کوڕێ مەلا ئەحمەدی کوڕێ مەلا ساڵحی کوڕێ مەلا قادرە. ساڵا 1927 ل تاخێ گۆیژەیا باژێڕێ #سلێمانی# ژدایکبوویە. دەستپێکێ ل مزگەفتا بابەعەلی چوویە بەر خوەندنێ و پشتڕە ل قوتابخانەیا خالیدییە قویناغا سەرەتایی تمام کرییە و درێژە ب بەخوەندنێ دایە هەیا پولا سێهەما ناڤەندی . ساڵا 1947 ل فەرمانگەها تووتنێ دامەزرایە.
ل بیست و یەک ساڵیدە هەلبەست بەڵاڤکرینە و پشتی گۆران ب سەروکێ نەوەیەک نوو یێ هەلبەستێ کوردی دهێت ئەژمار کرن. ئەڤ هەلبەستڤانە خوە و بەرهەمێن ئەدەبی یێن خوە تەرخان کرن ژبو خزمەت کرنا ئاریشەیا گەلی و دژایەتی کرنا کەڤن ەپەرستان و بکرێ گرتییان.
ل ساڵا 1948 هەیا 1966ێ 9جاران هاتییە دەستەسەر کرن و گەلەک جاران ژی توویشی ئازار و ئەشکەنجەدانێ و نانبڕینێ بوویە.
هەلبەستێن نشتمانی یێن دیلان ڕوڵەک مەزن بینی ل بەرزکرنا ئاستێ هشیاری یێ خەلکێ کوردستانێ و حەمە ساڵح دیلان کرە مەشخەڵەک دیار سەر ڕێبازا کوردایەتیێ، کێم ڕیدانێن نشتیمانی و نەتەویی هەنە کو دیلان پشکداری تێدا نەکربیت و نەکر بیتە مەهانەک بو گرێدان ب خەباتا کوردایەتی.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/132/0001.JPG=KTML_Photo_Alt=محەمەد ساڵح دیلان=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/132/0001.JPG=KTML_Photo_End=
ئەڤ ڕوەشنبیرێ مەزن ساڵا 1954 ببێ ئزنا حکومەتێ پشکداریا کۆنگرەیا ئاشتی و هەڤکاریا گەلان - ل باژێڕێ (ڤیەننا) یا پایتەختێ نەمسا کر، لسەر ئەڤێ پشکداری کرنێ پشتی ڤەگەڕیانێ هات دەستەسەر کرن. حەمە ساڵح دیلان دەنگ خوش و ئاواز دانەرەک ژێهاتی بوو.
ستران و مەقامێن دیلان کو ئاوازا زوربەیا وانا نڤیسینا وی ب خوەیە هەیا نهاش هەر زیندینە. دیلان-ێ شاعێر و هونەرمەند خوەدیێ (مامە کوڕنوو) ، (ئەی نازەنین) ، (شێخ مەحمودی زیندوو) ل 28ێ تشرینا ئێکەم یا ساڵا 1990 دا، ب نەخوەشی وەغەرا داویێ کر و ل پاش خوە خەرمانەک پڕ بەرەکەت ل هۆزان و ئاوازا و سترانێن ڕەسەن ژبوی مە جێهێشتن.
هەلبەستڤانێ نوێکارێ کورد و مەقام زانێ بلیمەت محەمەد ساڵح دیلان ل #28-10-1990# دا ل 63 ساڵیێ وەغەرا داویێ کر.
دیلان خەباتگێڕەک دڵسۆزێ ملەتی و دەنگەکێ ڕەسەن و ناسکێ کوردی بوویە.[1]