کورد دلۍ چەرخەکا تاریخینە
هۊرئەوەگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: ئەسعەد ڕەشید
بەشۍ: سەڎ و ویس و پەنجەمە
ساڵەو (1800ز.): ئەچی سەدەنە، دلۍ شارو سیواسینە (35%) نیشتەجاکاش ئەرمەنۍ بیېنۍ، جە (166) بازرگانا کە چەنەش بیېنۍ، (125) ئەرمەنۍ بیېنۍ، جە (37) خاوەن بانقا (32) ئەرمەنۍ بیېنۍ، جە (9800) ۋردە بازرگانا، (6800) کەسېشان ئەرمەنیۍ بیېنۍ. (150) کارخانۍ پیشەسازیېش چەنەبیېنۍ، چانېشا (130)یشا هینۍ ئەرمەڼیەکا بیېنۍ. دلۍ شارو (ۋان)ینە (98%) بازرگانی بە دەسو ئەرمەنەکاوە بېیەن، (80%) کارگەری زەمینی و (20%) ئاژەڵداری بە دەسو ئەرمەنەکاوە بېیەن. گۆرەتەرین ئا کەسۍ کە چېو ئەسانېنۍ ئەرمەڼیۍ بېنۍ، دلۍ (50) سوو ۋەرانە (30) ئەرمەڼیۍ و (20) تورکۍ بیېنۍ، تەنیا ویس کەسۍ زەڕ فاڕېنێ گرڎشان ئەرمەنۍ بېنۍ، دلۍ (1100) خاوەن پیشانە تەنیا (80) کەسېشان تورکۍ بېنۍ، ئیتر گرڎشان ئەرمەنۍ بیېنۍ. بازرگانۍ میوەی (200) کەسۍ بیېنۍ و نیمەشان ئەرمەنۍ بیېنۍ، گرڎ خاوەن پیشە ئازادەکۍ پېسە پزیشکی و دەرمان ۋرەشی و پارېزەری، ...هت، گرڎشان ئەرمەنۍ بیېنۍ.
بەشێ جە کتېبو هاوڕێنامەی، نویستەی هاوڕێ باخەوان، هۊرگېڵنای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]