د. نەسرەدین ئیبراهیم گولی
ڕاپەڕین یان سەرهلدان پشکەکە ژ دیرۆکا مرۆڤاتیێ. هەکەر گیانەوەران ڕاپەڕین هەبت ژى سروشتێ وێ جودایە ژ یا مرۆڤ و گیانەوەران. ڕاپەڕینێن دیرۆکى ژ ڕاپەڕینێن پێغەمبەران ل دژى دەستهەلاتداران، یا کاوەیێ ئاسنگەرێ ئاریایى، یا خەلکێ دژى خەلیفەیان و دەستهەلاتدارێن پشتى خەلیفەیێن ئێکەمێن ئیسلامێ، یا خەلکێ ئەورۆپایێ ل دژى دەستهەلاتدارییا کەنیسێ، یا فرەنسا و ڕۆسیا و …هتد، یا کوردان ل دژى ڕژێما بەعسا فاشى و سەدامێ گۆڕ ب گۆڕ هەمى د خالەکێ دا هەڤپشکن و ئه و ژى فاکتەرێ پالدەر بۆ سەرهلدانێ زۆردارى و ستەما جڤاکى بوویە ل هەمى وان سەردەم و قووناغان و د ناڤ هەمى وان نەتەوان وەلاتاندا.
ڕاپەڕینێن بەرێ دژوار و تەژى تووندوتیژى بین و تێدا هژمارەکا گەنج و خورت و مێرخاس و عەگیدان دا ڕابن و تیروکڤان و شێر و مەتالان هەلگرن و چنە بەرسینگێ نەیارێن خوە و دوژمنێ زۆردار و ستەمکار. خوینەکا مەزن دهاتە ڕشتن. ئەم ڤێ چەندێ ژ هەمى ڕاپەڕینێن باب و باپیرێن خوە، هەر ژ کاوەى هەتا جەنگێ دژى تیرۆرستێن ڕێکخراوار ئیسلامى یا داعشێ دزانین. تنێ ل دژى داعشیان زێدەتر ژ هزار و پێنج سەد پێشمەرگێن قەهرەمان گیانێ گۆرى ئاخا پیرۆزا کوردستانێ کرن. ئەڤرۆ و ل هزارەى سێهەم دا، قووناغێن دیرۆکى و جڤاکى گەلەک یێن هاتین گوهۆڕین. ئەڤرۆکە پێلێن دیمۆکراسیەتێ هەمى جیهان یا ڤەگرتى. ئەڤرۆکە ڕەنگێ ڕاپەڕینان ژى وەکى گەلەک دیاردێن دیترێن مرۆڤایەتى وەکى جاران نەمایە. ئەڤرۆ دیمۆکراسیێ مۆدێلێ تیروکڤانان نەهێلایە یان باشترە بێژین ڕۆلێ وێ یێ کێمتر ژ جاران لێکرى. ئەڤرۆ هەلبژارتن و ڕفرادنۆم و دەنگدان یا بوویە مۆدێلێ ڕاپەڕینێ. مستر لیمان، نڤیسەرێ بناڤودەنگێ ئەمریکى، دبێژیت: ” نەتەوێن دیمۆکرات ل شوونا گۆللەیان کارتێن دەنگدانێ بکاردئینن” (ballots instead of bullets). ل ڕاپەڕینێن بەرێ تنێ ئەوێن ب هێز و ب زەڤلەک ڕاپەڕین دکرن و یێن زیرەک و ژیر بڕێڤە دبرن، و ژن و زارۆ و دانعەمران چ باهرەک تێدا نەبى. بەلێ د شێوازێ دیمۆکراسیێ ڕاپەڕینان دا، ئەڤرۆ، هەتاکۆ بچویکەکێ شەش هەفت سالى ژى دشێت ڕۆل هەبیت و بچیتن باپیرێ خوە یێ هەشتێ نۆت سالى ژ خه و ڕاکەت و دەستێ وى بگریت و ببەتە بنگەهەکێ دەنگدانێ. بەرێ ژنێ تنێ ب تلیلیێ و داهۆلێ هاریکاریا ڕاپەڕینێ دکر، بەلێ ئەڤرۆ هەر ژنەکێ و پیرەژنەکێ دەنگەک و گۆللەیەک یێ هەى. ئەڤرۆ و ل چەرخێ بیست و ئێکێ و پشتى جەنگێ دژى داعشێن کافر و کەدحەرام و بێ وێژدان و دفن بلند و قوتابیێن ئەبووجەهلى و ئەبى لەهەبى و زوریەتا وان، کاوەیەکێ ئاسنگەر و موسایەکێ بەنى ئیسرائیلیان، یێ بۆ ڕزگاریا نەتەوەیێ کوردى و کوردستانیان پەیدا بووى و سەربارى گڤاشتنێن نەیارێن ناڤخۆیى و دەرەکى و جیهانى، دخوازیت سەرێ مە ل بەر زوهاکێ بەغدایێ و فیرعەونێ خەلیفە بلندتر بکەت و مە بگەهینیتە کەنارێن ئارامیێ و ئازادیێ و سەربخۆیێ. سەرۆک مەسعود بارزانى ئالایێ ڕاپەڕینێ یێ هەلگرتى و پێشمەگەهێ گیانفیدا و چاڤنەترس و خودان سۆز ژى ب مێرخاسیا خوە کێماسى نەکرییە و کورد و کوردستانى هەتا دووماهیا ڤێ جیهانێ قەردارى وانن، تنێ یا ماى ئەم ژى ملێ خوە بدەینە بەر ڤى بارێ گران و ب ژن و زەلام ، پیر و شیر، مامۆستا و قوتابى، ساخ و نەساخ، دۆست و هەڤڕک، سکۆلاریزم (علمانى) و ئیسلامى، مەسیحى و مۆسلمان و ئێزدى و …هتد، ڕاپەڕینێ تمام بکەین و ب دەنگێ ل بنگەهێ، دەنگدانێ ڤێ ڕاپەڕینێ بگەهینینە دووماهی قووناغێن خوە. ئەم ل وان بنگەهان دێ بڕیارێ ل سەر هندێ دەین کا مە وەکى جاران بندەستى دڤێت یان ئەم دخوازین سەربخۆ و ئازاد و سەربەست بین، ئەرێ مە دڤێتن دیڤەلانک بین یان دەولەت بین؟. زانستێ سایکۆلۆژیا دبێژیت ئێک ژ بنەمایێن ئاڤابوونا دەولەتان ئه و زۆردارى و ستەما جڤاکی یە یا خەلکێ ب چاڤێن خوە دیتین و هەستپێکرین. دەولەت ب گۆتنان دروست نابیت، دەولەت ب کریارێ و دەنگدانێ ئاڤا و دروست دبیت. وەرن دەنگێ خوە بدەن و بەخیلیێ تێدا نەکەن. پێدڤیە مامۆستایێن ئایینى هند هشیار بن و شوونا هندەک تشتێ بەرنەکەفتى بلا ( فەتوایا) ل سەر دەنگدانێ بۆ سەربخۆیێ بدەن و ب (شریعەت) وى کەسێ بێ چو ئەگەرەکێ (شەرعى) تێدا پشکدار نەبیت ب کافر و بێ باوەر هژمار بکەت و ب حەرام بزانیت، چونکى وەکى ئه و دزانن فەلسەفا حەرامکرنا هەر تشتەکى د ئیسلامێدا بۆ هژمارەکا زیانێن تایبەت و گشتى یێن وى تشتى و ڕەفتارێ و کارى دزڤریت کە بۆ خودێ مرۆڤى و جەستە و سایکۆلۆژیایا وى و یا جڤاکێ هەین.
*بسپۆرێ ئەکادیمى د زانستێن سایکۆلۆژى و پێداگۆگى/ زانینگەها زاخۆ.
[1]