زەردەشت کېن؟
دلۍ چن سەرچەمێنە نویسیان: کە زەرەدەشت جە (بەڵخ) و باعزێ ماچان جە (وەرکۆتو ئێرانی) و بڕێ تەر ماچان جە (ورمێ) ئامان دنیاوە.
جە تەمەنو حۆت ساڵی تاکوو پاڼزە ساڵی لاو ویریارێ گۆرە و پیروزو ئا سەردەمەیۆ فېرو (بنەما مەزهەبی، کاروباری کشتیاری، پیشەو دەرمانگەری) بېیەن، وەختێ توورانییەکۍ پەلامارەو ئێرانیشا دا، زەردەشت هەڕەتو گەنجینە بۍ، لوانە مێڎانو جەنگی و دژ بە سوپاو توورانیەکا قارەمانانە گژیا، تەمەنو ویس ساڵینە لوانە دلۍ دنیاو گوشەگیری، خەریکو سەرنجدای و فکریانەی بېیەن، تەمەنو سی ساڵینە نیشتیمانش جیائاستەن و ملش نېیان چۊڵەوانی، لوان پەی قەراخو ڕوخانەو (دائیتا) ی کە (ئاراکس) یچش پەنە ماچان، چاگە داواش جە خەڵکی کەردېنە دەس کەران بە خوڎا ئەشناسای و خوڎا پەرەسی. (موغ) ەکۍ سەرسەختانە وەرپەرچشا دانۆو وەراوەرش مدرێنۍ، ناچار چەنی چن دەس و پېوەڼێش کۊچش کەردەن پەی (بەڵخ) ی، چاگە فەرەنجیێ چەرمەش کەردەنەنە، بە دەسێش بڕێ ئایېر و بە دەسەکەی تەرش (گوچان) ێ جە دارو سەرویش دەسۆ گېرتەن، لوان پەی لاو (گوشتاسب) پاشاو مەملەکەتو بەڵخی و داواش وەنە کەردەن دینەکەیش پەسینۊو قبووڵش کەرۊن.
زەردەشت ماوەو دوۍ ساڵا تەقەللاش دان پەی ئانەی (گوشتاسب) ی بارۊ سەرو دینەکەیش، بەڵام چوونکووم پاشا قسۍ (موغە ڕوحانیەکا) کار وەنە کەردەبۍ، ئاڎییچۍ سەرسەختانە قینەبەرۍ زەردەشتی کەرېنۍ، ناچار زەردەشتش زیڼانی کەردەن، بەڵام دمای دوۍ ساڵا (پەڕجوو- موعجیزە) ێش چەنە بەرکۆتەن، ئیتر گوشتاسپ باوەڕش پەنە کەردەن و گردو هېزو وېش پەی سەروستەی دینەکەو زەردەشتی خەرج کەردەن. دمای گوشتاسپی دەس و پېوەڼەکەش ئامێنۍ سەرو دینو زەردەشتی، ئەمین زەکی بەگ پەشتیش بەستېنە بە کتېئبو (تاریخو کۊنو وەرکۆتی نزیک) ی نویستەنش: زەردەشت جەنگێنە پەی وەڵاکەردەیۆ دینەکەیش چەنی نەتەوەو (هیون) ی کوشېیان، سەردارو لەشکەرو هیونی چا جەنگەنە نامېش (ئێرجاسپ) بېیەن.
ئەندازیار ئەنداز حەوێزی نویستەنش: زەردەشت جەنگو توورانیەکانە بە سەرداری (توربراتور) ی کوشېیان.
محەمەد ڕەسوول هاوار نویستەنش: زرادەشت تەمەنو پیرینە، دلۍ جەنگێنە چەنی (شەعبی هیونی) کە سەردارەکەشا (ئاجاسپ) بېیەن، کوشېیان.
نویسەرەکۍ ئاوێستای دمای نزیکەو هەزار ساڵا جە کوشېیای زەردەشتی واتەنشا: توورانېیەکۍ بە زۊر شارو (بەڵخ) یشا داگیر کەردەن، کابرێوە توورانی پڕێنە پەلامارەو ئا پېخامئاوەرەو خوڎایشە دان، وەختێنە خەریکو خوڎاپەرەسی بېیەن، وەردەمو میحرابو ئایېرینە کوشتەنش.[1]