با دلۍگۊرانەکانە وېمان نەتاونمێ
نویستەی: #ئەسعەد ڕەشید#
ویرێ جە وېیەردەی و سەرنجێ جە ئارۊی، پەیمان بەرمەگنۊن و مەوینمېن کە میللەتو هۆرامی چېرو هەیمەنە و کەپرەو ئایدولوجی کۊردایەتینە باجێ فرە گۆرەش دان، وۍ پېوەزکەرڎەی میللەتو هۆرامی بە میللەتێ بەنامۍ کورڎیۆ کە سنورێ فراوان و پېکئاما جە چڼەها خېڵ و بنەیانە و زوانۍ جیاوازۍ، هۊکارەن پەی باجێ گۆرۍ دلۍ کەلتور و فەرهەنگ و زوانی هۆرامینە.
هۆرامییەکۍ بە وایەو  ڕزگاری پەی میللەتو کورڎی بە درېژایی وېیەردەی خەبات و کۊششێ فراوانشان کەرڎەن و ۋنێ فرېشان ئەچا مێڎانەنە متېنەو یانە وېرانیێ فرەشان ئامان ملەرە. هەرمانە گۆرەکۍ کە ڕزگاری نەتەوەیین، مافە فەرهەنگی و ژیاری و فەردیەکش ویرو خەڵکو هۆرامانین بەردېنێ. سەرەنجام خەڵکانۍ تەر بەرهەمو  مانیایی و کۊششو خەڵکو هۆرامانیشان کەرڎەن بە نسیبو وېشان و  میللەتو هۆرامانیچ بە دەسۍ بەتاڵۍ گېڵانۆ  دماوە.
حەڵکی ئاوەزمەڼ و ئاقڵ ئەشۊم جە تەجروبەی دەرس هۊرگېرۊن، کەچی جە ئارۊنە خەریکەن میللەتو هۆرامی دیسان عەینو تەجروبەی دووبارە مەکەرۊوەو پېسە بەشێ جە میللەتو گۊرانی وېش مشناسۊن و بە کوای ئاسنی سەردی داواو مافەکانو  تەمامو میللەتو گۊرانی مەکەرۊن.
ئینکاری چانەیە نمەکریۊن کە زوانی هۆرامی ئەندامێن جە خانەوادەو زوانی گۊرانی، ئینکاری چانەیە  نمەکریۊن کە سەڎەها ساڵۍ زوانی  هۆرامی و هەم  گۊرانی، زوانو ئەدەبی و نویستەی بەشێ فرەو خەڵکو  سەرزەمینو  کوردەواری بېیەن، بەڵام مشیۊم ئا  هەقیقەتەیە بزانمۍ کە:
میللەتو هۆرامی پېکئامای کۊمەڵایەتیش جیاوازەن چەنی تەمامو میللەتو گۊرانی، تاکی هۆرامی پەروەرڎەو ناوچێ کەش و کۊیین و کوېستان نشینەن، خەڵکو هۆرامانی خاوەنو کەلتوورێ جیاوازەییەن، خاوەنو هۊنەرێ گۊرانیا جیاوازییەن، هۆرامی ئەچی ناوچەنە تاقە میللەتێن کە وەڵۍ  پېڎابییەی سیستەمی تازەیی و ئامای تەکنەلوجېیای تاوانش ڕامیاری و (وۍ وەسی) خود کەفائی جە بەرهەمو  هەم جە پەنەوازییەکاشەنە پاڕەوی بکەرۊن و تەمامو پەنەۋازیەکاش بە دەسی وېش بەرهەم بارۊن، پېکئامای خېزانی جە هۆرامان سەرو بنەماو ئازاڎی  ژەنۍ و مافو تاکەکانی  بنیاڎ نریان، کۊت و بەندی کۊمەڵایەتی نەبییەن.
باوە گولەکۍ و ڕەفتارە دماکۆتانەکۍ فرە بە کەمی  ئاماڎەییشان بییەن، گۆرە بە گۊلانە، شیربایی، ژەن بە ژەن، سیستەمو خېڵایەتی وجودش نەبییەن و نېیەن
،بەڵام میللەتو گۊرانی پېکئامای کۊمەڵایەتیش جۊرێ تەرەن، عادەتو تەقالیدشان جیاوازەن جە ئېمە، سیستەموخېڵایەتی، مافو ژەنۍ، ئازادی تاکی، وینگاو پەیدیایشان پەی تەمامو کایە کۊمەڵایەتییەکانی بەرگێ گەرمەسېری و ناوچەیی جیاوازش پۊشتەن.
ئینکاری چانەی نمەکەروون کە گرڎ میللەتێ هەقو وېشەن داواو مافەکانو وېش بکەرۊن، بە تاییبە مافە فەرهەنگییەکېشان، بەڵام جە ئارۊنە مەوینمۍ گۊرانەکۍ (زەنگەنە، شەبەک، باجەڵان، کاکەیی، ...هتر) کەم یام فرە داواکاریشان پەی مافە فەرهەنگیەکانو وېشان نېیەن، یانی ئەسڵەن  قسەکەرڎەیشان بە زوانو وېشان هیچ هۆڵێ یام کۊشش و تەقەللێوەشان پەی نییەن، هیچ هۆڵێ چامنە نمەوینمۍ بە وایەو دلېنە نەشیەی زوانەکەیشان.
گەر تەماشە بکەرمېن عەشرەتێ گۆرەی پېسە زەنگەنەی جە ئارۊنە، دە نەفەرېشان نېیەنۍ  بتاوان  بە زوانی ئەڎایی وېشان گفت ۊ گۊ بکەران، یانی پاسنە بەرمەگنۊن کە لاشاوە زوانی ئەڎاییشان هیچ ئېژایێش نېیەن.
گەر باعزێ جە شەبەک و باجەڵان و کاکەییەکانی ئارۊ بە زوانی ئەڎایی وېشان گفت و گۊ مەکەران، هۊکارش ئانەن ماواشان ئینا بەرو  دەسەڵاتو حکومەتو هەرېمی کورڎییۆ، پېسە ناوچەکانو موسڵ و خانەقینی، یانی هەڵای هەیمەنەو کۊردایەتی و دەسەڵاتی کورڎی زاڵ نەبییەن ملشارە.
گەر هۊزێ گۆرەی پېسە زەنگەنەی وازشان جە زوانی ئەڎایی وېشان ئاردەبۊن،  ئیتر ئاوېزان کەرڎەی داواکاریەکانو میللەتو هۆرامانی چەنی ئاییشان، بېجگە کوای ئاسنی سەردی هیچ مانێوە تەرەش نېیەن، پېسەنە کۊشش بکەرین پەی زیڼەکەرڎەیۆ مەردەی (زوانی)، ئانەیچ هەرمانێوە بۍ ئەنجامەن.
تەمامو ئا هۊکارا کە باسم کەردۍ، پا ئەنجامەیەمان مەیاونان کە ئېمەی میللەتو هۆرامی جارێتەر و چېرو هیچ نام و نیشان و بەهانێوەنە نمەبۊ  وېما تېکەڵو  میللەتا تەری بکەرمۍ و مانیایی و کۊششمان بە دەسی وېمان بنیەیمۍ باخەڵەو خەڵکی تەری.[1]