نامۍ: محەمەد
نازنام: قانېع
نامۊ تاتەی: شېخ عەبدولقادر
نامۊ ئەڎێ: ئامینۍ
ڕۊ پېڎابېیەی:
15-09-189815-09-1898
ڕۊ مەرڎەی:
07-05-196507-05-1965
یاگۊ پېڎابېیەی:
ڕیشێن-مەریوانڕیشێن-مەریوان
یاگۊ مەرڎەی:
لەنگەدێ-شلێرلەنگەدێ-شلێر
ژیۋاینامە
قانېع شاعېرێ نامدارو کوردیەن، بە شاعېرو چۆسیاکا کوردەسانی ئەشناسیان، شېعرەکۍ قانېعی ئامیانو ویروباوەڕێ نیشتیمانی و نەتەوەیېنۍ، ئاڎ هەرچن مەڵڵێوە ئایینی بېیەن، بەڵام زیاتەر لایەنو نەتەوەیی زاڵ بېیەن ملشەرە، یانی ویر و ئەندېشەی نیشتیمانی و ئازاڎی نەتەوەیی.
قانېع پېسە ژیوای ئینسانیش هەژار بېیەن، یانی گوزەرانی ڕوانەش بە کولەمەرگیۍ ویەرنان، بەڵام ژیوای ئەچامنە هەرگیز نەتاوانش پەشتیش چەمنۊو گیرۊڎەو دامانیش کەرۊن، جە ئاتاجیۑنە سەرزەنگۊڵېش نەگېرتېنۍ باوشی، بەڵکوم دۊڵەمەڼی ویر و ئەندېشەش قامەتش مدرنانو ناستەنش چەمیۊوە پەی هیچ غەدرێ زەمانەی، قانېع بە ویرە قووڵەکاش، خەمە تاڵە ڕەنگاڵەکاش پەی میللەتەکەیش، ڕۊحش ئاویش واردېنۆو درەختو نیشتیمان پەروەری دلۍ دڵ و دەروونیشەنە ڕەگېش کوێنېرەو یەس یەس باڵاش کەردەن.
دەرەبەگەکی مەریوانی تاتەو قانېعی ئاوارە کەران، قانېع دوور جە زېدو ماواو تاتەیش جە دەگاو (ڕیشێن) بنارو شارەزووری جە ئەڎێ بۊن، تەمەنش هەڵای چل ڕۋۍ بېیەن تاتەش مەردەن، وەختێ کۆتەن سەرو پەیا، ئەڎایچش مەردېنە، ئیتر ئەچا وەختۆ کڵۊڵی دەسېش گېرتۍ یەخېشۆو چەنەش نەکنیاوە.
لە ئەسڵا خەڵکی دۆڵاشم، مەریوان جێگەی ئەژدادم موحەممەد (کابولی) م ئەمما تەخەللوس (قانع) م ناوە.
قانېعی شاعېر پەی بەدەسئاوەردەی زانستە شەرعی و دنیاییەکا فرەو یاگا کوردەسانی گېڵان، پېسە (سنە، مهاباد، شنۊ، هۆلېر، کۆیە، کەرکووک، سلێمانی، بېیارۍ) .
ویری سوشالیستی لایەنە کومەڵایەتیەکەش فرە کاریگەریش سەرو قانېعی شاعېریۆ بېیەن، داواو یەکسانی و پېوەرە ژیوایش کەردەن:
با سێ قات نەبێت خانوو سەراکەت
پارەی قاتێکیان بدە بە براکەت
دەوڵەمەند مەڵێ ھەوڵی بۊ خۆیە
نەبوونی ھەژار، نەبوونی تۆیە.
شاعېر جە ژیوایشەنە چن بەرهەمە شېعرۍ تاسۊخۍ و بە پېزېش نیێنېرە:
گوڵاڵەی مەریوان
باغچەی کوردستان
چوارباخی پێنجوێن
شاخی ھەورامان
دەشتی گەرمیان
زایەڵەی زرێبار.
ویروباوەڕو شاعېری (دژە دەرەبەگ) ی بېیەن، ئاڎ سەردەمێنە ژیوان هەڵای کوردەسانەنە سیستەمو (فیوداڵی- دەرەبەگی) زاڵ بېیەن، پەوکەی دلۍ شېعرەکاشەنە پەلاماردای پەی سەرو دەرەبەگی و سیستەمەکەیش بە فرەیی دیارەنە.
قانېع بە نەوەشی، تاریخو (07-05-1965) جە دەگاو (لەنگەدێ) ی سەر بە ناوچەو شلېری کۊچیی دمایینش کەردەن، هەر چاگە ئەسپەردە کریان. قانېع تاکو وېش مەنەبۍ ئاواتش نامادی، ڕزگاری کوردەسانیش نەڎی، ئا ئاواتەشە چەنی وېش بەردەنە چېرو خاکی.
نەبوو ڕۆژێ لە کوردستان سەرۆکێ یاخۆ خەمخوارێ ھەمیشە بۊ ئەبێ کوردان بەڵا و ناسۆری لێ بارێ
ئەر مردم لەسەر قەبرم بنووسن توخوا یاران
شەھیدی عیشقی میللەت بووی کەچی نەتدی پەلامارێ.
ئاماڎەکەردەی: ئەسعەد ڕەشید.
[1]