نامۍ: ئەبولحەسەن
نازنام: مەردۆخی
نامۊ تاتەی: شېخ نەجمەدین
ساڵۊ مەرڎەی: 1776ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #سنە#
یاگۊ مەرڎەی: #دیواندەرە#
$ژیۋاینامە$
شېخ ئەبولحەسەنی مەردۊخی؛ نامۍ تەمامەش؛ شېخ ئەبولحەسەنی مەردۊخی غەففاری، باقلاوایی کوڕو شېخ نەجمەدین کوڕو شېخ ئیبراهیم کوڕو شېخ شەمسەدین کوڕو شېخ عەبدولغەففاری. زانایێ بە تەواناو عارفێ ئېژا، جە بنەیانەو مەردۊخیان. دلۍ شارو (سنە) ژیوان و خەڵکو ئا شارەیەو دۆروبەریش قەدرشان گېرتەن، یاگۍ متمانەی خەڵکی بېیەن، سەرەشان پەنە ئەسپاران.
شېخ، جە سەروەختو فەرمانڕایی (سڵێمان پاشای دوەمو بابان)ی،
(1751 --- 1764ز.) ئامان پەی سلېمانی و فەترێ ئەچېگە مەنەنۆ، دمای ماوێ مەگېڵانۆ پەی سنەی و دماو ماوێتەری، مەفاڕیۊوە پەی دەگێوە نزیک جە دیواندەرەی،
سەرئەنجام ساڵەو (1776ز.) هەر ئەچاگە کۊچی دمایین کەرۊن.
شېخ ئەبولحەسەنی مەردۊخی، ساڵەو (1761ز.) کتېبێش چەربارەو هەیئەت و ئەوستورلابی مەنویسۊ، ۋەرو ئانەیە چا کاتەنە جە سلېمانی بېیەن، کتېبەکەی بە (توحفەی سلېمانیە) نامۍ منیۊ.
بەداخۆ، ئی زانا و شاعېرەیچمان، پېسە فرەو شاعېرانو کورڎی هەتا ئیسەیچ هیچ سۊراغێ پەی چەنیبیەی بەرهەمەکاش نەکریان و هیچ بەرهەمێش چاپ نەکریان. ئا کتېبەیچ کە باسش چەنەکەران، ئەی چاپ کریان، یام بېیەن قوربانەو کېشمەکېشو دەسەڵاتو میانو میرەکا بابانی و دلۍ بارێ ناهەموارینە و نالەبارینە فۊتیان. ئەچېگەنە بە هیچ کلۆجێ نامۍ هیچ بەرهەمێ مامۊسای نامێنە، نموونێ جە شېعرەکاش نەۋزیان وەرچەم، مەڵامەتو ئینەیچە نادیارەن. تەنیا ئانەی چېکەنە ئامان، شېعرێ شاعېر (شېخ موحەمەدی موقیمی) پەی شینو (شېخ ئەبولحەسەنی مەردۊخی) نویستېنەش.
پېسە مەزانمۍ، بنەیانەو مەردۆخیانی زیاتەر جە هەشت سەڎ ساڵېن خزمەت بە ئایین و ئەدەب و تاریخو میللەتەکەیمان کەران، ئا بنەیانە کە بنەچەشان جە هۆرامانەنە ژیوان، نەک هەر دلۍ هۆرامانینە، بەڵکوم تەمامو کوردەسانینە یاگە دەسشان دیارەن و یاگۍ حورمەتو خەڵکینۍ.
شېعرەو شېخ موحەمەد موقیمی، پەی کۊچی دمایینو شېخ ئەبولحەسەنی مەردۊخی:
فاضل دهر شیخ ابوالحسن ئەنک
طینت او بە معرفت بسرشت
ایزد او ڕا بنور کشف علوم
ظُلمت جهل در خیال نهشت
در جهان ادخار عُقبی ڕا
مدەی عمر، تخم نیکی کشت
شب پنجم ز شهر ڎیحەجە
بست احرام حج بە سوی بهشت
پا بە صوب جنان چنان برداشت
در جنانها غُبار حسرت هشت
بادم سرد فرقتش افروخت
دل ئەحباب لا ز غم انگشت
پی تاریخ ڕحلتش خامە
(برد الڵلە مضجعە) بنوشت.
ئەسعەد ڕەشید.[1]