Danasîna Romana Merwan BerekatMerwan Berekat ya bi nave Penageh
Mihabad Ebdî
Kurteya romanê:
Ew wek çîrokên ku di hemî penagehan de derbas dibe nîşan dike û temsîl dike. Bi riya du hin penagehan keçên kurd êş wan di penagehê de temsîl dike.
Bi kurtasî nivîskar li ser rewşa şoreşa suryê dinrxîne û dibêje şerê ku ji bo kursiya destlatedariyê dest pê bike û çendî li ber xwe bide, nav lê nabe şoreş. Pişt re dikeve nav çîrikên penagehê û yek bi yek vedibêje.
Hin caran dîlokên dayîkan jî debas dibû. Bi ryia viyanê behsa kurdetiyê dikir. Viyan keçeke ciwan bo û li welatekî azad û bi romet digerî her tim dixwest li kobanê xwedî derkevê. Di nav de Îzol ew bi riya viyanê riya azadiyê dibîne û di bere wê jî dike azadiya xwe. Ev her du ciwanên ku di rhê wan de netewî digere. Mebesta dawî ku hin kurd hene dixwst wan hişyar bike ku yek di bindestiyên desthiltedaran derkevin ya din ku li hev xwedî derkevin.
Li dawiyê viyan û îzol bi hev re diçin kobanê.
Naveroka berhemê: fêmkirin/naskirin/dahûrandin
Aliyê Vegotinê
Despêkê ji aliyê kesê sêyem vebêjer dest bi axaftinê dike. Pişt re ji aliyê kesê yekem hinekî vedibêje ji aliyê din kesê duyem berdewam dike. Pişt re dikevin nav gegeşeyê. Di nav de hin caran vebêjer ji aliyê kesê sêyem dibeng dike.
Aliyê Bûyerê
Her yek çîroka xwe vedibêje û bi awayekî bûyerî tê vegotin p.
Aliyê cih û demê
Cih û dem di vê romanê de. Cih, penagehe, Heleb, Efrîn e, gundê Şeşê, gundê dapîrê Îzol. Dem Zivistan e
Aliyê karakteran: karaktera sereke, alîkar, dijber, fon, tevî şayes û karên wan bi nav bike û binirxîne.
Qadiro ew dijî biryarên Îzol û Viyanê ye her tim xwesteka wî ku her du bi hev re bikevin tikildarê. Ew rola kesên girêdayî civaka bindest pê radibe. Ji alîkî jî ew ji bo xwîşka xwe dilê wê li bpeyî wî neşewte, lewma ew her tim hewil dide kul ji biryarên xwe dûrbikeve. Li dawiyê ew karakterê dijbere.
Viyan rewşa hemî keçên şoreşger temsîl dike. Ku çawa ew keç ji dil tevlî şoreşê dibin û şer li hember dijmin dikin.
Ew behsa hezkirna ku di dil de hatiye temrandin, û ji welat re dike qorban. Kesên netewperest tesîl dike, hin jî rola wan ciwanên ku dev ji hezkirin û her tiştî berdidê û hemî tiştî dikin qorbaniya welat. Ew karaktera serke.
Îzol ew karakterê alîkare.
Xwediyê rihê netewiye. Ew kesê ku ji viyanê hez dike lê ji bo welat hezkirina xwe dike qorbanî, wek hemî ciwanên ku xwe ji bo welat fîda dikin. Wan temsîl dikin.
Hin caran rewşa ku ciwanên kurd evîniya xwe dadiqortînin.
Wek kurdê li kurdistanekê diger.
Aliyê karakteran.
Viyan : Karaktera serekeye.
Aştîxwez, loran, Sefqan, lorîn, Îzol. : Karaktera alîkarin.
, jineke Ereb, Diya Şeşberê, Şeşber, Azad, Meta Viyanê, Malbata viyanê û yê Aştîxwezê,Delal, hevjînê Qadiro Sîham karakterên fon.
Delal, hevjînê Qadiro, Sîham,ev hemî karaktrên fon in
Reşoyê Bilind ew kesekî bi temen mezin e, lewman hîn di bin bandora olî de bo.
Destbêkê li dijî hizra biryarên îzol û Viyanê derket. Lê li dawiyê ew bi biryara wan re dibe yek. Ew karaketrê guharbare
Diya şeşbirê bi girî û qêrîn livûtevgerek e biêş di hundirê hemî penaberan de çêdike. Ew rola dayîkên kocber yên jigera wan şewtî dilîzê.
Şeşber ew jî şîrmijeke ku bê suc ji ber sermayê zivstanê jiyana xwe ji dest diçe. Pir kes di nav şer û di nav penagehê wisa bê suc koçdawî kirin.
Loran ew kesekî netwperwer e ji ber ku hinekî bi hevlên şoreşger re kar dike û ji bo kar hin caran ket zindanê. Rola kesên ku li Kurdstana bakur, hin rihê netewiyê heye li dewlet li dijî wê ramanê derdikeve. Wan di şon de îşkence dike. Karakterê alîkare.
Qadiro ew dijî biryarên Îzol û Viyanê ye her tim xwesteka wî ku her du bi hev re bikevin tikildarê. Ew rola kesên girêdayî civaka bindest pê radibe. Ji alîkî jî ew ji bo xwîşka xwe dilê wê li bpeyî wî neşewte, lewma ew her tim hewil dide kul ji biryarên xwe dûrbikeve.
Fikir û mijara berhemê:
Merwan Berekat di riya romana xwe ya Penageh re, dixweze nameyekê bigihîne xwendevên romanê û Kurdan ew jî bi kurtî ev e: Kurd li kû derê bin û rewşa wan çi be, divê xwedî li hev derkevin. Divê zordarî, kêmasî û çavberjêriyê nepejirînin. Divê pişta xwe li pêş dagîrkerên welatê xwe xûz nekin. Divê ji xebata di ber doza gelê xwe de nerevin û her yek li gor kanebûn û zanebûna xwe li ber xwe bide. Van hemû tiştan di riya kesayetiya Viyanê de diyar dike. Di wê demê de Kobaniyê sembola berxwedana şoreşa Rojavayê Kurdistanê bû. Lewma jî, viyan û hevalên xwe vedigerin Kobaniyê gundê Şeşê.
Xwesteka wî ya dawî ku gelê bindset hişyar bikin, wan serdestbikin.
Qelsiyên berhemê:
Tiştê min tim dixwest ku li dawiyê bighêjim wê bûyera di mêjûyê xwe de hizrkirî. Ew bû ku Îzol ji Viyanê re hezkirina xwe bibêje û pişt re her du bi hev re wê hezkirinê ji bo welat qorbankin. Ji ber ku bi rastî Viyanê jî ewqas ji Îzol hezdikir lê bê ku wiqas biêşe wê tenê welat girt
Fikra giştî:
Li ser êşên ku penaberan dîtiye bi tayîbet di penagehê de.
Şoreş bi xwîna sivîlan avanabê.
Behsa hijmare şeş derbas dibû lê ez neghîştim tu armancê.
Armanc û nameya nivîskar ji vê berhemê çi ye?
Armanca nivîskar dixwest bi riya vê romanê ji xwedevanan re ku pêwîste hemî kurd rabin ji bo azadiya xwe ji bo welatê xwe, ji bo rometa xwe. Gelê bindest kur e lewma bi riya vê romanê dixweze kurd hişyar bibn . Bi taybet ji aliyê kesayeta Apê Cimo. Hin tişt digotin.
C-Rêbaz
• Ji aliyê rêbaz ve, tiştê herî balkêş, cuda, xweşik û payebilind di berhemê de çi ye?
Rêbazê wî bi zimanekî sade û xweş ji aliyê vexwîner tê xwendin. Lewma xwendekar ku dixwîne roman wî berve xwe dikşîne û bernade.
Yê herî cuda ku di nav gurzek êş gulek hezkirinê tê de avadike. Dawiya tengbûnê her tim azadiye.
• 10-15 peyvên nû, xerîb, balkêş û nenas ên di berhemê de binivîse.
.Dojeh, birêşe, diroşme, qureçî, nişkakuştin, nêremejî
Salix,
• 5-8 hevokên balkêş ji berhemê binivîse.
Şerê ku ji bo kursiya desthitedaryê dest pê bike û çendî li ber xwe bide, nav lê nabe şşoreş.
Em kurd di nav şewitandinê de jî jiyanê peyda dikin
Xwezî mitêla min ji axa welêt ba, hin kevirên gundê me ji mitêlê re sînor bana û bila min dengê wê jinê nebihîstiba
•
• Tu berga berhemê çawa dibînî?
Xweşe û li gorî hin bûyerên di romanê de ye .
• Ger bergeke din a vê berhemê ji te were xwestin, tu yê bergeke çawa hilbijêrî?
Ku ez wek xwendekar ji nû ve bighêrim, ezê tenê rengê nivîsa Penagehrengekî cuda bikim. Wek rengê reş li şûna wê deyînim.
Ç-Nirxandina dawî:
• Aliyê herî bêhtir ku bala me kişand
Gava diya Şeşberê li ser keça xwe dîlok dikir.
Ez bi qorbana xwîşik û biryan bim
Bi qorbana wan ciwanan bim
Şîrmijên me jî dibin pekrewan
Ez bi qorbana şeşbira xwe ya biçûk bim
Bila wijdanê cîhanê di qirêjiya xwe de vegevize
Rakin şîr mija min rakin….[1]