Roja Helbestên Zaravayên Kurdî a heştem li Stockholmê, 19 îlonê li dar dikeve. Înstîtuya Kurdî li Stockholmê çalakiyê organîze dike.
2007 an de a yekem bibû. Rengê şeva helbestan dabûnê de. Lê Komîteya Karger, weke çalakiyek nû ji ên înstîtuyê dane nasandin û ji wê rojê de, ji salê carekê Roja Helbestên Zaravayên Kurdî dibe.
Cîgirê Serokê Înstîtuya Kurdî, Kamran Simo Hedilî armanca vê çalakiyê wiha dinirxîne: Hevnasîna helbestvanan, xurtkirina diyaloga nav wan, nêzîkbûna zaravayan li hev, hevdîtina helbestvan û xwendevan...
Wê rojê helbest bi zaravayên kurmancî, soranî, kelhorî, feylî, hewramanî, lorî û dimilî têne xwendin. Her helbestvan, piştî danasîna kurt, derdikevin ser dikê û bi qasî 10-15 deqîqe helbestên xwe dixwînin.
Di çalakiyan de, 12-16 helbestvan beşdar dibin, dibêje Kamran Hedilî. Helbestvanên nasdar jî tên. Lê mecalê didin kesên nû jî. Her wisa helbestvanên hinekî xwedî tecrube jî derdikevin ser dikê û helbestên xwe dixwînin.
Wê rojê, tenê peyv heye û helbest ji lêva dirêjin, guhdaran bi xwe re dibin xweza, cî û cîhanên guhertî. Hîsên cewaz û rengîn bi guhdaran didin jiyandin. Carna eşq e mijar. Carna derdê xerîbiyê. Gelek caran bi kul û kesera kurdan re, li Dêrsim, Helebcê û Kobaniyê, hêstir dibarin.
Hedilî ji bo a îsal wiha dibêje, lîsteya helbestvanên beşdar baş zelal nebûye. Lê hetanî niha navên erê kirine ev in, Runak Şiwanisî (soranî), Îman Botanî (soranî & kurmancî), Mohamad Banîxêlanî (soranî), Nîşan Bamarnî (kurmancî), Aynûr Araz (kurmancî), Xizan Şîlan (kurmancî), Ednan Dogan (kurmancî), Viyan Muzurî (soranî & kurmancî), Pişko Necmedîn (soranî), Kamran Simo (kurmancî), Turec Asperî (kelhorî) û Alan Rûbar (soranî).
Înstîtuya Kurdî li Stockholmê, weke hercar, vê çalakiyê bi hevkariya saziya ABF ê li dar dixe. Di 19 îlonê, roja şemiyê, saet 13.00 an de dest pê dike û hetanî saet 18.00 an didome. Cîh, ABF Huset, Vårbygård Centrum (T) a Stockhomê ye.
Înstîtuya Kurdî bêhtir bi çalakiyên xwe ên li ser edebiyata kurdî tê nasîn. Kamran Simo Hedilî jî vê yekê dipejirîne. ”Rast e, şev û semînerên li ser edebiyatê dibin. Lê ne tenê edebiyat, weke mîsal îsal, li ser dîrok, ziman, adet, tore û baweriyên kevnare nêzî 24 çalakî hatine plankirin. 12 ji wan bûne.
Xanim Gulê Şadkem, ji Xorasanê hatibû vexwendin û semînerek li ser rewşa kurdên Xorasanê da. Derbarê adet û tore, govend û stranên xwe, beşdarên semînerê ronî kir. Prof Dr. Gulmuradî Muradî, li ser Ola Yarî semînerek da. Dr. Hiseyn Xaliqî, di semînera xwe de, Îslam û Demokrasî kir mijara esasî û bersiva gelek pirsên mêvanan da. Bi beşdarbûna hejmarek civaknas û siyasetvan, mijara Hilbijartin û Demokrasî hate niqaşkirin. Weke tê dîtin, înstîtu gelek çalakiyên cewaz dike. Lê giraniya xebatên me, dikare li ser ziman û edebiyatê xuyanî bike.”
Rola înstîtu, komeleyên çandî û edebî, yekîtiya nivîskaran û saziyên din ên kurda li Swêdê hetanî salên 90 î mezintir bû. Kesên ji ber pirsgirêkên siyasî, bûne koçber û derketin derveyî welêt, siyasetvan, mijûlê edebiyat û zimên bûn. Li Swêdê li ser çand, ziman û edebiyata kurdî gelek xebatên hêja kirin. Semîner, panel û konferansên giring li dar ketin. Berhemên giranbûha dan. Kovar, kitêb û rojname derketin. Radyo û tv de, bernameyên kurdî amade dibûn.
”Piştî salên 90 î”, dibêje Hedilî û didomîne, ”êdî li welat derfetên xebatê hatin pê. Çalakiyên pir alî li wir bûn. Hejmara kovar û rojnameyan dihatin weşandin, zêdetir bûn. Kanalên radyo vebûn û ên tv yî dest bi weşanê kirin. Saziyên li ser ziman û edebiyatê vebûn û xebatên hêja bûn. Vegera welat hat rojevê û gelek kes zîvirîn. Nivîskarên berê û ên nû ji gelek hêla ve berhemên hêja afirandin. Ji hemû aliyan ve kalîte, başî û xurtiya berheman hat niqaşkirin.
[1]
Rola komele, înstîtu û saziyên din li Swêdê bi vê pêvajorê re guherîn. Çalakî kêmtir bûn. Lê jiyana kurdên karker û penabertiyê didomiya. Lewra ne mîna berê be jî, dîsa li karên xwe berdewam in. Semîner dibin, kitêb tên nîvîsîn û rojên wiha tên lidarxistin.”
Kesên dixwazin rojekê bi helbest û helbestvanan re bijîn, ji kaniya hunera wan avê vexwin, bi xeyal û fanstasiyên helbestvanan re derkevin gerê, bixêr werin Stockholmê, Roja Helbestên Zaravayê Kurdî...