Gundê Zekeriya li başûrê rojavayê bajarê Kobaniyê bi dûrahiya 25 km ye
Navê wê:
Zekerya navekî xwerû yê nêr e, diyar e ku li ser navê (Zekeriya) lihevkirinek tune ye, ew kî ye? Hin ji wan bi pêxemberê Xwedê (Zekeriya) ve hatine girêdan, û ev yeka hîpotezek e, û hin ji wan jî ji bo yê pêşî yê ku ji gelên kevnar ên Med û Aşûriyan, bêyî ku tiştekî li ser wî zanibe, gund ava kiriye, tê veqetandin. Ev jî dikeve bin kategoriya hîpotezan? Lê ya ku di derbarê nav de li ser hatiye lihevkirin ew e ku ew navek xwerû ya nêr e û pir kevnar e.
Dîrok:
Gund gelek kevn e, li gor tiştên ku tê de hatine dîtin, wek kel û pelên li vir û wir belav bûne, di nav wan de Xebiye û kevirên pir mezin, û komeke mezin ji (heşt) bîrên avê, ku pênc ji wan in. spî û sê jî reş in.. ji bilî ku li herêma me adet e ku av û avdana dewarên wek pez û dewaran.
Lê firneyên gundê Zekeriyê dihatin bikaranîn (ji rihspiyan li ser deshilatdariya mezinan bi frekans) helbet li gor zanîn û azmûnê ji bo çinîna tirî bûn û ev jî dide xuyakirin ku gund û derdora wî. Berê rez bûn, dizanîbûn ku rez zêdetirî 60 sal berê li wê deverê belav bûne.
Di tesdîqkirina temenê gund de, dema ku xelk ji bo her armancê erdê dikolin, şopên bermahiyên îskeletên mirovan dibînin, ango goristanên pir kevn hene bêyî ku zanibin aîdiyeta wan a gelan e.
Xelkê kevirê aşî ku tê texmînkirin aîdî yek ji aşxaneyên ku berê tê de bû, dîtin û birin çala bîrê û wisa xuya dike ku ew jî ji ber sedemeke nediyar winda bûye.
Piştî têkçûna Osmaniyan, û bi hewldana hikûmeta Sûriyê ji bo kontrolkirina piraniya navçeyên ku Osmanî jê vekişiyabûn, bazirgan û cotkarên xwe yên mezin dişand ku veberhênan li wan deveran (piraniya wan ne bazirgan) bikin, di heman demê de hemû desthilatî ji bo tomarkirina erdan li ser navê wan wek xwediyên wan û alîkariya wan di dema pêwîst de, wek ku li vî gundî qewimî, Tevî ku zêdetir ji nîvê rûbera erdê di wê demê de wêran bû (Qerec).
Yê ku bi alîkariya dewleta Sûriyê ya wê demê hatiye vî gundî, ew (Hosnî El-Muderres) ligel hevjînê xwe Zekî ye ku bi navê (Dîk Helebî) dihat naskirin û ew ji malbateke Helebî ye. di sermayeguzariya çandiniyê de û bazirganiya li herêma rojhilatê Firatê, bi taybetî herêma Kobanî, ji bilî karê ku jê re hatiye erkdarkirin, hemû ji bo dabînkirina berheman ji hikûmeta Sûriyê re û ferzkirina îtîbar û desthilatdariya dewletê bi awayekî guncaw. , li gorî ku dewletê dît, bi navên kesên biyanî ji herêmê mal û milkan tomar kir, û ev malbat wek yek ji cotkarên pêşeng ên Helebê û gundewarê wê hate binavkirin.
Ji bo Afdî Zîto jî ji ber rewşa xwe ya civakî û bandora xwe ya li herêmên derdora gund, kontrola gund winda nekir.
Husnî El-Muderres û birayê wî Zekî bûn xwediyê zêdetir ji sêyeka gund û hin gundên din, bi rêya tomarkirina erdan li cem Rêveberiya Berjewendiyên Emlakan, bi rêkeftina piraniya xwediyên wê demê. Bi şertê ku parê vê malbatê ji gund hebe, heta ji zeviyên wê demê yên bê sermaye jî.
Û şêniyên gund berî xuyabûna Husnî El-Muderris û birayê wî xwediyê vî gundî bûn û di encama kiryarên El Afendî ku li ser navê Împaratoriya Osmanî zext li şêniyên gundê Elagagh (Tel Elagagh) dikir, malbata min koçî gundê Zakeriyê kirin û dîsa dest bi veberhênana zeviyên xwe kirin.
Gund hebûye, lê di wê demê de niştecih nebûye, û yekem kesên ku tê de dijîn tenê du malbat bûn, û niştecihên wê yên niha nevî û neviyên wî ne, û ev hemû zêdetirî 110 sal berê bûn.
Piştî demekê, beşek ji gund ji bo hin malbatên gundên cîran (Blan) hat firotin, lê wan malbatan ji ber sedemên taybet zeviyên xwe hiştin.
Erdnîgarî:
Sînorên wê: Ji bakur bi gundê Kubelak, ji rojhilat bi gundê Quşlî Delia, ji başûr bi gundê Quşlî Sefer û ji rojava ve bi gundên Şemma El-Fewqanî û El-El. Tahtani.
Erdên wê ji aliyê rojava ve gemar in û ji aliyê din ve jî deşt e, beşek jê avdanî ye, genim, ceh, nîsk, kîmyon û ceh, ceh û pembû jî li qadên pir biçûk tên çandin.
Çandiniya darên zeytûnan ji bilî darên berdar, bi hejmarên navîn belav dibe.
Ji ber vê yekê em dibînin ku di serî de gel bi çandinî û bazirganiyê ve girêdayî ye.
Geliyek bi mezinahiya navîn ji aliyê bakurê gund re derbas dibe û ber bi rojava ve diherike.
Rêyeke bermayî di wê re derbas dibe (ji aliyê rêveberiya nû ve hatiye asfaltkirin) ku ji Kobelakê tê, ji navenda gund ber bi gundê Quşlî re derbas dibe, niha ji aliyê gundê Şemma ve rêya bejahî û kanalek tê çêkirin. Wusa dixuye ku ji ber sedemên nenas rawestiyaye? Em hêvî dikin ku berdewam bikin.
Perwerde:
Heya sala 2017an dibistan tune bû, ku dibistanek piçûk tenê ji bo polên (1_2_3) hat avakirin, polên din jî bi peyatî diçin dibistanên Kubelk û Quşlî, û ji ber vê sedemê me bawernameyên zanîngehê li gund nedîtin, lê hene. Hin derçûyên peymangehên navîn û xwendekarên ku di qonaxa xwendina zanîngehê de bûn ku xwendina xwe neqedandine û her weha bawername û dibistana amadeyî.
Xizmet :
Li gund ji xeynî ceyran û rêyeke ku ji sî salan zêdetir e tu xizmetên giştî tune ye, di bin rêveberiya nû ya herêmê de hatiye asfaltkirin, li kêleka ku sêgoşeya Kobelakê çêdike, dikanên piçûk ên bazirganiyê (dikan) hene. Ji aliyekî ve Derb El Nûb û li aliyê din jî ji bo Quşlî, ne dermanxane û ne jî nîşan û wey heye.
Nifûs:
Gundekî biçûk ku nifûsa wê ji 350 kesî derbas nabe, kurdên ji neteweya kurd in û bi zaravayê kurmancî diaxivin.
Ew bi eslê xwe ji eşîra Alaeddîn Fexz (Zeytan) ne, gund pismam in û bi gundên Elagagh, Qenayah û Qaqê re têkiliyên wan ên xizmtiyê hene.
wêne û çavkanî: Şîrîn Misko [1]