ناڤ: ڕزا
ناسناڤ: تاڵەبانی
ناڤێ بابێ: شێخ عەبدولڕەحمان
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1831ز
ساڵا مرنێ: 1910 (ل تەمەنێ 79 ساڵیێدا)
جهێ ژ دایکبوونێ: ل گوندێ قرخ، ناوچەیا چەمچەماڵچەمچەماڵ
جهێ مرنێ: بەغداد
ژیاننامە
ناڤی وی یێ تەواو ڕزا کوڕێ عەبدولڕەحمانێ کوڕێ شێخ ئەحمەدێ کورێ مەڵا مەحموودێ زەنگەنەیە، ل ساڵا 1831ێ ل گوندێ «قرخ»ا سەر ب ناوچەیا چەمچەماڵچەمچەماڵێ ژدایکبوویە. ل تەمەنێ حەفت ساڵیێدا دەڤ بابێ خوە کو یەک ژ هەلبەسڤان و زانایێ بناڤودەنگێ سەردەمێ خوە بوویە، دەست ب خواندنێ کرییە. پشکا زێدە ژ خواندنا وی ب زمانێ فارسی بوویە، هەڤدەم چەند پەڕتووکەک سەرەتایی ل دەڤ شێخ عەبدولغەفوورێ مامێ خوە خواندینە. بۆ فەقێیاتیێ چوویە باژارێ کەرکووکێ و ماوەیەکێ ل ڤێرێ دمینیت و ل دەڤ مامۆستا سەید محەممەدێ بلاغ و حاجی سەعید ئەفەندی حیلمیزادە زمانێ عەرەبیێ دخوینیت. پاشێ دچیتە باژارێ کۆیێ و ل دەڤ زانایێ بناڤودەنگ مەڵا ئەسعەد جەلیزادە، باپیرێ مەلا محەممەدێ کۆیێ تێتە جە کرن. ل گەل حاجی مەڵا عەبدوڵڵایێ کوڕێ مەڵا ئەسعەد و هەلبەستڤان کەیفی دبنە فەقێ ل مزگەفتا مەزنا کۆیێ و ژ بۆ خواندنێ هەر سێک پێکڤە ل ئودەیەکێدا دمینین. لێ پاشێ عاجزی و نەخوەشی دکەویتە بەینا شێخ ڕزا و کەیفیدا، ژبەر وان هۆزان و هەلبەستێن توانج بوو کو ب سەر یەکڤە دگۆتن، کو ل دوماهیکێدا مەڵا ئەسعەد ژبەر شێخ ڕزایی کەیفیێ هەلبەستڤان دکەتە دەر. ل سەردەمێ فەقێتیێدا هاتییە باژارێ سلێمانیسلێمانیێ ل مزگەفتا مەزن کو ب مزگەفتا کاک ئەحمەدێ شێخ بناڤودەنگ بوو، خواندییە. د وی سەردەمیدا زمانێ ترکی زمانەک بەربڵاڤ بوویە و شێخ ڕزا دبیا وی زمانی ژی بخوینیت، کو ب نەچاری ژ بلی زمانێ فارسی، ترکیێ ژی دخوینیت. شێخ ڕزا حەتا تەمەنێ 25 ساڵیێ مژیلی خواندنا زمانێ عەرەبی و وێژەیا ترکی و فارسیێ بوویە، پشتی کو خواندن ب دوماهیک ئینایە، دبیتە ئیمامێ مزگەوفتێ ل گوندێ ڕەمەزانێ ناوچەیا زەنگەنێ. ل ساڵا 1860ز دچیتە ستەمبۆلێ و دوو ساڵان ل ڤێرێ دمینیت و ڤەدگەریتە کەرکووککەرکووکێ . ل هەڤلێرهەڤلێرێ ل کاروانچییان دبهیزیت کو بابێ وی د وان دوو ساڵاندا کۆچا داوی کرییە، ب مرنا بابێ خوە گەلەک دلگران دبیت لێ دیساش ب نەچاری ڤەدگەریتە کەرکووکێ. پشتی شەش مەهان ناڤبەرا وی و عەلیێ برایێ وی خرا دبیت و ڤەدگەریتە دەڤ مامێ خوە شێخ غەفووری ل کۆیێ. شێخ غەفوور ب مەرەما هندێ کو کچا خوە بدەتە شێخ ڕزای، بۆ ماوێ شەش مەهان هەمی جۆرە کارەکێ ب شێخ ڕزای دکەت و ل دوماهیکێدا ژی کچا خوە نادەتە وی. شێخ ب نەچاری و ب دلەک شکەستی ڤەدگەریتە کەرکووکێ و حەتا ساڵا 1866 ژیانەک ب مەینەت ل کەرکووکی دەرباز دکەت. پاشێ بۆ جارا دوویێ سەفەر دکەتە وەڵاتێ عوسمانیان و باژارێ ستەمبۆلێ. ل سەفەرا خوەدا ژ بەر هونەرا هەلبەستڤانیێ گەلەک کەسێن وەک کامیل پاشا و ئەحمەد پاشا و مستەفا پاشایێ میسری ناس دکەت. ل ڕێیا کامیل پاشا تێتە فرێکرن بۆ حەجێ و پاش ماوەیەک ژیان ل ستەمبۆلێ، ل ساڵا 1874 بۆ جارا داوی ستەمبۆلێ جە دهێلیت و ڤەدگەریتە کەرکووکێ. ل کەرکووکێ هاتوچۆیا عوسمان پاشا و مەحموود پاشایێ جاف کرییە، هەتا ساڵا 1898 ل کەرکووکێ دمینیت و پاشێ بۆ دوماهیک جار باژارێ کەرکووکێ جە دهێلیت و دچیتە بەغدادێ و ل تەکیەیا تاڵەبانی دمینیت. ل باژارێ بەغدایێ ژی ناڤبەرا وی و کەسایەتیێن دیار و ناسکری گەلەک خوەش بوویە، کەسایەتیێن وەک سەلیم بەگێ بابان و سەید عەبدولڕەحمانێ نەقیب. شێخ ڕزا ل ساڵا 1910 ل تەمەنێ 79 ساڵیێدا ب نەخوەشیا زەحیرێ کۆچا داوی دکەت و ل گۆڕستانا گەیلانی نزیک شێخ عەبدولقادرێ گەیلانی ل بەغدایێ تێتە ڤەشارتن. ل پاش شێخ ڕزای دوو کوڕ ژێ دمینن، کو یەک ژ وان ب ناڤێ محەممەد خالسێ هەلبەستڤانە، کو مخابن تەنێ 10 ساڵان پشتی بابێ خوە ژیایە و ل ساڵا 1920 کۆچا داوی کرییە. کوڕێ وی یێ دوویێ ب ناڤێ شێخ عەبدوڵڵا، کو ئەو ژی ل ساڵا 1941 ل بەغدایێ کۆچا داوی دکەت و پەیکەرێ هەردوو کوڕێن وی دەڤ بابێ وان شێخ ڕزای تێنە ڤەشارتن. ل پاش شێخ عەبدوڵڵایێ کوڕێ شێخ ڕزای، سێ کوڕ ب جە دمینن، ب ناڤێن موقەدەم ڕەحمەتوڵا بەگ، حەسەن بەگ و شێخ عەلی. حەسەن بەگ ل ساڵا 1946 پارێزگارێ باژارێ سلێمانێ بوویە و شێخ عەلی ژی ئەو کەس بوو کو هەر د ڤی ساڵێدا دیوانا باپیرێ خوە، شێخ ڕزای بۆ جارا ئێکێ ل چاپ ددەت. [1]