Diyaspora Êzîdî ya Gurcistanê
Diyasporaya #êzdiyan# li Gurcistanê yek ji kevintirîn û mezintirîn civatên êzdiyan li derveyî Iraqê ye. Koçberiya êzdiyan bo Gurcistanê ji Împaratoriya Osmanî di dawiya sedsala 18-an û destpêka sedsala 19-an de ji ber zilm û zordariyê dest pê kir. Nifûsa êzîdî li Gurcistanê di salên 1980-an de herî zêde bû, hejmara wan ji 30,000 derbas bû. Lê ji salên 1990î û vir ve, ji ber rewşa aborî ya dijwar a li welêt, hejmara êzdiyên ku li Gurcistanê dijîn dest pê kir kêm bû. Civaka Êzidî bi giranî koçî cîranên Rûsya, Ewropa Rojava û Bakurê Amerîka kirin.
Îro li Gurcistanê nêzîkî 8.000 êzdî dijîn, ku bi giranî li paytext, bajarê Tbîlîsê û li herêmên başûrê Samtshe-Cavakheti û Kvemo Kartli ne.
Di salên desthilatdariya Sovyetê de rêxistinên êzdiyan li Gurcistanê çalak bûn, ku nûnerên wan rewşenbîrên gelê êzdî Azîze Îsko, Lamar Paşayeva û yên din bûn.Herwiha di wan demên dûr de, bijardeyên êzdiyan li Tiblîsê bi awayekî çalak di dibistanên ku zarok tê de kar dikirin. fêrî zimanê xwe yê zikmakî bûn.
Di salên borî de êzîdiyên Gurcistanê rûbirûyî gelek pirsgirêkan bûne, wek xwendina zimanê xwe yê zikmakî, dîrok, ol, çand û bêkariyê jî civaka êzîdî ya wî welatî bêpar nehiştiye. Her wiha zêdetir ji carekê êzîdî rastî cudakarî û îzolasyona civakî hatine û zêdetirî carekê rastî tundî û çewsandinê hatine. Di sala 2004’an de dibistaneke ku zarokên Êzidî lê dixwendin rastî êrîşa komek neteweperestên Gurcistanê hat.
Tevî van pirsgirêkan, êzîdiyên li Gurcistanê xwedî hesteke xurt a nasname û civakê ne. Ziman, çand û ola wan heye. Êzdî li Gurcistanê cejn û edetên xwe yên olî li perestgeha êzdiyan li Tiflîsê pîroz dikin, û hejmareke saziyên çandî û perwerdeyî ava kirine.
Hikûmeta Gurcistanê ji bo baştirkirina jiyana civaka êzîdî hin gav avêtine, wek nimûne, di sala 2019an de hikûmetê stratejiyek entegrasyona kêmîneyên etnîkî pejirand, ku tê de çend xal ji bo civaka Êzidî tê de hene.
Lê belê, ji bo çareserkirina pirsgirêkên civaka Êzidî yên li Gurcistanê, divê hîn zêdetir bên kirin. Hikûmet hewce dike ku li dijî cihêkarî û dûrketina civakî şer bike, û êzîdiyan bi awayekî wekhev bigihîne perwerde, kar û xizmetên din. Ji bo parastin û pêşxistina ziman û nasnameya çanda Êzidiyan jî pêwîst e hikûmet zêdetir piştgirî bide.
[1]