ناڤ: کاکە حەمە
ناسناڤ: ناری
ناڤێ بابێ: مەلا ئەحمەد
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1874ز
ساڵا مرنێ: 1944
جهێ ژ دایکبوونێ: گوندێ کیکنکیکن، مەریوان
جهێ مرنێ: گوندێ بێلوو، مەریوان
ژیاننامە
مەلا کاکە حەمەیێ بێلوویێ کوڕێ مەلا ئەحمەدی، کو ب ناڤێ «ناری» (1874 -1944) ناسکری بوو، هەلبەستڤانەکە کورد بوو، خەلکێ باژارێ مەریوانێ بوو. ژ بەر کار تێکرنا هەلبەستێن نالی و مەحوی ل سەر ڕەوتا هەلبەستا ڤی، ناسناڤا خوە یا هونەری کربوویە «ناری». هەروەسا یەک ژ هەلبەستڤانێن ڕێبازا کلاسیزما کوردییە، بەشەک هەرە زۆر ل ژیانا خوە ل گوندێ بێلووبێلوو ب مەلاتیێ دەرباس کرییە. لەو ب مەلا کاکە حەمەیێ بێلوو ژیک تێ باسکرن.
ژیانا هەلبەستڤانی:
ناڤێ ڤی یێ تمام کاکە حەمەیە و کوڕێ مەلا ئەحمەدێ کوڕێ مەلا محەممەدێ کوڕێ مەلا عەبدلڕەحمانییە. ل ساڵا 1874 ل گوندێ کیکنا سەر ب ناڤچەیا مەریوانێ ژدایکبوویە. ل تەمەنێ شەش ساڵیێ ل دەڤ بابێ خوە دەست ب خواندنێ کرییە و قورئان و چەند پەڕتووکێن بچویکێن دی ژیک خواندنە. پاشێ وەک فەقێیەکێ ل دیڤ خواندنێ کەتییە و ل باژارێن وەک مەریوانمەریوان، سنەسنە، پێنجوێنپێنجوێن، سلێمانیسلێمانی، بانەبانە، سابڵاغسابڵاغ، وانوان، باشقەڵا، هەولێرهەولێر و ڕەواندزڕەواندزێ گەڕیایە. ل باژێرۆکێ ڕەواندزێ دەڤ مامۆستا ئەسعەد ئەفەندیێ خەیلانی ل ساڵا 1879 ئیجازەیا مەلاتیێ وەرگرتییە و ڤەگەڕیایە گوندێ کیکنێ. پاشێ ل دیڤ حسێن بەگ مالکێ بێلوو چوویە گوندێ بێلوویێ کو نێزێ باژارێ مەریوانێ یە مژیلی وانەبێژیێ بوویە و حەتاکو ل ساڵا 1944 هەر ل گوندێ بێلوویێ کۆچا داوی دکەت و ل گوندێ بێلوو ژیک هاتییە ڤەشارتن.
ناری ژ وان هەلبەستڤانێن کلاسیکە کو ژ بلی هەلبەستێن ئایینی، گەلەک هەلبەستێن نەتەوەی و نیشتمانی ژی هەنە. ژ هەڤاڵ و دۆستێن ب ناڤودەنگێن ناری ئەم دشێین ئاماژە ب ناڤێ تاهیر بەگی جافتاهیر بەگی جاف و شێخ مەحموودی حەفیدشێخ مەحموودی حەفید بکین کو گەلەک هەلبەست و پەخشانێن جوان ژ بۆ ڤی دانانە.
ڕووخسار و سەرچاڤێ هەلبەستێن وی:
کێشا عەرووزا عەرەبی بکار ئینایە و یەکەتیا قافیێ پاراستییە. پەیڤێن فارسی و عەرەبی د هەلبەستێن ڤی دا دیارن، بایەخ و گرنگی ب خەملاندنێ دایە د نڤیسا خوەدا، د بکارئینانا پەیڤاندا خودان شێان بوویە و توانایەک باش هەبوویە.
ناوەرۆکا هەلبەستێن ڤی:
دلداری و ئەڤینی
ستایشا ئایینی
وەڵاتپەرەستی و نەتەوەی
نموونەیەک ژ هەلبەستا دلداریا ناری:
چاوەکەم من بۆیە دایم کارو پیشەم زارییە حاکمی چاوت لەگەڵ من مایلی غەدارییە
شۆڕش و ناڵینی کەس بێ وەجھو بێ عیللەت نییە ئاھی من فەریادی بولبول ئیشی بێ غەم خوارییە
من ھەر ئەو ڕۆژە دەسم شۆری لەڕۆحی خۆم کەدیم حەزرەتی خوون خواری ئەبرۆت مەشرەبی خوونخوارییە
گەر دەپرسی بۆچی بێ نەشئەو مەلوول و عاجزی ڕوومەتی زەردم عەزیزم شاھیدی بێ بارییە
کەم بە خەندە بێ بەلامۆ حەیفە تەعنەم لێ دەدەی لێم گەڕێ توبێ و خودا ئەم جارە دەردم کارییە
دڵ لەشامی پەرچەمی ڕووتا بەدایم بێ خەوە چونکە کێشکچی لەشەودا عادەتی بێدارییە
حیکمەتی پڕ مەسئەلەی کوڵمت بۆ کێ حەل دەبێ؟ ھەر سەحیفە سەد ئیشارەو ڕەمزی تێدا جارییە
خاڵی ڕوخسارت ھیدایەت بەخشە، شەرحی زوڵفەکەت قازی ئاسا حاشییەی ئەگریجەگەکانت لارییە
رووت وەکوو ئاتەش موژەت وەک شیشە ئەبرۆت قیمەکێش میڕوەحەت زولف و کەبابت جەرگی پارەی نارییە
نموونەیەک ژ هەلبەستا ئایینیا ناری:
سووڕەتی یاسین کە وەسفی حەزرەتی لەولا ئەکا ئەھلی دڵ مایل بە جیلوەی سووڕەتی تاھا ئەکا
خاکی بەردەرگاھی قەسری، گەر بە سەردا کا گەدا ھەر نەفەس نەفرەت لە تاجی قەیسەر و دارا ئەکا
ئاسمان وەک مشتەری، ھەردەم بە میزانی وەفا کەسبی ھەر شامێ بە یادی دەوڵەتی ئەسرا ئەکا
گەر تەسەوور کا مەسیحی تەختی عەرشی ئەعزەمی تا ئەبەد تەرکی بەیانی ڕەفعەتی عیسا ئەکا
نووری عیشقی تۆ لەسەر تووری دڵی مووسا مەگەر دای لەسەر سینەی بە شەوقی دڵ یەدی بەیزا ئەکا
بۆ خەلیلان گەر نەسیمی گوڵشەنی لووتفت ببێ ناری نەمردوودی بە سەحنەی جەننەتولمەئوا ئەکا
تاقی کیسرا بۆ بە بەرقی نووری حوسنی شەق نەبێ! سەیلی حوکمی ناری فارس زایل و ڕیسوا ئەکا
ئەی حەبیبی خالیقی عالەم! لە ئادەم تا بە تۆ ئەنبیا یەکییەک بەیانی حەزرەتی والا ئەکا [1]