#Reşîd Sofî# : Mîrê Ûdê û Bîranîna Muzîka Kurdî
Muzîkjenê Kurd ê rehmetî Reşîd Sûfî yek ji kesayetên herî berbiçav ên muzîka Kurdî li Sûriyeyê tê hesibandin, û yek ji wan kesan e ku şopek jibîrnekirî li ser dîroka hunera Rojhilat hiştiye. Ew di sala 1953an de li bajarê Kobaniyê di malbateke olî ya muhafezekar de ji dayik bûye; bavê wî îmamê mizgeftê û muftiyê bajêr bû. Reşîd di hawîrdorekê de mezin bû ku di nav stran û kevneşopiyên Sûfî de bû, ku bandorek kûr li ser şekildana çêja wî ya muzîkê kir.
Reşîf Sofî rêwîtiya xwe ya hunerî bi rêya stranbêjiya olî dest pê kir, ku ji meqamên rojhilatî û kevneşopiyên sûfî bandor bûbû. Lêbelê, hewesa wî ya ji bo muzîka Kurdî û Rojhilatî ew ber bi kevneşopiyên malbatê ve bir û fêrî lêdana ûdê bû, ku paşê bû sembola wî, û di nav Kurdan de navê Mîrê Ûdê lê kir. Evîna wî ji bo enstrumanê ewqas mezin bû ku wî têlek nû lê zêde kir ku li gorî dengê wî be, ku ev yek şahidiya dilsozî û nûjeniya wî ya kûr bû.
Di salên 1970an de, Sûfî bi beşdarbûna xwe di festîvalên muzîkê yên Helebê de dest bi derketina holê ya di qada hunerî de kir, li wir ew rastî ezmûnên muzîkê yên cihêreng hat û ji hêla hunermendên navdar ên wekî Hesen Zirak û Mihemed Arif Cezrawî ve bandor bû. Wî strana xwe ya yekem di sala 1977an de bi navê Mey Nenoşî derxist, û piştre rêze berhemên navdar hatin weşandin, di nav de du albûmên girîng: Ez mêvanê dilê te me (1986) û Xwezya hêvî (1994), ku her du jî di nav temaşevanên Kurd de populerbûnek berfireh bi dest xistin.
Reşîd Sofî ne tenê performansvan an bestekar bû; ew lêkolînerekî muzîkê yê cidî bû ku beşek girîng ji jiyana xwe ji bo belgekirina meqamên Kurdî terxan kir. Wî zêdetirî 160 meqaman, digel meqamên ji kevneşopiyên muzîkê yên Farisî, Hindî, Afganî û Tirkî berhev kir û belge kir. Bi vê yekê, wî beşdarî parastina mîrateyek muzîkê ya ku di bin gefa tunebûnê de bû kir û çandên gelên Rojhilat bi zimanê hunerê ve girêda.
Tevî zehmetiyên darayî û tenduristiyê yên ku pê re rû bi rû ma, Sofî bi rihekî berxwedanê rêwîtiya xwe domand, êş û hêviyên gelê Kurd bi deng û muzîka xwe anî ziman. Di sala 2016an de bi merasîmekê li bajarê wî yê jidayikbûnê Kobaniyê zewicî, lê tenduristiya wî di sala 2005an de dest bi xirabûnê kir, heta ku di Sibata 2025an de di 72 saliya xwe de koça dawî kir.
Koça dawî ya Reşîd Sûfî ne tenê windahiyek hunerî ye, lê nebûna dengekî ye ku ji nasnameyê re stran digot, bi melodiyê li ber xwe dida û bi awazên xwe dîrok dinivîsand. Ew mîrateyek hunerî li dû xwe dihêle ku dê di bîra hemû kesên ku ji muzîka Kurdî û Rojhilat hez dikin de zindî bimîne.
Çavkanî: Kurdêpêdiaya - Wergera ji zimanê erebî
[1]