یاڎەوەریەکېم
بەشۍ: یەکەمە
کاک شەفێع و کوڕە نازار و سەر و سیما وەشڵالەکەیش کە یارمەتیدەروو تاتەیشا، کەمتەر کەسېوە مشناسۆنەش. ئیجازەم گرت، پی سەواحی ساڵحانە کە نانەواییەکە چۆڵ بێنە، عەکسێوەشا چەنە گیروو، زیاتەر جە ساڵێوەن، دەس و پوخت و نانوو دەسیشان وەروونە.گجارێو سەواحی ساڵحان، یان نزیک بە قاوەتوونی جە مەحەلەو (نۆرۊزی) ، دوێ کیلۆمترێ ئۆ لاتەروو وېمان، وېم یاونوونە ئی نانەواخانە کە ئینا مەحەلەو (سەردۆشییەکان) . نانە سەنگەکیېوە یان دوێ دانێ ماروەوە پەی یانەی. نانێوە عال و برێژیای و ئاڵتوونییە. تامێوە بەلەزەت و ئاشنا بە تام و چەشتێوە دەورانوو زاڕۆڵەییم.بۊ و بەرامێوە تایبەت بە نانێ برێژیای، شاری! زیهن و ویریم ڕەمنۆوە پەی سەروبەنوو یەکساڵێ وەڵ جە ئینقلابی و دەورانوو ئەوەمدرای ئاڵ و گۆڕی فەرهەنگی و کۊمەڵایەتی و تەنانەت ساختار و شکڵ و قەوارەی ئیجتماعی و فەرهەنگی و حەشیمەتیی، شاروو مەریوانی، ئا سەردەمە فرەو چېوا یاگێ وېشنە بۍ و تام و لەزەتوو شارومەندی و شارنشینی و قەوارەو شاری و مەحەلە و گەڕەکە (بەقەولی ئارۊیی) باکلاس و بەعیزەتەکاو مەریوان کە ئیسە هیچش سەرو وېشوە نەمەن، نە بەشەرەکێ تاقەتوو شارۆمەندی و مەدەنییەتشان مەنەن، نە قەوارەو شاری و خیابانی و کووچە و کۊڵان و مزگی و مەدرەسەی. شار پەی وېش خوڕای خڕۆوەنە و خەڵک ساز و ئاهەنگوو وېش بەرۆ ڕاوە!مەحەلەکێ و کووچە و کۊڵان ڕەنگەو ئۊسایشان نەمەنێنە و هاڵی جە پیری وەش ئەخلاقی و خوڵک و خۆی خواوەندی!هاڵی جە کوڕە جوان و قۆزی سەرئەفکەندەی و کناچە پەلکەڕەنگینێ شانەکریای وەش پەنەکەوتێ، با خېیاڵۍم نەپەشۆکیا و چینەی زیاتەر نەلا لارە. ئاشناییم و پېوەڼیم گېڵۆوە پەی ئا ڕۊیە کە پەرسام چەنە کە خەڵکوو کۆگەینی و کام مەحاڵوو هۆرامانی یان ژاوەرۆی گېرۆوە. ئەڵبەت جە زار و لەهجەشەنە زووتەر پەیم ئاشکرا بیەبێ خەڵکوو ژاوەرۆی مشۊنە، بەڵام چانەی زیاتەر نەخێر. پەی جوابوو پەرسەکېش ماچۊ خەڵکوو دەگاو بېسارانینا، بەڵام جە زوەن جە مەریواڼە سفرەم یاوانرە و هەم نانەو شاروو مەریوانی وەروونە و هەمیچ نانەو مەریوانی مڎەونە! منیچ بۍ ئانەی چېوەتەر واچوو و پەرسێ کلیشەئی تەر چەنەش بازوورە، واتم:
چوون بېسارانی هەرکەس بۍ دڵبۊ
چوون باخچەی بۍ ئاو دایېم بۍ گوڵبۊ
چڵاکیارە و فرە وەشحاڵ و گەش بیوە، ئاڼەتەر جم و جۆڵش کەوتەنەو سمێڵەکاش سیا و سۆختێ بیېوە! ڕەنگەش واڕیا و میاچەماش کریاوە و نیگاش و ئاگاش تێژتەر و ڕووسوورتەر بییەوە. عازا ملش هورچەرخناوە و لوا سەردەمو نانە برێژیەگرفتوە.دوێ نانېش جە تەنوورەکێنە بەرئاردێ و بە ئێحترامێوە کە جە کەمتەر کەسېوە (نانەواخانەنە) دییەبێم ۋستە سەرو دەسام. بە لوتفەوە دەسە پۆختەکېش نیەی سەرو چەمیش و نیگایېوە موحەبەت ئامێزش ئاستەرە و لوا سەردەمو تەنوورەکېشوە. دمای ئی جەرەیانی تەماموو شێعرەکێو خوای وەشەویسی: مامۆستا بېسارانیم پەی واناوە، ئاڼەتەر گەشی و وەشحاڵیش گیسیانە و دانە تڵاییەکاش کەوت بەروە و زەردەخەنەش ڕاش وەنە پەنگنابێنە!
ئیسە پەی دووری قیبلەم مەناڵوو
گەردوو پاو پاڵایش، وە مژە ماڵوو
یە خەیلێ وەختەن، لێم نادیارەن
نە شەو خاوم هەن، نەڕۆ قەرارەن
چوون (بیسارانی) هەرکەس بۍ دڵبۊ
چوون باخچەی بۍ ئاو، دایېم بۍ گوڵبۊ
بورهان ئەختەر.[1]