ناڤ: مینا
ناسناڤ: ئەسکەندەری
ناڤێ بابێ: ئەحمەد
ناڤێ دایکێ: گولئەندام
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1908
ڕۆژا مرنێ: 18-02-199818-02-1998
جهێ ژ دایکبوونێ: مەهابادمەهاباد
جهێ مرنێ: مەهاباد
ژیاننامە
هەڤژینا پێشەوا قازی محەمەدێ نەمرە، ساڵا 1908 ل باژارێ مەهابادێ ژدایکبوویە. ناڤێ بابێ وێ ئەحمەد و ناڤێ دەیکا وێ گولئەندام بوو. مینا خان ژ مالباتا حاجی حەسەنی یە کو مالباتەک مەزن بوون ل دەڤەرا موکریانێ و بەری کو شوو ب پێشەوای بکەت، پاشناوا وێ «ئەسکەندەری» بوویە. ل تەمەنێ 19 ساڵیێدا دگەل پێشەوا قازی ژیانا هەڤژینیێ پێک دئینیت، ل ساڵا 1945 یەکەتیا ژنێن کوردستانێ دادمەزرینن و «یای مینا» دبیتە ئێکەم سەرۆکا وێ ڕێخراوێ. مینا قازی ل ساڵێن 1928 – 1927 ل گەل پێشەوایێ کورد یەکدی دناسن و پاشان ژیانا هەڤبەش پێکدئینن. مینا خانێ سەرەڕایێ هندێ کو خواندەوارییەکە باش نەبوویە، لێ پشتەوان و هاریکارێ پێشەوای بوو ل هەمی بوارێن ژیانێدا. ژنەک ژێهاتی یێ سەردەمێ خوە بوو و شیا ل دەمەکی کێمدا بگەهیتە ئاستەکێ کو ڕۆڵێ کارا و گرنگ بگێڕیت، ژ هەڤکاری کرنا هەڤژینێ خوە و هەروەسا ب شێوەیەکی فەڕمی تێکەل ب ژیانا سیاسی ببیت. ل دەمێ دامەزراندنا کۆمارا کوردستانێ ل مەهابادێ، بوویە سەرۆکێ ڕێکخراوا ژنان، کو ڕێکخراوەکە کۆمەڵایەتیێ کوردستانێ بوو. ب وی شێوەیی مینا خان ل چاخەکێدا کو ژ بۆ بەشداریا ژنان ل چالاکی و کارێن وەسا ل جڤاکا کوردیدا گەلەک ڕێگری هەبوون، شیا دەورەکێ بەرچاڤ بگێریت.
یەک ژ لایەنێ گرنگێ کۆمارا مەهابادێ، هاتنە مەیدانا ژنێ بوو بۆ گۆڕەپانا سیاسی، ژبەرکوو ژنا کورد شیا ل جڤاکەکێ گرێدایی و کلاسیکدا دەربازی قویناغەکی پێشکەتی ببیت، کو ئەڤ هەمی بەرهەمێ هزر و بیرێ پێشکەتیخوازێ پێشەوا قازیێ نەمر بوو و ڕۆڵێ وی نیشان ددەت. وەک چاوان کو هەڤژینا خوە مینا خانم ژی بەشدارێ وی پرۆسەیێ کرییە. ژیێ مینا خانمێ 38 ساڵی بوویە کو پێشەوای ل سێدارێ ددەن، ئیدی ل وی دەمی پێڤە ژبلی ئەرکێ دەیکاتیێ، ئەرکێ بابینیێ ژی دکەویتە سەر ملێ وێ شۆڕە ژنێ. مینا خانێ 9 زارۆک ژ پێشەوای هەبوون کو یەک ژ وان هەر ب ساوایی گیانێ خوە ژ دەست دایە، لێ شیایە 8 بچویکا مەزن بکەت و فرێکەتە قوتابخانێ، کو بەشەک ژ وان شیانە زانکۆیێ ژی ب دوماهیک بینن.
مینا خانمێ ل ژیانا خوەدا تووشی گەلەک نەخوەشی و ئاستەنگیان هاتییە، ب تایبەت ژ لایێ ڕژێما داگیرکارا ئیرانێ گەلەک جاران هاتییە زیندای و ئەشکەنجە کرن. ئەڤ ژنا خوەڕاگر ل ساڵا 1984 بۆ ماوێ 11 هەیڤان ژ لایێ دەولەتا ئیرانێ دهێتە زیندانی و ئەشکەنجە کرن، کو هەر د وی دەمیدا تووشی نەساخیێ دبیت. ڕژێما خوینڕێژا ئیرانێ دەمێ ژ بۆ چارەسەریێ وێ فرێدکەنە نەخۆشخانێ، داوا دکەن کو کچەکێ وێ ل جهێ وێ بهێتە زیندانی کرن! لەو فەوزیا کچا وێ دچیتە زیندانێ و دەیکا وێ مینا خانم بۆ چارەسەریێ دچیتە نەخۆشخانەیا تەهرانێ. ل تەهرانێ کۆمەک ژ کوردێن وەڵاتپارێز مینا خانمێ ڕزگار دکەن و بۆ دەمەکێ ل باژارێ مەشهەدێ ڤەدشێرن. ل ساڵا 1991 دچیتە وەڵاتێ ئەڵمانیایێ و پشتی دەمەکێ ڤەدگەریتە مەهابادێ. ل ساڵێن 1995 - 1996 ژ بۆ چارەسەریا نەساخیا خوە دیسا دچیتە دەرڤەی وەڵاتی و پشتی کو ژ چارەسەریێ بێ هیڤی دبیت، ڤەدگەریتە باژارێ خوە مەهابادێ.
مینا خانم حەتا داوی دەمێن ژیانا خوە هەردەم هیڤییا دامەزراندنا دەولەتەکا سەربخوە هەبوو. کو ل هەڤپەیڤینەکێدا دگەل گۆڤارا واڤینێ دبێژیت: «هەرچەندی کو ئەز باش دزانم گەلێ کورد ل داهاتییەکە نزیکدا دێ سەربکەویت و بگەهیتە ئارمانجا خوە یا مێژوویی، لێ هیڤییا من ئەوە کو ڕۆژەکێ تەواوی کوردستانێ ببیتە ئێک و کوردان ژی ل وێ دنیایێدا دەولەتا خوە هەبن». ل ڕێکەوتا 18-02-1998 ل سپێدەیا 29 ڕێبەندانێ ل باژارێ مەهابادێ ب ئێکجاری چاڤێ خوە دانین و خاترا خوە ژ ژیانێ خواست.
زارۆک یان بچویکێن وی:
1. عیسمەت قازی (1937 تا 1957)، ل باژارێ مەهابادێ کۆچا داوی کرییە.
2. عیفەت قازی، ل ساڵا 1989 ب پیلانەکێ تیرۆریستی ل وەڵاتێ سویدێ گیانێ خوە ژ دەست ددەت.
3. مونیرە قازی، ل ساڵا 1938 ل باژارێ مەهابادی ژدایکبوویە و حەتا تازەش ل ژیانێدایە.
4. پەروین قازی، ل ساڵا 1942 ل باژارێ مەهابادێ ژدایکبوویە و ل ڕێکەوفتا 28-02-1999 ل باژارێ تەهرانێ کۆچا داوی کرییە. [1]