نامۍ: ئۆلعەزیز
نازنام: ئۊسا ئۆلعەزیز
نامۊ تاتەی: عەلی
نامۊ ئەڎێ: خەلیفە لەیلۍ
ساڵۊ پېڎابییەی: 1890ز.
ڕۊ مەرڎەی: 1969ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #تەۋېڵۍ_هۆرامان#
یاگۊ مەرڎەی: #تەۋېڵۍ_هۆرامان#

$ژیۋاینامە$
ئۊسا ئۆلعەزیز؛ نامۍ تەمامەش؛ ئۊسا ئۆلعەزیز، کوڕو عەلی کوڕو ڕۊسەمی.
ساڵەو (1890ز.) دلۍ شارەدەگاو تەۋېڵۍ ئامان دنیا. هەر جە تەمەنو زاروڵەییشەنە پاڵو خەلیفە لەیلۍ ئەڎێشەنە چن جوزئێ قورئانیش وانان، چەنی تاتەیچش کە ئۊساو پاڵا (پاپۊش)وەشکەرڎەی بېیەن، فېرو ئا سەنعاتەیە بېیەن و مسانش، تاکو کۊتاو تەمەنیش ئی هەرمانېشە کەردېنە.
هەر جە تەمەنو جوانیشۆ حەزو ئارەزو شېعر وەرکەرڎەی و شېعر واتەیش بېیەن، چوونکووم زیرەک بېیەن، هەرچیشان پەی وانابۊوە یەکسەر وەرش کەرڎەن و ڕەوانش کەرڎەن. بەشێ فرەو شېعرەکانو شاعېرەکا پېسە؛ سەیدی هۆرامی و بېسارانی و مەولەوی و سەعدی شیرازیش وەرۍ بیېنۍ، فرەو شېعرەکانو مۆلوڎنامە و میعراجنامە و حەیدەرنامەی سینەشەنە بیېنۍ، دۋۍ شریتۍ تۊمارکریێ جە شیعرەکانو وېش هەر بە دەنگو وېش جە تاریخو (#26-03-1969#ز.) شەفېعو حاجی محەمەڎی پەی تۊمار کەرڎەن.
ڕەفېقە نزیکەکۍ ئۊسا ئۆلعەزیزی ئینۍ بیېنۍ (سەید عوسمان، مەلا حەسەنو دزڵیۍ، حاجی مامۊسا، حاجی سەی موحەمەڎ، حاجی ئەحمەڎو حەمەو قاڎری، حاجی بابا حاجی موحەمەڎی، شەفېعو حاجی موحەمەڎی، مامۊسا عوسمان هۆرامی).
ئۊسا ئۆلعەزیز، بېجگە ئانەی کۊمەڵێ جە شیعرەو شاعېرانی سینەشەنە بیېنۍ، وېچش دەسش جە نویستەی شېعرانە بېیەن، زېیاتەریچ جە مێڎانو شېعرە تاریف ئامېزانە پەی دۊس و وەشەویساش.
دلۍ خەڵکینە فرە گرانقەدرو سەنگین بېیەن و فرەو خەڵکی وەششان سیان، چوونکووم هەم ئەدیب و زانا بېیەن، هەم کەسێ پاک و نەرم و نییان بېیەن.
بڕێ جە شریتەکا، کە شېعرەکۍ ئۊسا ئۆلعەزیزیشان چەنە تۊمارۍ کریێنۍ، سەروەختو تۊپوارانو تەۋېڵېنە، جەنگو میانو ئێراق و ئێرانینە دلېنە شیېنۍ.
ئی شاعېرە هەس ناسکە چەنی حەفسەخانەو نەجیبەفەنی کە دەسو شېعر نویستەیش بېیەن، شەڕە شېعرشان کەرڎەن.
مامۊسا عوسمان هۆرامی شاعېر و نویسەر، دلۍ دیوانو سەیدی هۆرامینە ماچۊ:
هامنو ساڵەو (1957ز.) کە جە تەوېڵۍ بېنا، فرەو جاری دەمو چەنەوەشبییە ئۊسا ئۆلعەزیز عەلی، هۊنیەکۍ (سەیدی هۆرامی) ئەژنەۋېنۍ، ماچۊ نامبریا هەرچن نەخۊڼەوار بۍ، چەنی ئانەی سەلېقێوە سروشتی زەریفش بۍپەی ڕەوانکەرڎەی شېعرا، منیچ فرەو جاری کە سەرو دووکانەکەیشۆ نیشېنارە،
دەفتەرچێ گولانەم پەنەبۍ، دەسکەرېنۍ بە نویستەیۆ ئا شېعرا کە پەیمان وانېوە.
ئۊسا ئۆلعەزیز، پیشەو کڵاش کەرڎەیش، ئاوېزانو ئەدەب و فەرهەنگی کەرڎەبۍ.
ئۊسا ئۆلعەزیزی شاعېر و سەنعانکار و کەسی پیاخاسو شارەکڵەو تەۋېڵۍ، تاریخو (27) مانگەو ڕەمەزانی، ساڵەو (1969ز.) دلۍ زاڎگاو ماواو وېشەنە کۊچی دمایینش کەرڎەن و دلۍ گۊڕستانو (باوا سەرهەنگ)ینە بە خاکیشان ئەسپاران.
نموونێ جە شېعرەکانو ئۊسا ئۆلعەزیزی کەتاریخو (#01-07-1958# ز.) نویستېنەش، ئا وەختە هەکە سیستەمو پاشایی ۋڕان و سیستەمو کۊماری مەرزیانەرە.
چواردەی تەموز چواردەی تەموز
ئیستیعماری کردوە، بە چووز
بەرگی ژنانەی کردە بەر
بۆ کوێ ئەچی، ئەی خاکبەسەر
خۆشمان بۊ هات جمهوریەت
سەرۆکمان دانیشت، لەسەر تەخت.

چەربارەو دیاری و سۆقاتیۆ ماچۊ:
مێمان بې سەوقات قەڎر مەڎارۆ
زەڕە شیرینا، مێمان چېو بارۆ.
ئی چوار دېڕە شېعرەو ئۊسا ئۆلعەزیزی، سەرو زوانو خەڵکیۆ واچیېنێ:
هەرێو نامېش سۆنە بۊ
ڕێوە پێنە تڼە بۊ
خەلێو جە (ئەرجومە) بۊ
مشیۊ بارش، چڼە بۊ.
ئەسعەد ڕەشید.[1]