Ala Kurdan di navbera Bedir_Xanî û Barzanîyan de
#Konê Reş#
Di sala 1847 an de, Mîr Bedirxanê Botî li Stenbolê, di sirgunê de bû, hingê tev zarok û neviyên xwe li dor xwe civandin û komkirin û ji wan re got:
((..Ez di tirsim ku hûn di nav tirkan de zimanê xwe jibîr bikin,û ku we ziman jibîrkir, hûnê welatê Botan jibîr bikin. Tiştê ku min ji we divê; hûn di malên xwe de, bi zarok û zêçên xwe re, bi zimanê bav û kalan bi axifin, yê wa neke , ne kurê mine ..))
Kovara gurzek gul
Hejmara 15 an ,buhara 1992
Ala Kurdan di navbera Bedir_Xanî û Barzanîyan de
Di roja 9 _ 6 _ 1999 an de, serokatiya ecûmenê wezîran di hikûmeta herêma Kurdistanê de pirojeyê bilindkirina ( Ala Kurdan ) pêşkêşî perlemanê Kurdistanê kir, endamên perlemento jî bi yek dengî ew piroje pejirandin ...
Ala Kurdan: Ev Ala ku ji jêr ve rengê keske, ji ortê ve rengê sipîye û rokek di nav de diçirise , û ji jor ve rengê sore.
Bi ragihandina vî pirojeyê pîroz re, gelek bûyer hatin bîra min: Bûyrên ku bi Ala Kurdan ve girêdayî ne û pêre pêre ez li sala 1919 an vegerîyam . Ev sala ku Ala Kurdan têde hatiye damezirandin .
Di destêka sala 1919 an de, di civîneke ( Komela Tealî Kurdistan ) de li Stenbolê, bi serokatiya serokê wê yê diwem ( Mî r Emî n Alî Bedir_Xan ), biryar hat standin ku xaka Kurdistanê ji hêzên Tirk û biyaniyan rizgar bikin û serxwebûna Kurdistanê diyar bikin . Ew Kurdistana azad û serbixwe Alek jêre divîbû, hingê di wê civînê de Emî n Alî Bedir_Xan û hevalên xwe rengên Ala Kurdistanê bijartin, amade kirin û Ala Kurdan danîn ( eynê vê Ala niha ). Da ku piştî qewirandina hêzên Tirk û biyanîyan wê Alê di asmanê Kurdistanê de bilind bikin ..
Lê mixabin, çendî car wê Alê divabû xwe aşkere bike, lê ne dihat aşkerekirin şerê wê bi dijwarî dihat kirin. Wê Alê jî ji cihê xwe yê veşartî ne dihşit ku neyarên wê têr razên .. û tevî vê rewşa xerab vê Alê du carî asmanê Kurdistanê xemilandiye û dilê welatiyên xwe gekiriye ; cara pêşîn di sala 1929 _ 1930 , de bû, di van her du salan de, ev Al ji rex ceneral Ihsan Nûrî Paşa û hevalên wî di şoreşa Aararatê de hatiye bilindkirin li ser çiyayê Araratê, cara din di roja 22 _ 01 1946 an de bû, di roja beyankirina komara Demokrat li Mehabadê, de li navtara Çarçira de.
Lê mixabin, di van her du caran de ev Al bi darê zorê hat daxistin û ma qedexe ...
Di sala 1932 an de Mîr Celadet Alî Bedir_Xan kovara xwe ( Hawar ), li Şamê weşand, Mîr Celadet yek ji serokên civata Xoybûnê û şoreşa Araratê bû di hejmara 5 an de ji kovara xwe ( Hawar ) ê helbestek weşand avêtiye ser (Ala Kurdan ) :
Alê Kurdan di nav rok
Çi bedew û bi heybet
Bi çar reng î, rengê te
Çi delal û çi xweşkok
Xêzek kesk û xêzek sor
Nav sipî û nîvek zer
Keskesore bi roje
Ev li jêr û ew li jor
Di hejmara 8 an de ji eynî kovarê ( Hawar ), birayê wî Dr. Kamîran Bedir_Xan jî yek ji hîmdarên komela Xoybûnê û berpirsyarekî serhildana Araratê wî jî helbestek belav kir li ser Ala Kurdan :
Ronahîya dil û çav
Diyarîya dê û bav
Pêsîra wê roj û tav
Spehîtiya ax û av
Ala Kurdan ser bi ser
Sor û gewre kesk û zer
Qehremanê Ceng û şer
Qublegehê mê û nêr
Cayegahê can û ser
Afîtaba dar û ber
Ala Kurdan ser bi ser
Sor û gewre kesk û zer
Hêvîya xortan û mêr
Mihraba mizgeft û dêr
Şahê evd û şahê şêr
Bi reng û bihne zîv û zêr
Ala Kurdan ser bi ser Sor û gewre kesk û zer
Tevî xwînrijandina wek çem di şoreşa Araratê de û herifandina şoreşê, Mîr Celadet bê hêvî nebû, dilê wî ma bi ser ( Ala Kurdan ) ve û Ala xwe jibîr nekir ..
Piştî helbesta xwe bi çend heyvan, gotarek bi navê ( Welat, Welatînî û Al ) di kovara xwe Hawar ê de, hejmara 9 an de, weşand û têde got :
( Her milet xweyîyê alekêye, Al nişana milet û welête.milet û welate,Tevayiya heyîna miletan di ala wan de civiyaye.
Al namûs, rûmet, bextê miletane, Zarowên her miletî ji bona bilindî û bikedirbûna ala xwe, bê perwa xwe didin kuştin ,Ala her miletî jêre behaye. Di cejn û şahînetan de qesir, xanî û koçeyan pê dixemilînin, di ber wê re diborin, silavan lê dikin, wê maç dikin, datînin ser serê xwe .
Alên miletên bi serxwe, di ser kelat û bajarên wan re li pêl dibin, di rêvêeçûna leşkerî de divekin pêşiyê.
Lê alên miletên dîl, wek ya miletê me, ji her derê bi derkirî, Li hevtewandî, li ser dilê zarowên wan de hilandî ne.
Miletên dîl dixebitin, xwînên xwe dirjênin ko biyanîyan ji welatê xwe biqewirînin û alên xwe li ser kelat û bajarên xwe ji nû ve daçikînin.
Ala her miletî bi çend rengan û bi şiklekî dine .
Ala Kurdan ji jor ber jêr ve ,ser hev ; sor , sip, û keske, di nava wê de roj diçirise.
Divêt zarowên Kurdistanê bixebitin û rojekê barê vê rayê hilînin, ber bi ezmanê Kurdistanê ve bilind bikin, li wê bi birûskînin, welatê xwe ser avahiya xwe a pêşîn vegerînin û di bin tava wêre bi serxwe û bi kamiranî bijîn .
Mîr Celadet Alî Bedir-Xan )
Piştî van gotinên Mîr Celadet Alî Bedir-Xan êdî ez nema dizanim çi bibêjim; di pesnê Ala Kurdan û parastina wê de ... tiştê ku ez dixwazim bibêjim eve: piştî 87 salan ji danîna reng û amadakirina Ala Kurdan, piştî bi dehan şoreşên bi xwîn, bi hezaran şehîd .. Va ji nû ve bi saya şoreşa Barzanîyê nemir, bi saya welatîyên bi rûmet, dilsoz û wefadar em Ala xwe bilind dikin di asmanê Kurdistanê de, û serbilind û serfiraz em di bin siya wê de dijîn .
Heger Mîr Emîn Alî Bedir_Xan û hevalên xwe rengên Alê danîbin û şêx Mehmûdê hefîd, Ihsan Nûrî Paşa, Ferzende, Memdûh Selîm Wanlî û... hwd li ser giriya bin, heger pêşewa Qazî Mihemed ji bo wê hatibe bi darvekirin û Barzanîyê nemir ji bo wê sînorên bi xwîn derbaskirin ta ku xwe gîhandiye Sovyêta berê, va îro bi saya welatîyên dilsoz û birûmet Ala me li ser xaka kurdistanê bilind, li ba dibe.. Hêvî û xewnên wan gorbuhîştiyan dibin rastî û her bijî Ala Kurdan,bijî kurd û kurdistan.[1]