بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: ئەسعەد ڕەشیدئەسعەد ڕەشید
بەشۍ دەهەمە
جۊرو زوانو قەباڵۍ یەرەمۍ و جۊرو ڕانویسەکەیش، کە بە (ئەلف بۍ) ئارامی نویسیان، ڕاسی ئا واتۍ وەڵېما پەی سەلەمنۊ، دیسان یاومۍ ئا بڕوێ کە بۍ تەرس و لەرز واچمۍ؛ کە زوانەکە زوانو سەرجەمو ئا ناوچەو هۆرامانیە بېیەن، چوونکوم ئەسای و ورەتەی چامنەی کەم بەها، نە وەردەمو دەزگا میریەکانە، نە بە زوانی میریچ منویسیۊ. نەبییەی نامۍ پاشاو ئا سەردەمەیە دلۍ قەباڵۍ یەرەمېنە، ئا ڕاما پەی سەلەمنۊ، دیسان سەرشیەی باو و برەویما نیشانە مڎۊ، ئینە گەر ڕۊخسارو میرزا بنویسی (کاتب) وەرچەم نەگېرمۍ.
میرزای بنویس (کاتب) دیسان جە لەیەکدایۆ ناواخنو قەباڵەکانە یاگۍ سەرنجیەن، پەی نموونەی ڕەنگە میرزا بنویسەکە ئاستو زانیاریش فرە کەم بۊن، یام یەک زوان بزانۊ و تەنیا پا زوانیە بنویسۊ و بزانۊ، ڕەنگەیچ میرزێوە بە تەوانا نەبۊن. بە هەرحاڵ، ئی چن خاڵەو خاڵۍ تەرېچ، پەی وشکنەری فرە سوڎمەڼېنۍ و بە وردبییەیۆ هەر خاڵێ چا خاڵا وشکنەر مەتاۊو یاوانەو هەم باوەڕو وېش بە ڕاسی و ڕەوانی بەیان بکەرۊن.
ئانەی یاگۍ واتەیەن، یۊشیەیێ دلۍ زوانو ئی قەباڵۍ و ئانەو مانی ( هەرچن چن سەدێ ئینا میانشانە) کە جە (تۆرفان) ئېزیانۆ و ئا زوانو دلۍ (شاپورگان)ی، فرە بە (تینا) بە جۊرێ کە یەک زوانی مشان، کە زوانو وەرنیشتو ئێرانېیەن کە کوردەسانو ئارۊیەن.
پەی لەیەکۆدایۆ ناواخنو دلۍ قەباڵەکا هۆرامانی بە دیاریکریایی جە ڕوەو زوانیۆ، مەشۊم وشکنەر هاگاڎارو ئانەی بۊن کە تاکو دەمو ئامای ئەشکانیەکا، دینو ئاڤېستایی بە کتېب و بە دەمواچیچ قەڎەغە کریابۍ، ماوەو قەڎەغەکەیچ چن سەڎێوەش خواینان، دیسان مەشۊم ئانەی بزانمۍ کە سەروکڵاو (بلاشی یەکەم)ینە کە بە ئەشک-و ویسی ئەشناسیابۍ، پەی یەکەمجاری فەرمانو جەمکەرڎەیۆ و نویستەیۆ ئاڤېستایش دان، ئینجا چڼش مەنەبې و چڼش نویسیانۆ بەتەمامی ڕۊشن نېیەن، بەڵام نویستەکە هەرچن بییەبۊ بېگۊمان بە ڕانویسی ئارامی نویسیانۆ، چوونکوم هەڕەتو نویستەی ئارامی بېیەن.
یانی مەشۊم چەمەڕایی کۊتایی (ئارامیی) (گریکیی)..هتر، بە کۊتا نامەکا ئا سەردەمەو کوردەسانی کریۊو زېیاتەر چانەیچ، چەمەڕایی بەعزێ ئامرازۍ پېوەسی و پېوەڼی ئارامی کریۊڼ. مەشۊم وشکنەر کاتێ دەسکەرۊ بە لەیەکۆدایۆ بەعزێ نامۍ کەسیۍ و جۊگرافیۍ، هاگاڎار یام ئاگاش جە کەرەسە زوانی ئاشووری وەردەسمەڼە بۊن، چوونکوم (هەرپېسە تارېخوو نویسە ئاشووریەکۍ، پاسە باسشکەران) میانو ئاشووریەکا و میدیەکانە پەی ماوێ فرەی ئاڵۊزیی فرە بېیەنو بە ڕادێ کە بەردەوام شۊنەو یۊترینیۆ بیېنۍ و ئاشووریەکۍ فرەوجاری بەشێ جە خاکو میدیەکاشا داگیرکەرڎەن، بە دیاریکریایی ناوچەکانو کوردەسانو ئارۊی، دمای داگیرکەرڎەیچ خەڵکەکەشا ڕاگوزەر کەرڎەن پەی چن ناوچێتەری و نامۍ یاگەکایچشا بەپاو ئارەزو وېشان فاڕان، پېسە جە سەروکڵاو و (سەنحاریب) و پاشاکا تەرینە ڕوەشدێنە، پەوکەی پەی دیاریکەرڎەی نامە کەسییەکا و نامە جوگرافییەکا ناوچە میدیەکا، خاستەرەن ۋزیانە دلۍ ترازیا وەراوەرکاریایۆ، پەی ئانەی ڕەسەنشان بە ڕاسی و ڕەوانی دیاری کریۊن، بېجگە ئانەیچ کە کۊتاو نامۍ و یاوەرنامۍ و ڕانامو ئا کەرەسۍ کە تەواناو یاگەگېرتەیشان هەن، جە هەشت دۊخەکەنە نەۋزیان پەشتەو گۊشا. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]