87 کۆمەڵە کە بە هەرەوەزی کار دەکەن و زیاتر لە 30 هەزار ئەندامیان هەیە، ئابوری هەرێمی جزیرەی باکوری سوریا پێش دەخەن.
کۆمەڵە هەرەوەزییەکانی هەرێمی جزیرە ڕۆڵێکی گرنگییان هەیە لە پێشکەوتنی ئابوریی ئەو هەرێمەدا، لە ڕێگای ئەو کۆمەڵانەوە ژمارەیەکی زۆر دەرفەتی کار بۆ هاوڵاتیان دابینکراوە.
ئەو کۆمەڵە هەرەوەزییانە کاروباری کشتوکاڵ، ئاژەڵداری، بازرگانی و سیستمی دابەشکردنی کارەبا و ئاو ئەنجام دەدەن.
لە کۆمەڵەی کشتوکاڵ دا 10 هەزار و 593 کەس بەشداری دەکەن، کە تێیدا گەنم، فاسولیا، سەوزە و باقلە دەچێندرێن.
ئەو کۆمەڵە هەرەوەزییانە کاریگەریی زۆریان لە سەر دابەزاندنی بەهای کاڵاکان لە باکوری سوریا هەبووە، بۆ نموونە پێش دەستبەکارکردنی کۆمەڵە هەرەوەزییەکان پەتاتە بە 225 لیرەی سوری دەفرۆشرا، بەڵام ئێستا بە 45 لیرە دەفرۆشرێت.
هەروەها شەش هەزار و 796 کەس لە کۆمەڵەی ئاژەڵداری دا بەشدارن، لەو کۆمەڵانەدا مریشک، مانگا، بەرخ و بەران بەخێودەکرێن، بۆ بەشداریکردن لەو کۆمەڵە هەرەوەزییانەدا 50 هەزار بۆ سەد هەزار لیرەی سوری دیاریکراوە.
لە کۆمەڵەی بازرگانی 11 هەزار و 574 کەس بەشداری دەکەن، ئەو کۆمەڵانە کاروباری کڕین و فرۆشتن دەکەن، بۆ بەشداربوون لەو هەرەوەزییەشدا بۆ بەشداربوونی هەر کەسێک 10 هەزار بۆ 20 هەزار لیرەی سوری دیاریکراوە.
لە دەستپێکی ئاڵۆزییەکانی سوریادا بازرگانەکان دەستیان بە سەر بازاڕی چیمەنتۆ دا گرت و بەهاکەی بۆ چوار هەزار لیرە بەرزبووەوە، بەڵام پاش دامەزرانی کۆمەڵەکان، ئەو کۆمەڵانە دەستیان کرد بە هاوردەکردنی چیمەنتۆ لە باشوری کوردستانەوە، ئەوەش وایکرد، کە بەهای چیمەنتۆ بە دوو هەزار لیرە کەم بێتەوە.
دەیان نموونەی دیکە هەن کە سەلمێنەری کاریگەریی ئەو کۆمەڵە هەرەوەزییانە لە سەر ئابوریی سوریان، لەو کۆمەڵانەدا مانگانە 50 بۆ 60 هەزار لیرەی سوری وەک حەقدەست دەدرێتە بەشداربووان.[1]
#02-04-2018#

ڕۆژنیوز - ناوەندی هەواڵەکان
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی کانتۆنی جزیرە ئاماری پێشێلکارییەکان و تاوانەکانی دەوڵەتی تورکی دژی هاوڵاتیانی کانتۆنی جزیرە لە ساڵی 2017دا بڵاوکردەوە.
ئەمڕۆ ڕێکخراوی مافی مرۆڤی کانتۆنی جزیرە ئاماری پێشێلکارییەکان و تاوانەکانی دەوڵەتی تورکیای دژی هاوڵاتیانی کانتۆنی جزیرە لە ساڵی 2017 بڵاوکردەوە.
لە ڕاپۆرتەکەی ڕێکخراوی مافی مرۆڤی کانتۆنی جزیرەدا هاتووە، کە حکومەتی ئاکەپە فەرمانی داوە بە سەربازەکانی، کە دەستڕێژی گوللە بکەنە سەر ئەو هاوڵاتیانەی ڕۆژئاوای کوردستان کە دەیانەوێت سنوورە دەستکردەکانی نێوان باکور و ڕۆژئاوای کوردستان تێپەڕبکەن، بەو هۆیەشەوە ژمارەیەکی زۆر لە هاوڵاتیانی ڕۆژئاوای کوردستان لە سێ مانگی ڕابردوودا لەلایەن سوپای تورکەوە کوژراون یان برینداربوون.
ڕاپۆرتەکە ئاماژەی داوە، کە ڕۆژی 3ی مانگی 1، سەربازانی سوپای تورک دەستڕێژی گوللەیان کردە سەر سێ کوڕ و کچێکی خێزانێکی خەڵکی تل تەمیرە، ئەو چوار هاوڵاتییە برینداربوون و پاشان ڕەوانەی نەخۆشخانەی ڕۆژی شاری سەرێکانی کران.
لە درێژەی ڕاپۆرتەکەدا ئاشکراکراوە، کە ڕۆژی 25ی مانگی 1، سەربازانی سوپای تورک دەستڕێژی گوللەیان کردووەتە سەر ژمارەیەک هاوڵاتی عەرەب کە بەتەمابوون سنوور تێپەڕێنن، لە ئەنجامدا شەش هاوڵاتی بە سەختی برینداربوون، هەروەها ڕۆژی 26ی مانگی 1 هێرش کرایە سەر سێ هاوڵاتی دیکە بەناوەکانی محەمەد حاجی عەبدوڵا، مەحمود ئیبراهیم و شێران حسێن و لە ئەنجامدا هەر سێ هاوڵاتی گیانیان لە دەستدا، هەر بەدوا ئەودا دەستڕێژی گوللە کرایە سەر چوار هاوڵاتی دیکە و هەر چواریان بە سەختی برینداربوون.
لە ڕاپۆرتەکەدا ڕاگەیەندراوە، کە ڕۆژی 20ی مانگی 2 سەربازەکانی سوپای تورک دوو هاوڵاتییان بە ئامانج گرت، کە دەیانویست لە سنووری گوندی کەمالیە لە ڕۆژئاوای ئامودێوە تێپەڕبن، ئەو دوو هاوڵاتییە کە باوک و کوڕێک بوون هەردوویان بە سەختی برینداربوون.
ڕاپۆرتەکە لەبارەی پێشێلکارییەکانی سوپای تورک لە کانتۆنی جزیرە لە مانگی 3دا ئاشکرای کردووە، کە ڕۆژی 2ی مانگی 3 شوانێک بەناوی محەمەد عەلی حاج ڕەمەدان، تەمەن 61 ساڵ کاتێک سەرقاڵی لەوەڕاندنی مەڕەکانی بوو لەلایەن سەربازەکانی سوپای تورکەوە بە ئامانج گیرا و بەسەختی برینداربوو، ناوبراو گوازرایەوە بۆ نەخۆشخانە و وێڕای هەوڵدانەکانی پزشکان بۆ چارەسەری برینەکانی، گیانی لەدەستدا.
لە بەشی کۆتایی ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە دراوە، کە ڕۆژی 26ی مانگی 3 منداڵێکی شوان لەلایەن سەربازەکانی سوپای تورکەوە دەستڕێژی گوللەی لێکرا و گیانی لە دەستدا.
30-03-2017

پردی جزیرەی بۆتان، یەکێکە لە شوێنەوارە گرنگەکانی جزیرەی بۆتان لە باکووری کوردستان، ئەم پردە لە شێوەی پیتی ئینگلیزی (E) دروست کراوە، پردەکە بە بەردی ڕەش دروست کراوەو بە بەردی سپی چەندین هەڵکۆڵراوی ناوازەی لەسەر دروست کراوە. ئەم وێنانە لە مانگی ئایاری ساڵی 1909 لە لایەن (gertrude Bell) ەوە گیراون.

ئاد، جزیر، جزیرگە، جزیرە، جەزیرە، دوڕگە، گراڤ، گراوە، گردە، گزیرتە، ناڤرە.
فارسی: اداک [1]

جزیرە: لە فەرهەنگی شێخانی دا
دڕووگە • ژێراڤ • نیڤرۆ • گراوە • گزیرنە • گزینە • دوورگە • نافرۆ • گزیرە • گراڤ • ناڤیرۆ • دوورووگە • دووررووگی • چزیرە
ئەو وشکانییەی کە هەموو دەوری ئاوە [2]

⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!

قەزایەکا سەر ب پارێزگەها شرنەخێ ڤە ل کورستانا تورکیا، (روژهەلاتا باشورێ ئەنادولێ)جزیرێ ئێکە ژ کەڤنترین باژێرێن کوردستانا تورکیا، د وی سەردەمی دا ناڤەندا حوکمڕانیا قوماهو بوو، ناڤێ وێ ژ پەیڤا (جزیرة) دورگەە دهێت ژ زمانێ عەرەبیێ، چەندین ناڤدار ل وێرێ بووینە وەکی ئیسماعیل ال-جزرێ و برایێن وی کو مێژوونڤێس بوون، دیسان قەبرێ قەهرەمانێن داستانا مەم و زین یا ئەحمەدی خانی ژی ل وێرێ نە، هژمارا خەلکێ وێ ب گورەی ئامارێن ساڵا 2007 ێ 105.651 کەسن، دویماهیک بڕیار هاتیە دان ئەڤ قەزایە ببیتە پارێزگەهەک.

امروز شاهد بودیم کە مبارزە چند سالە ملتمان برای رسیدن بە آزادی ، دمکراسی و حقوق بشر در سایە تلاش و استقامت بی نظیر در غرب کوردستان دست آوردی تاریخی بە دنبال آورد. پس از سال ها سرکوب و کشتار مردمان کوردستان از سوی حاکمیت سوریە سرانجام مبارزات آزادی خواهانە ملتمان بە ثمر نشست و توانست با شهامتی بی نظیر خواستە های بر حق خود را بە واقعیتی انکارناپذیر تبدیل کردە و مبارزات تاریخی ملت کوردستان را وارد مرحلە نوینی نمایند.
با شروع مبارزە مردم علیە نظام دیکتاتوری بشار اسد مردم و جامعە کوردستان راهکاری دمکراتیک و خشونت پرهیز در پیش گرفتە و با استقلال رای در هیچ کدام از جبهە بندیهای دولتهای منطقەای و فرامنطقەای قرار نگرفتند و با تفکر و اندیشەای دمکراتیک و آزادی خواهانە مبارزات خود را بە پیش بردند، مبارزەای کە هدفش استقرار دمکراسی و حق تعیین سرنوشت بە مثابەی حقوقی انکارناپذیر است. از همان ابتدای انقلاب مردم در سوریە ملت کورد در سایە جریان های سیاسی و نظامی خود اقدام بە ازاد سازی شهرها و مناطق کوردستان نمود و از سرایت جنگ بە کوردستان جلوگیری کرد.
ما شاهد بودیم و هستیم کە در مناطق تحت حاکمیت نیروهای واپسگرا و نظام بشار اسد این مردم عادی بودند کە از سوی هر دو جبهە با قتل عامی گستردە روبرو شدند اما سیاست و برنامەهای منطقی و حساب شدە جریان های سیاسی کوردستان مانع از آن شد کە این وضعیت اسفناک بە کوردستان سرایت نماید.
ملت کوردستان در سایە فعالیت و مبارزە جریان های سیاسی کوردستان توانست بە مانعی جدی در مقابل دخالت نیروهای واپسگرا و وابستە بە دول منطقە کە اشغالگران کوردستان هستند تبدیل شود و سرزمین وساکنین کوردستان را از وجود هر گونە خطر و دخالتی حفاظت نماید.
امروز روزی تاریخی در تاریخ ملتمان خواهد بود کە با تلاش و جان فشانی فرزندان این مرز و بوم رقم خوردە است و وظیفە هر انسان آزادی خواهی است کە در مقام دفاع و پشتیبان آن درآید، بر همین مبنا از تمامی آحاد جامعە کوردستان می خواهیم کە با تمام توان بە حمایت و حڤظ آن اقدام نمایند.
در نتیجە تلاش ها و اقدام های صورت گرفتە نمایندگان جامعەی کوردستان سیستم خودمدیریتی دمکراتیک را بە عنوان الگویی حکومتی انتخاب کردند، بە شکلی کە بتواند تمامی مردمان این سرزمین از کورد ، سریان ،عرب و... در آن جایی گرفتە و بە ایفای نقش پرداختە و همگی در شرایطی یکسان و دمکراتیک در راستای نهادینە کرد حقوق و آزادی هایشان مشارکت داشتە باشند. بر همین مبنا نمایندگان ملت کوردستان با انتخاب سیستمی غیر متمرکز متشکل از سە کانتون سعی بر آن نمودند کە زمینەهای حداکثری مشارکت مردم را در حکومت داری فراهم بیاورند کە این خود الگویی بی نظیر از دمکراسی و مشارکت مردم در خاورمیانە است.
جمعیت حقوق بشر کوردستان ضمن قدردانی و ارج نهادن برای مبارزات ملت کورد در این بخش از کوردستان و تبریک خودمدیریتی دمکراتی کانتون جزیرە کە بە دنبال آن و طی چند روز آیندە کانتون های دیگر نیز در اقدامی مشابە خودمدیریتی خود را اعلام می کنند و در نتیجە آن حکومت خودمدیریت غرب کوردستان تشکیل و عینیت می یابد بر این باور است کە این انقلاب پیشاهنگی برای دمکراتیزاسیون و حاکمیت جامعە مدنی در کوردستان خواهد بود کە نتیجە تفکر و اندیشە انسان محور و آزادی خواهانە حاکم بر جامعە ، احزاب و جریان هاسی سیاسی و مدنی است.
جمعیت حقوق بشر کوردستان

#10-03-2018#

ناونیشانی پەڕتووک: خاکی جزیرە و بۆتان
ناوی نووسەر: #شاکر فەتاح#
دەسنووسی خاکی جەزیرە و بۆتان
بابەتێکی کورتە سەبارەت بە خاکی جزیرە و بۆتان
بەغداد
1972
[1]

[1]

قەسەدە ئاماری شەڕ و هێرشەکانی سوپای تورک و چەتەکانی بۆ سەر #عەفرین# لە یەکەم ڕۆژەوە بڵاوکردەوە، هەروەها ئاماری 20 ڕۆژی ڕابردووی ئۆپەراسیۆنی گەردەلولی جزیرەی بڵاوکردەوە.
ئێوارەی ئەمڕۆ، ناوەندی ڕاگەیاند و چەپەمەنیی هێزەکانی سوریای دیموکرات-قەسەدە، بە ڕاگەیەدنراوێک لەسەر ماڵپەڕی فەرمیی قەسەدە، ئاماری شەڕ و هێرشەکانی سوپای تورک و چەتەکانی بۆ سەر عەفرین و ئۆپەراسیۆنی گەردەلولی جزیرەی بڵاوکردەوە.
قەسەدە، ڕایگەیاندووە: لە سەرەتای دەستپێکردنی هێرشەکانەوە، 542 شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوە لەنێوان هێزەکانی ئێمە و سوپای تورک و چەتەکانیدا ڕوویداوە، لە ئەنجامدا =KTML_Mark_Begin=هەزار و 219 سەرباز و چەتەی سوپای تورک کوژراون=KTML_Mark_End=، ئەم ژمارەیەش لەلاین هیزەکانمانەوە پشتسڕاتکراوەتەوە، هاوکات ئەنجامی 134 شەڕ-یش نەزانراوە.
ئەوەش خراوەتەڕوو، کە =KTML_Red==KTML_Bold=سوپای تورک 793 هێرشی ئاسمانیی و 2 هەزار و 785 جار هێرشی زەمینییان بە چەکی قورس و بەشێوەیەکی بێسەروبەر لە عەفرین ئەنجامداوە=KTML_End==KTML_End= و ناوچەی نیشتەجێبوون، پاڵاوگەی ئاو، خوێندنگە و مزگەوت-یان کردووەتە ئامانج.
لە بەشێکی دیکەی ڕاگەیەندراوەکەدا، هاتووە: لە سەرەتای هێرشەکانەوە، هێزەکانمان 2 فڕۆکەی دوژمنیان خستووەتە خوارەوە، کە یەکێکیان لەجۆری کۆبرا و ئەوی تریش لەجۆری سکۆرسکی بووە، کە 11 سەباز و فەرماندەی سوپای تورکی تێدابووە، هەروەها 2 فڕۆکەی سیخوڕییش لەلایەن هێزەنامانەوە خراوەتە خوارەوە، کە یەکێکیان ئەو فڕۆکە سیخوڕییە بووە، کە لە وێنەیەکدا دەردەکەوێت ئەردۆغان واژۆی لەسەر کردووە.
ئەوەش هاتووە: هێزەکانمان بەدرێژایی شەڕی عەفرین لە یەکەم ڕۆژەوە تا ئیستا، 66 ئۆتۆمبێلی گوللەنەبڕ-یان تێکشکاندووە، کە تیایاندا تانک و ئۆتۆمبێلی سەربازییش هەبووە، 17 ئۆتۆمبێلی گوللەنەبڕیش بێکاریگەر کراون.

قەسەدە، ڕاشیگەیاندووە: لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕی عەفرین-ەوە تا ئێستا، 177 شەڕڤانمان شەهیدبوون و بە مەراسیمی بەشکۆ بەڕێکراون.
هەر لە ڕاگەیەندراوەکەدا، قەسەدە ئاماژەی بە ئامارەکانی ئۆپەراسیۆنی گەردەلولی جزیرە-یش کردووە و ڕایگەیاندووە: ماوەی 20 ڕۆژ شەڕڤانانمان لەگوندی ئەلبەهرا-ی ڕووبەڕووی چەتەکانی داعش بوونەوە، لە ئەنجامدا شەڕڤانانمان گوندەکەیان لە چەتەکان پاککردەوە و هەزار و 776 چەتەی داعش-یش لەئەنجامی ڕووبەڕووبوونەوەکانی ئەو 20 ڕۆژەدا لەلایەن هێزەکانمانەوە کوژران.
قەسەدە، ئەوەشی خستووەتەڕوو: لە ئەنجامی ڕووبەڕووبوونەوەکانی ئەو 20 ڕۆژەدا، 16 گوللەی هاوەن، 17 ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراو، 8 چەکی جۆری دۆشکە، 14 ئۆتۆمبێلی دۆشکەلەسەر، 3 بارگەی بۆمبڕێژکردنی ئۆتۆمبێل، 2 گوللەنەبڕ، 5 فڕۆکەی سیخوڕیی، 7 ماتۆڕسکیل-ی گواستنەوەی جبەخانە، یەک موشەک، 2 ئۆتۆمبێلی جۆری BMB، 12 ئۆتۆمبێلی سەربازیی، 1 پاس، 3 ئۆتۆمبێلی گواستنەوەی جبەخانە و ئۆتۆمبێلێکی جۆری SPG3 کەوتنە دەستی شەڕڤانانمان.[1]
#22-02-2018#