Keşfek mezin di #Mem û Zîn# a Xanî da
Di vê çapê da me keşfeke mezin kir. Ew jî peydakirina peyvekê bû ku wateya malikeke Mem û Zîna Xanî serûbino dike.
Kurdshop – Di hemû çap û destnivîsên Mem û Zîna Xanî da malika 208ê weha hatîye:
Di vê çapê da me keşfeke mezin kir. Ew jî peydakirina peyvekê bû ku wateya malikeke Mem û Zîna Xanî serûbino dike. Di çapên pêş da malika hejmar 208 ji Mem û Zînê weha hatibû:
Emma ji ezel Xudê wisa kir
Ev Rom û ‘Ecem li ser me rakir
Lê wek çawa min li çapên pêş da jî nivîsîye ev malika bi wê naverrokê di gel bîr û hizrên Xanî lêk nagirin.
Min li çapên pêşîn da li ser vê malikê û peyva emma yê weha nivîsîbû:
“Ev malika helbestê qet li gel bîr û bawerîyên Xanî lêk nagire. Xanî yê ku weha bi zanetî û eşkera daxwaza mafê gelê xwe dike û bi bîr û hizreke pêşketî û aşkera li dijî zor û zulma dagîrkerên Kurdistanê dengê xwe bilind dike, wana diwekîne bûm û ‘kundên ku Kurdistan ji xwe ra kirine hêlîn û Xanîyê ku gazî mîr û ‘hakimên Kurdan dike û dibêje wan: ji we ra şerm e ku hûn tebe’îyeta Turk û Tacîkan bipejirînin û gazindan li Xwedê dike û dibêje ji bo çî Kurd ji jîyanê bêpar û pişk mane, çawa dibe ku nişkêv da weha mafê dagîrkirinê bide dagîrkeran û bêje Xwedê her li ezel da Rom û ‘Ecem li ser me ra girtine?! Yan li ser serê me bilind kirin?”
Min qet nikarî ew hizra ji layê Xanî ve bipejiranda û wê malikê û naverroka wê hizra min dagîr kiribû, da kû vê dawîyê Mamosta Mela Silêman Kurşun gote min Mamosta ‘Xîyasedîn Dunbilî gotîye dest xetek li bal mamostayê min hebû ku li cîhê peyva emma yê da peyva AYA hatibû nivîsînê. Min demildest ji mamosta ‘Xîyasedînî ra li telefon kir û me li ser vê mijarê axift. Mamosta ‘Xîyasedîn got ku destxet li gel mamostayê min Seyda Mela Îbrahîmê Exdadîyê Mûşî hebû ku li cîhê peyva emma da peyva aya hatibû û got ku min li perawêza deftera xwe ya medreseyê da ew gotinên Seyda Mela Îbrahîmê Exdadîyê Mûşî nivîsîne. Destxeta deftera Mamosta ‘Xîyasedînê Dunbilîyê Mûşî ku ji min ra şandîye ev e, ku bi ‘erebî şirove dike peyva emma şaş û peyva aya durist e:
Li dû ra min li wan destxetên Mem û Zînê yên arşîva xwe nihêrrî. Di hemûyan da peyva emma hatibû. Tenê di destnivîsek arşîva A. Jabayî da bi navûnîşana: Ms. Or.oct. 1202 ku ser û binê wê ketîye û nasix û dîroka nivîsîna wê nedîyar e, li dewsa peyva emma da peyva Aya hatîye, lê aya ya wê bê nuqte ye. Bi dîtina min ketina van nuqteyan bûye destpêka wê şaşîyê û nasixan aya weke emma xwandine.
Ew destxet jî eva ye:
Êdî ez ji rastîya peyva aya yê agehdar û piştrast bûm û min di vê çapê da li dewsa emmayê aya danî û ew malik weha hate serrastkirinê:
208- Aya ji ezel Xudê wisa kir
Ev Rom û ‘Ecem li ser me rakir?
Êdî wate û naverrok li hevdu dikin û Xanî ji tîrên tohmet û buxtanan rizgar dibe û sed rehmet li gorrina pîroz a Seyda Mela Îbrahîmê Exdadîyê Mûşî be û sipas ji hêjayan Mela Silêman Kurşun û Mela ‘Xîyasedîn Dunbilîyê Mûşî ra ku ev agadarî dane me, da ku em vê şaşîyê serrast bikin.
Nivîs û şirove a mamosta Perwîz Cîhanî ye
[1]