Berxwedana Kobanê gelê Kurd bi cîhanê da naskirin
Reportaj Summay
Hevserokê Meclisa TEV-DEM’ê Ehmed Şêxo têkildarî berxwedana Kobanê ji ajansa me re axivî û wiha got: “Berxwedana Kobanê roleke mezin di danasîna gelê Kurd li tevahiya cîhanê de lîst.”
Der barê salvegera çaremîn a êrîşa 15`ê Îlonê li ser kantona Kobanê de hevserokê Meclisa TEV-DEM`ê Ehmed Şêxo pirsên ajansa me bersivandin.
Beriya êrîşên li ser Kobanê, hûn rewşa Sûriyeyê û bi taybet herêmên bakurê Sûriyeyê çawa dinirxînin?
Bi destpêkirina şerê Sûriyeyê re, hêzên navneteweyî û herêmî dixwest li Sûriyeyê xwe bi cih bikin. Her dewletekê armancên xwe yên nêz û dûr hebûn. Nemaze hikumeta Tirkiyeyê piştî derbasbûna Sûriyeyê û Iraqê dixwest sînorê xwe fireh bike. Ev yek jî bi destê komên çekdar bi navên cuda (DAIŞ û El-Nusra) dixwest pêk bîne. Her wiha dixwest hêviyên gelê Kurd ku li Bakurê Sûriyeyê rêveberiyên xwe yên xweser ava kirine, têk bibe.
Beriya destpêkirina êrîşa li ser Kobanê, rewşa herêmên Bakurê Sûriyeyê ji rewşa herêmên din ên Sûriyeyê di aliyê ewlekarî û aramî de baştir bû. Herêmên Cizîrê û Kobanê û gundên wê ku ewlekarî lê hebû, bi deh hezaran şêniyên herêmên din ên Sûriyeyê berê xwe da wir.
Di vir de dixwazim tiştekî zelal bikim. Herêmên Bakurê Sûriyeyê ji aliyê şêniyên wê ve dihatin birêveberin. Şêniyên wê şerê komên terorê ku ji aliyê gelek dewletan ve dihatin destekkirin, kir û bersiva wan da. Vê yekê jî tirs xiste nava sîstemên ku li herêmê serwer in. Bi gotineke din, sîstema rêveberiya me ango Rêveberiya Xweser ji bo sîstemên herêmê bi fikar bûn, ji ber Rêveberiya Xweser li ser sîstema navendî ango sîstema yekal xetere ye.
Piştî radestkirina Mûsil û Reqayê ji DAIŞ`ê re, gelo rejîmên Sûriye û Iraqê têkiliya xwe bi êrîşa 15`ê Îlonê ya li ser Kobanê hene, taybet we niha bal kişand ser ku sîstema Rêveberiya Xweser li Bakurê Sûriyeyê ji bo rejîmên li herêmê xetere ye?
Rêbazên ku komên terorê û taybet DAIŞ`ê wekî dorpêçkirina Kobanê bi kar anî, da ku civaka kurdî radestî Tirkiyeyê yan jî rejîma Sûriyeyê bibin, bi ser neket. Lewre pêwîstî bi hêzekê ji bo pêkanîna armancên dewletên ku Kurdistan dagir kirine, hebû. Ev hêz jî di DAIŞ`ê de hate dîtin û DAIŞ`ê bi artêşeke mezin êrîşî Kobanê kir.
Rêveberiya Xweser ku li Herêmên Bakurê Sûriyeyê hate avakirin, ji bo rejîma Sûriyeyê, Iraqê, Tirkiyê û Îranê xetere bû. Mûsil û Reqayê ku bi deh hezaran leşker û polîs tê de hebûn û li Tebqayê balafirgeheke leşkerî hebû, radestî DAIŞ`ê hatin kirin. Di vir de, pêwîst e van tevgeran mirov bi dîqet bişopîne û diyar dibe ku şanoya artêşa Sûriyeyê û Iraqê zemîna êrîşa li ser Kobanê da avakirin.
Çima Kobanê ne wekî herêmên din bû?
Kantona Kobanê ji bo gelê Kurd xwedî semboleke mezin e. Şoreşa rojavayê Kurdistanê ji Kobanê dest pê kir. Her wiha Kobanê ji bo doza Kurd bi roleke mezin rabû û bi sedan ji ciwanên xwe ji bo doza kurdî canê xwe feda kirin.
Wekî tê zanîn ku li Kobanê ne petrol ne jî kargehên mezin hebûn, berovajî wê gelê Kobanê ji ber dorpêçê di rewşeke tengav re derbas dibe.
Çeteyên DAIŞ`ê dixwest rûpareke mezin ji sînorê Sûriye-Tirkiyeyê dagir bike, ji ber vê yekê jî Kobanê û gundên wê li hemberî hêviya çeteyên DAIŞ`ê dibû asteng. Ji ber vê yekê jî çeteyan dest bi êrîşa Kobanê kir.
Hûn rewşa gel di wê demê de çawa dibînin, bi taybet valakirina gundan ji aliyê şervanên YPG û YPJ`ê ve da ku jiyana wan nekeve xetereyê, çawa dinirxînin?
Rêbaza ku şervanên YPG û YPJ`ê ji bo parastina sivîlan bi kar anî, valakirina gundan bû ku beriya çeteyên DAIŞ`ê bikevin gundan, serkeftineke mezin bû.
DAIŞ bi hovîtiya xwe ya kuştin û îşkencekirina zarokan tê naskirin. Em jî ditirisyan ku çeteyên DAIŞ`ê komkujiyan der heqê gelê me de pêk bîne, em dibînin ku serkeftin çawa di şerekî de bi ziyaneke kêm derkeve.
Berxwedana Kobanê çawa hişt cîhan tevahî li doza kurdî binêre?
Şerê Kobanê, ne tenê şerê Kurdan bû. Hezkiriyên aştiyê ji tevahiya dinyayê hatin û li rex şervanên YPG û YPJ`ê parastina hemû cîhanê kirin. Ji ber vê yekê jî şerê Kobanê wekî “Şerê Parastina Mirovahiyê” hate binavkirin.
Ji aliyekî din ve jî, cîhanê tevahî gelê Kurd nas kir û ji bo çi gelê Kurd şer dike. Tunekirina rastiya gelê Kurd û dîroka wî, yek ji siyasetên dewletên ku Kurdistan dagir kirine. Berxwedana Kobanê roleke mezin di danasîna gelê Kurd de hebû.
Girêdana pêşeroja Sûriyeyê bi berxwedana Kobanê ve çi ye?
Em baş bizanin, ger DAIŞ`ê Kobanê kontrol bikira dê aloziya Sûriyeyê kûrtir bibûya. Dewletên ku DAIŞ`ê ava kirin û destek da DAIŞ`ê, hewl dan tevahiya axa Sûriyeyê tarî bikin û di bin vê ala reş de armancên xwe pêk bînin.
Berxwedana li dijî DAIŞ û şikandina wê piştî ku zêdetirî 6 hezar çete li Kobanê hatin kuştin, serkeftinek ji bo tevahiya Sûriyeyê bû. Têkbirina DAIŞ`ê destpêka dawiya komên ku bi rêya ragihandinê propagandaya wan dikirin qaşo tu carî nayên têkbirin bû.
Serkeftina li Kobanê ji bo tevahiya cîhanê û aştîxwazan, moraleke mezin bû.[1]