خشتەکۊ ئا ھېمایا کە تاکو ئیسە پەی دەنگە تایبەتە ھۆرامییەکا نریێنېرە و چە نۋیستەنە بەکاربریێنۍ:
ئانە کە کامە ھېما / پیتە پەی دەنگە تایبەتەکا زۋانی ھۆرامی گونجېیێ ھەنە یان گونجېیێ ھەنۍ، ئەرکو زۋانشناسا و دەنگشناسا ھەن، ۋاتا کەسانېۋ کە سەرو بنەماو زانستو زۋانشاسی تواناو جېیاکەرڎەی و جېیاۋازی دەنگەکاشا ھەن. نەک ھەر کەسە و حەز و سەلېقەو وېش.
بېژگە ئا مەرجەیە، مەرجېۋی تەری زۋانەۋانی ھەن، ئاڎیچ فاڕای ۋاتاو ۋاچەکان چە دەسەۋاچە و قسەکەرڎەینە بە بېیەی ئا دەنگا، کە بەبۍ ھېماسازیکەرڎەی / پیتسازیی ئا دەنگا، ئەنەۋایای چە قسۍ یان نۋیستەی ئاسان نېیا و سەرۋنە شېۋنای درۊس کەرۊ، کاتېۋ کە دۋۍ ۋاچۍ ۋاتا و مەبەس جېیاۋازۍ بە یەک ھېما / پیتېۋە بنۋیسیا.
پەی ڕۊشن بېیەی زېیاتەرو مەبەسەکەی و گرنگیی بېیەی ھېمێ/ پیتۍ تایبەتۍ پەی دەنگە ۋاتا-فاڕەکا زۋانی ھۆرامی و جۊری و ناجۊریی ھېماکا تاکو ئیسەی، وەنەرۍ متاۋا سەرنجو ئا خشتەیە بڎا، کە گرڎو ھېماکا تاکو ئیسەیش چنە ھەنۍ.
ھەڵبەتە چېۋېۋ پەنەۋاز بە ئاماژەدای و سەرنجدای ھەن، ئاڎېچ ۋەردەس بېیەی ھەر ھېمێۋۍ/پېتېۋۍ چە گرڎو سیستەمەکا بەکاربەریی کۆمیوتەری و تێبلێتی و مۆبایلینە (ھاندی: سمارتفۆن و ئایفۆن)، کە چە ئیسەنە پەیۋەڼی و ئەۋەوەنەی و نۋیستەی و تۊمارکەرڎەی گرڎ دیجیتاڵۍ بېیېنۍ و بەکاربەرڎەی ھەر ھېمێۋی/پیتېۋۍ ھەڵۍ، جە ماۋەو چرکېۋیەنە نەھامەتېۋی زۋانیی درۊس کەرۊ، بەتایبەت ئانە کە سەڎ ساڵۍ زېیاتەر ھەن، زۋانی ھۆرامی زۋانو وانای و نۋیستەی نەبېیەن و ھۆرامی-زۋانەکۍ بە ئەۋەنۋیستەی قسەکەرڎەو وېشا شارەزێ نېیەنۍ.
بە ۋاتۍۋەتە تەرە، بېژگە درۊسیی ھېمێ/پیتۍ جە بارو دەنگ-ئەژناسییۆ، ۋەردەس بېیەی ھېیماکا/پیتەکا جە سیستەمو دەزگا کۆمپیوتەری و تێبلێتی و سمارتفۆن و ئایفۆنەکانە و پەشتیۋانیکەرڎەیش جە کیبۆرد و تێمپلێتو سایتەکا و تۊڕە کۊمەڵایەتییەکانە گرنگ ھەن.
وەنەرۍ بەڕێزە، وەنەری بەڕێز
نۋیستەی ئی بابەتۍ کۊششکەرڎەین پەی درۊسکەرڎەی پردۊ گفتوگۊکەرڎەی و وڕنای دیۋارەکا ۋەرو دەمو سەرنجدای و ڕەخنەگېرتەی چە گرڎو ئا پەرسا کە چنی بوارە گرڎینەکا کۊمەڵۍ پەیۋەڼېشا هەن؛ چانیشا کولتۇر – زۋان – ئەلفابێت – ڕازۋان – ڕانۋیس، هەر پاسە شۆڤێنیزمی زۋانی و فاشیزمی کولتۇری کە خەریکا بە فیتۊ دۆروبەری چە ناوچەکەنە پەرەپنەمڎریۊ و وېپەسەڼیی (نارسیزمو) نۋیسەرا بە باجو ۋېرانکەرڎەی زۋانی و قۊرخکەرڎەی بوارە ڕۊشنۋیرییەکا تەمامیۊ.
ئانۍ کۊمەڵېۋ نەوەشیۍ هامچەرخېنۍ، کە نەبېیەی مافو وانای زۋانی ئەڎایی پەی هۆرامەکا چە ئێران و ئېراق زەمینەو سەرهۊرڎای ئاڎېشاش درۊسکەرڎەن و ڕۊ بە ڕۊ ئا دەنگا بەهېزتەر و فرەتەر کەرۊ، کە زۋان کەرا بە بەهانە یان دېۋجامەو ئامانجە ڕامیاریی و ئایدیۆلۆجییەکاشا و چېرو پەرڎەو داۋاکەرڎەی مافو وانای زۋانېنە وېشا شاراۋە.
تاۋانبار و هاندەری یەکەم پەی درۊسبېیەی ئا دەنگا، سیستەمی ڕامیاریی و دەسەڵاتدارۍ ئێران و ئېراقییەنۍ، تاۋانبارۍ دماو ئاڎېشا دەنگە ناسیونالیست و شۆڤێنیستە فارس و سۆرانییەکېنۍ.
هەڵبەتە بە بېیەی ناهۊشیاریی و وەشباۋەڕیی مېیانو هۆرامەکانە (هۆرامی-زۋانەکانە) بە ئا دەنگا و درۊسبېیەی چڼ دەسەیی (کوردایەتی)، (هۆرامچییەتی) و (گۊرانگەری) بە زیڼۆکەرڎەی و تازۆکەرڎەی ناهۊشیایی جەنگو (جاف)و (گۊران)ی و شانازیکەرڎەی بە سەردەمو ملهوڕیی بەگلەرا و خانا، کە شان بە شانو یان هامکاتو ئێمپڕاتۆرەکا چە خەڵکو هۆرامانی و ناوچەکەی ستەمشا کەرڎەن.
---------------------------------------------------------------------------------
پەراۋېزۍ
(23) نامۍ ئا کەسا، کە کیبۆردېشا ئاماڎېکەرڎېنۍ یان سەرو ئەلفابێتی ھۆرامی نۋیستەنشا و ئەلفابێتشا نېیانەرە، چېگەنە بەپاو ڕېکۆتو بەرکۆتەی نۋیستەی و درۊسکەرڎەی کیبۆردەکاشا ڕیزەکریێنە، ھەڵبەتە بەپاو ئا زانېیارا کە وېشا پەی من کېیاستېنۍ.
(24) چېگەنە من ئامانجدارانە وېم چە بەکاربەرڎەی چەمکە لاتینییەکا بوارو زانستو زۋانی لامڎەو، چۇنکە من پەی خەڵکی ھۆرامی-زۋانی منۋیسۇ و ھەر پاسەیچ پەی قسەکەرا و نۋیسەرا و بەکاربەرا کیبۆردەکا دلۍ تۊڕە کۊمەڵایەتییەکا منۋیسۇ، نەک پەی دەسەچنېۋی ئەکادێمیستی. بە پەیلۋاو من بابەتۊ زۋانی و کیبۆردۍ پەیۋەڼیشا بە گرڎو خەڵکیۆ ھەن، نەک بەس دەسېۋی دەسنیشان کریا چە خەڵکی، بەتایبەت زۋانی هۆرامی کە پېسەو دارایی هەتیمی کۊتەن ۋەرو دەسو کەسە ناۋەرپەرسا، کە نۋیستەکۍ وېشا چە زۋانی ئەڎاییشا گرنگتەر مزانا و بە شۇرەییش مزانا، ئەر چە هەڵەنۋیسیی وېشا وازبارا. ۋەرو ئانەی پەنەۋاز هەن بە زۋانو خەڵکی ئاسایی بنۋیسیۊ، تاکو چا پاشاگەردانییە ڕانۋیسییەیە ڕاگېرمۍ، کە پېسەو کەڵە-گېۋاۋی خەریکا زۋانی ھۆرامی چە سەڎ ساڵی ۋېیەرڎەی زېیاتەر ۋېرانکەرۊ.
(25)زۋان ئامرازو پەیۋەڼی مېیانو ئەنداما کۊمەڵەکا و هەر پاسە مېیانو کۊمەڵەکا، بەپاو پەرەئەسای پەیۋەڼییە کۊمەڵایەتییەکا پەرەمسانۊ و ھیچ پەیۋەڼیش بە نەژاد-سازیی و نەتەۋە-سازیی و دۆڵەتگەرایی نېیا و زۋانی ستاندارد بکوژو دیالێکتەکان، تاکزۋانی فەڕمی سەرکوتگەرو زۋانەکا تەرو دلۍ جوگرافییە ڕامیارییەکان.
* دەنگە تاییبەتەکۍ زۋانی هۆرامی، پیتە و نمۇنەی دەنگیی و نۋیستەیی:
- ڎ: ئەڎا: دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6322
- ۋ: ۋاران: دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6328
- ڼ: مەڼ: دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6324
- ۊ: لۊ: دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6326
- ې ۍ: دەنگ https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/6330
- ﯗ = و: (مﯘ)
لینکو گرڎو پیتەکا ئەلفابێتو زۋانی ھۆرامی
https://t.me/Ferhengu.Zvani.Horami/7588
[1]