لێکۆدایەوە کۆتا سەرو شێعرەو مامۊسا مەولەوی
مەبەستوو مەولەوی چی دێڕە شێعرێ چېشا؟
واچه به سازان سازان بسازان
من چەنی سازان سازانم سازان
سەربەرانوو باسەکەینە با ئینەیە درکنمێ یۊ جە گۆرەتەرین سەنعەتە ئەدەبېیەکا، یام جوانکاریە ئەدەبېیەکاو مەولەوی ئیهامەن و فرە کەم شێعرەو مەولەوی هەنە بې ئیهامە بۊنە و پېوار بېیەی مەبەستوو مەولەوی دلې شێعراشەنە خاڵەی بایخەنە، بەڵام بایختەر جە هەرچی چېوین ئانەنە مەولەوی وردی نەزانمێ و ئەر نەزانمێش ئاڼەیچ ساکار نمەڎیەیمێ شێعرەکاشەرە و ئەر بېیاومێ پا قەناعەتەیە کە مەولەوی سەرتەڵ و شاسوارەن جە کەلامەنە ئیتر تاومۍ دڵوەش بە یاوای بە بناغەو شێعرەکاش بیمێ.
دیارەن ئی شێعرێ جە حەزرەتوو مەولەوی ڕواڵەتەنە یۊ جە جوانکاریە ئەدەبېیەکا گېرۆنە وەر هەر ئا سەنعەتە پەنەش ماچان ڕەگەزدۆزی، یام جناس، بەڵام کاتېو عال قووڵێ بیمېرە دلې بناغەو شێعرەکې گنۊ ڕوە پەیما ئی شێعرێ زېیاتەر جە یەک دانە جوانکاری ئەدەبی ئاوی هۆرگېرۆ.
چیگەنە بە چن جۊری ئەرەدیای ملمېرە پەی شێعرەکې؛
یەکەمینشا ئانەنە سازان نامې کناچێوه بیېنە و پاسە دیارەن مەولەوی دڵش شیێنەوەنە و داواش کەرڎېنە جە کاربەدەسەکا بېیانې و هەرمانەکې ڕېکە بووزانێ، بەپاو ئی پۊرەدیایه سازانی ئەوەڵین بە ۋاتاو کاربەدەسا، یام ڕېک وسەکان، سازانی دوەم نامې کناچەکېنە و سازانی یەرۆم یانی ڕېک وستەی، هەرپاسە سازانی چواروم کەرۊ یانەواو مەولەوی یانی من چەنی یانەوایم باسەکەم بڕیەنوە و یاوناینێم بە قەناعەت تاکو سازیا چەنی مەسئەلەکی، ئەپی جۊرە سازانی پەنجوم یانی مەسئەلەکې و سازانی ششوم یانی ڕېک وستەی.
دوەمین جۊروو پۊرەدیای شێعرەکې ئەپی جۊرەنە؛
سازان نامې یۊ جە دەگاکاو لاو هەڵبجەینە و ڕەنگەن مەولەوی خیاڵوو لوای پەی دەگایەتەرێش بېیەن، بەڵام نەیاوان پۊرە و دەگاو سازانینە مەنەنوە و مەولەوی ئەپی جۊرە واتەنش واچدێ بە سازان یام ئا کەسې کە ماتڵێ تەشریفیش بېیێنێ سازان یام دیڎاروو وېشا و مەجلێسوو وېشا سازنا و وەشش ویارا و ماتڵێ من نەبا چوون منیچ جە دەگاو سازانینە مەجلێسم وستەن ڕا و بەزموو وېم ڕېکم وستەن.
یەرۆم پۊرەدیای ئەپی جۊرەن؛
واچدێ پا کەسا شێعرە ماچا چیگەنە سازانی ئەوەڵین ماناو شاعرا مڎۊنە و سازانی دوهەم ماناو شێعرێ مڎۊنە و سازانی یەرۆم یانی هۆنیای شێعرێ، پەنەشا واچدێ شێعرە وەش سازنا هەرپاسە کە من ئەپی هونەرە شێعریەیە تاوانم شێعرەی ئەپی جوانیە سازنوونە.
پۊرەدیایەتەر،
ڕەنگەن باس باسو مووسیقای ساز و نەوای بۊنە،
بە ژەنیەرەکا واچدێ تاکو مێلۆدی یام نەواکا سازنا هەرپاسە کە من تاوانم و سازنانم سازەم چەنی سازەکا.
جا ئی پۊرە دیایە ڕاو پۊرەدیایەتەری وازە کەرۊ پەیما کە ڕەنگەن پۊرەدیای حەقەتی مەولەوی بۊ، پۊرەدیای عارفانە.
ئەر مەولەوی بە عارف بزانمێ و بە شاعێری بەرز و سەرتەڵ بڎەیمېش قەڵەم ئیتر شیکاری شێعرەکاش ئاڼە ساکار و لاواز مەبەرمێ ڕاوە،
بە باوڕوو من پەی ئی شێعرێ مشۊ مەولەویانە بڎیەیمێ و ڕەگەکاو عېرفانی وزمې ڕوە، هەرپاسە مزانمې عېرفان جیا جە سازێ نییەن و دلې فرەو بەشەکانە پېسەو نەقشبەندیە و قادریە و هەرپاسە باقی جۊرەکاو تەسەوفینە سازە و جلوەو حەقی جیا جە یۊی نییەنێ و سۆفی ڕاو زاتوو حەقی بە نەواز و سەما هۆرکەرۊ.
سا ئەپی پۊرەدیایه مەولەوی ئەچی شێعرێنە باسو وێ ئسپارای سۆفی بە نەواو حەقی کەرۊ جا تاوۆ باسو دەف و دایرەو زکروو سەماو دەروېشایچ بۊ هەرپاسە کە دەروېش بە وێ سازنای چەنی دەف ژەنا و ڕیەموو دەفژەنەیشا ملۊنە زکر و سەما و وېش نزیکتەر بە زاتوو حەقی و زاتوو حەقیچ دیاریتەر پەی وېش مزانۆ.
جا باسو سازێ و عرفانی و ئی شێعرێ بنەش قووڵتەر چانەینە ئەپی کورتە باسەیە تاومۍ برمانمێش سا چی زېیاتەر پەیسەرش مەلمێ.
بەڕاسی ئی شێعرێ و باقی شێعرەکاو مەولەوی وەروەڵاتەر چانەینێ بە یەک و دوې جۊرێ پۊرەدیای تاومۍ شیشاکەرمېوە و حەقیقەتیشا وزمې ڕوە و دلېنەی هونەری و مانایی و بەلاغەتشا برمانمێ.
دیارەن ئېمەیچ ئەپی پۊرەدیا شەلەیما نەتاوانما حەقیقەتوو ئی شێعرێ وزمې سارا و ڕەنگەن ئی واتە ڕاس بۊ (پەی ئەژناسای مەولەوی مشۊ مەولەویېوەتەرما بۊ).
بەهار بەهرامی.
[1]