆسکی
مامۆستا ڕافع عادل ئەسعەد ژدایک بوویێ ساڵا 1944ێ ل باژێرێ #دهۆک#ێ، پولا ئێکێ یا سەرەتایی ل قوتابخانا (دهۆک یا ئێکێ) خواندیە، چونکە بابێ وی ڕێڤەبەرێ داهاتی بوو و هاتە ەگوهاستن بۆ قەزا ئامێدیێ دهێتە ڤەگوهاستن بۆ قوتابخانا ئامێدیێ و (پولێن، دووێ و سیێ و چارێ) وێرێ خواندینە و دووڤ دا ڤەگەریا باژێرێ دهۆکێ هەر دو پولێن (پێنجێ و شەشێ) ل هەمان قوتابخانا (دهۆک یا ئێکێ) تەمام کر، ل سالا خواندنێ (1964 – 1965 قوناغا ناڤنجی و ئامادەی ل (سانەویا دهۆک) پشکا زانستی ب دووماهی ئینا و پشتی دەرچوویێ تێکرا نمرێن وی 62 بوو و ل کولیژا زمانان ل زانکۆیا بەغدا پشکا کوردی هاتە وەرگرتن.
مامۆستا ڕافع عادل ئەسعەد، بۆ ڕۆژناما ئەڤرۆ گۆت: ل زانکۆیێ مە دو زمان خواندن وەک تایبەت مەندی و بسپوریا من یا ئێکێ زمانێ کوردی بوو و یا دووێ زمانێ ئنگلیزی بوو و هەر چار سالێن کولیژێ هەر سال یێ ئێکێ دەردکەفتم وی دەمی مامۆستایێن مە(صادق بەهادین،عزدین ڕەسول، نەسرین فەخری، ئەحمەد ئوسمان) ئەف هەرسێ مامۆستایە دەرچوویێن زانکۆیا ڕوسیا بوون چونکە وی دەمی بتنێ دکتورا دا ل (پاریسێ و ڕۆسیا) و (پاکیزا ڕەفیق حلمی) سەرۆکێ پشکێ بوو وی دەمی دەلیڤە بوومن هاتە کو بەردەوامیێ بدەمە خواندنێ ل (پاریس) و من حەز دکر لێ بابێ من خودێ ژێ ڕازیبت حەز نەکر بەردەوامیێ بدەمێ و ئێکەم وەک مامۆستا ل ڕێکەفتی #04-02-1970# هاتمە دامەزراندنا ل ئامادەیا (کاوە) ل سالا خواندنێ 1970- 1971 مە ناڤێ وێ ژ (سانەویا دهۆک) ڕاکر و مە کرە (ئامادەیا کاوە) و ناڤنجیا(گارە) ل تاخێ گەلی هاتەدانان و تومار هەمی ل ناڤجنیا (گارە) دبەرهەڤن، ل سالا 1974- 1973 وەک ڕێڤەبەرێ ئامادەیا کاوە من دەست بکارێ خوە کر و پێشتر ژی ب دو سالان وەک هاریکارێ ڕێڤەبەری بووم، دووڤ دا گەهشتمە شورەشێ وی دەمی (سانەویە) دانابووم ل سەرسنگێ من دەوام کر وی دەمی قەسرا شاهی یا سەرسنگێ مە کرە کونترول بۆ قوتابخانێن سەرەتایی و دەمێ زڤرین ل سالا 1975 حوکمەتا عیراقێ ژ پرۆسێسیا خواندێ دویر خستین و هاتمە ڕەوانەکرن بۆ پشکا (پرۆگرام و پەرتووکان) ل پەروەردێ و پشتی بورینا دو سالان وەک ڕێڤەبەرێ (ناڤنجیا هاوکاری) هاتمەدانان و ئێکم سال بوو ئه و ناڤنجی بهێتەڤەکرن وی دەمی ئاڤاهیێ وێ دکەتە بەرامبەر مزگەڤتا(شەهیدان) گرێ باصێ و ئەڤە هەتا سالا 1979ێ وێ سالێ داخازکرم ببمە هاریکارێ ڕێڤەبەرێ گشتیێ پەروەردێ بۆ کارۆبارێن کارگێری و خویەتی وی دەمی سێ هاریکار ڕێڤەبەرێ پەروەردێ هەبوون وی دەمی (عادل یونس عەبو) ڕێڤەبەرێ پەروەردێ بوو.
مامۆستا ڕافع زێدەتر گۆت: دەمێ بوومە ڕێڤەبەرێ ئامادەیا کاوە و هەمان سال خێزانا من ڕێڤەبەرا ئامادەیا دهۆک یا کچان بوو، دەمێ هێشتا دهۆک سانەویە یا تێکەل بوو کچ و کور ل گەل ئێک بوون و ل سالا 1986 ئامادەیا دهۆک یا کچان هاتەدانان، ل سالا 1986 چوومە پشکا سەرپەرشتیاری یا بسپوری و چاف پێکەفتن ل گەل من هاتەکرن و بوومە سەرپەرشتیارێ کارگێری و بەردەوام بووم هەتا سالا 1990ێ و پشتی ڤەکێشانا فەرمانگەهێن حوکمەتا بەعس ژ پارێزگەهێن کوردستانێ وی دەمی بوومە ڕێڤەبەرێ گشتیێ پەروەردێ ب وەکالەت هەتا سالا 1994ێ وی دەمی (عەبدوالعزیز تەیب) پارێزگەرێ دهۆک بوو، پشتی هەلبژارتنێن پەرلەمانێ کوردستانێ، وی دەمی پوستێ ڕێڤەبەرێ پەروەردێ بۆ ئێکەتی نشتیمانی کوردستان کەفت بوو وی دەمی (ناجی محەمەد مستەفا ئامێدی) بۆ ڕێڤەبەر و بوومە سەرپەرشتییێ بسپوری یێ ئێکێ ل پارێزگەهێ و بەردەوام بووم 1/8/2008 هاتمە خانەنشینکرن و ژیێ من بوونە 64 سال و سالەکێ بوومن هاتە درێژکرن و حەزا من بوو ئەز و خێزانا خوە پێکڤە بهێینە خانەنشینکرن وێ سالێ ئەم پیکڤە هاتینە خانەنشینکرن.
مامۆستا ڕافع بەحسێ سەربورا خوە ل گەل وەرزشێ کر و گۆت: یاریکەرێ هەلبژارتیێ پارێزگەها دهۆک بووم یێ باسکت بوولێ و دامەزرێنەرێ یانا دهۆکم و دەسپێکێ جێگرێ سەرۆکێ یانا دهۆک بووم وی دەمی دەستەیا دامەزرێنەرێن یا دهۆک ل سالا 1971- 1972ێ ژ ئەڤان کەسان پێک دهات (رافع عادل) سەرۆک یانێ ( حوسامەدین عوبەیدوالله) سکرتێر بوو(خالد حسێن) ئەندام و (جەعفەر کەمکی) ئەندام(سەلیم ئەمین) ئەندام (ئەدیب میرو) ئەندام، (ناجی) ئەندام، هەمان دەم بۆ یاریا تەنسێ وی دەمی یێ ئێکێ بووم ل سەر قەزایێن پارێزگەها نەینەوا وی دەمی دهۆک سەر ب پارێزگەها مویسل ڤە وی دەمی مە یاری ل تەلەعفەر و شێخان و هەمی قەزا دکر و هەمی پارێزگەهێ یێ ئێکێ بووم.
مامۆستا نافع ناڤێن ڕێڤەبەرێن پەروەردێ ژی دیارکرن کو ئێکەم ڕێڤەبەرێ پەروەردێ (محەمەد سەعید عەبدوالرحمان) هێشتا ل مویسل دەوام دکر و دووڤ دا (محەمەد حوێز لملا) سالا 1970 و دووڤ دا (عزەدین سەردار) و دووڤ دا (ئعام غایب محمود) خەلکێ دیالا بوو گەلەک ما و دووڤ دا(عادل یونس عەبو) سالا 1977 هەتا 1981 و دووڤ دا (محەمەد سەعید عەبدوالرحمان) جارەکا دی بۆ ڕێڤەبەرێ گشتی پەروەردێ و سالا 1985- 1986 (حوسامەدین عەوبیدوالله ) بۆ ڕێڤەبەرێ پەروەردێ و دەمێ چووی وەکالەت دامن و ل سالا 1990 هەتا 1994ێ بوومە ڕێڤەبەرێ پەروەردا دهۆک ب وەکالەت، (ناجی محەمەد مستەفا) دووڤ دا (محەمەد ئەمین محەمەد صالح) دووڤ (حەمید صالح عەبو) دووڤ دا ( عەبد یوسف) و نوکە ژی مامۆستا (عومەر عەلی تاها) ڕێڤەبەرێ گشتیێ پەروەردا پارێزگەها دهۆک، ل دووڤ سیستەمێ عیراقێ یێ دبوو ڕێڤەبەرێ پەروەردێ دڤێت هەلگرێ باوەرناما بەکالوریوس بیت.
هێشتا گۆت: ل سالا 1992 ئێک ژ دامەزرێنەرێن پەیمانگەها هونەرێن جوان بووم و ڕازیبوونا وێ من وەرگرتو ئێکەم ڕێڤەبەر (عەبدوالرحمان کەلحێ) من دانا وی دەمی سەرپەرشتیارێ هونەری بوو و کەسەکێ گەلەک زیرەک و چالاک بوو.
مامۆستا نافع بەحسێ وەرزشا زارۆکینیێ کر ل قوناغا سەرەتایی ل قوتابخانا (دهۆک یا ئێکێ) گۆت: وی دەمی من یاریا سەر مێزێ دکر وی دەمی ئاڤاهیێ قوتابخانا مە ل بازاری بوو کو دبێژنێ (ئاڤاهیێ پەیمانگەها هونەرێن جوان) وی دەمی ژ قوتابیێن چالاک بووم وی دەمی یاریا تەنسا عەردی مە ل گەل ئێک قوتابخانا نەدکر قوناغا سەرەتایی و ل قوناغا ناڤنجیێ و سانەویێ مە قوتابخانا ل گەل ئێک یاریا تەنسا سەر مێزێ کر و ژ یاریکەرێن گەلەک چالاک بووم، هەر ل قوناغا سەرەتایی مامۆستا (نصرەدین پێداوی) مامۆستایێ منێ هونەری بوو و مامۆستا (جەسیم ئەفندی) مامۆستایێ مەیێ وەرزشێ بوو وی دەمی گەلەک جاران دەرتێخستینە دەرڤە و ئامیرێ کەمانێ بوومە دژەنی و سەقایەکێ هونەری بوومە پەیدا دکر وی دەمی قوتابخانا (صەلاح الدین) تایبەتمەندیەکا باش هەبوو چونکە قوتابخانا ئێکێ بوو ل دهۆکێ و دووڤ دا قوتابخانا دووێ هاتەدانان وی دەمی چ قوتابخانە نەبوون و قوتابخانا مە یا دەسپێکێ وەک ئاڤاهی ل جهێ بنگەهێ پولیسان بوو ئەوێ نوکە بوویە پارکا نەوروز و دووڤ دا چوونە ئاڤاهیێ نوو وی دەمی مە مامۆستایەکێ جوهی هەبوو دگۆتنێ(سەلمان ئەفندی) ڕێزێ ل هەموو مامۆستا دگرم ئەوێن وانە نیشامەداین.
هێشتا گۆت: دەمێ سالا ئێکێ دەرچوویم تایبەتمەندیا من زمانێ کوردی بوو و سالا ئێکێ ژ دامەزراندنێ من زمانێ ئنگلیزیێ دگۆت، پشتی بەیانا 11 ئادارێ من وانا کوردیێ دگۆت وێ سالێ گەلەک کەیفا خەلکی هات و ئاهەنگێن مەزن دهاتنە گێران، ل سالێن 1958 – 1959 گەلەک شوعی دبەربەلاف بوون و شەرەکێ بهێز دناڤبەرا پارتی و شوعی یا دا دروست بوو وی دەمی قوتابی بووین ل سانەویا دهۆک بووین وی دەمی گەلەک قوتابی دهاتنە قوتاتن و چوونە دەف قائیمقامی و دووڤ دا ئه و قوتابیێن گرتی دهاتنە بەردان.
مامۆستا نافع زێدەتر گۆت: ماوێ ئەز قوتابی چ جاران نەهاتیمە قوتان چونکە نە قوتابیەکێ لڤلڤوک بووم، قوناغا سەرەتایی گەلەکێ زیرەک بووم بەلێ ل کولیژێ ژ هەمی قوناغێن خواندنێ زیرەکتر بووم چونکە غەریبی بوو وی دەمی بتنێ بووم و پتر ماوێ من ب خواندنێ ڤە دچوو و تشتەکێ گەلەک غەریب بوو وی دەمی 80 قوتابی ل پشکا زمانێ کوردی ل زانکۆیا بەغدا بووین و بتنێ پێنچ قوتابی خەلکێ بەهدینان بووین و بتنێ کورد دهاتنە پشکا زمانێ کوردی (نافع، ئەلمان نزارکی، نەزیف فەقی عەلی، قەسیم سەلمان، محەمەد ئەحمەد عەبو) بتنێ ئەم خەلکێ دهۆک بووین و هەر ئێک ژ مە ل جهەکی هاتەدامەزراندن و ئەڤە ل سالێن شێستان بوو .
مامۆستا نافع زێدەتر گۆت: چونکە وی دەمی کورد بووین دیفچوون ژلایێ ئەمنی گەلەک ل سەر مە هەبوو لێ خوە دیار نەدکرن وی دەمی کەسەک ژ مە نەهاتبوو گرتن وی دەمی خولا سیێ یان چارێ بووم.
مامۆستا نافع عادل ئەسعەد زێدەتر گۆت: ل ڕۆژێن پێنج شەمبی دەمێ ئالا دهاتە بلندکرن سروودەکا شاهی هەبوو و پشتی ڕێکەفتنا 11ی ئادارێ ئەی ڕەقیب ل قوتابخانا هاتە گۆتن.[1]