پۆل ئێلوار
نویستەی: #عادل محەمەدپوور#
پۆل ئێلوار(1895_1952ز.) ناز نامېش ئۆژن گرندلا و شاعێرێوی فەرانسەیین. ساڵەو (1917ز.) یوەمین دەفتەرە شێعرەش بە نامې (ئەرک و دڵەڕاوکێ) چاپ کەرڎەن، ساڵەی دمایین (1918ز.) دوەمین دیوانوو شێعرێش بە نامې (شێعرێ پەی ئاشتیی) یاوان چېرو چاپی.
ئێلوار دماو جەنگی یوەمی جەهانی، چنی ئاندره برێتون، لوئى ئاراگون و فیلیپ سۆپۆی ئاشنا بی و (بەیانیەو شێعرێ سوورێئالیستىی فەرانسەی)ش ئیمزا و بەشداریش چی پڕۆژەنە کەرد، پی جۊرە بی بە کۊڵەکېوی هێقمە پەی مەکتەبوو سورڕێئالیسمی و شېۋارێوی تاییبەتیچش چی مەکتەبنە خېزنان که بېیەن هۆکاروو وەشەویسیش و هەمتەر جیاکاریش چنی ئی وینگا ئەدەبییە.
ئێلوار، باوەڕی تەمامش بە زەینێ پەتی و ئازاڎ بېیەن و واچېنە زەینو شاعێری مشیۊم ئەو هەرجۊرە وەربەس و یاسایێوی زەریف ژناسانەی ئەخلاق تەوەر ڕەها بۊنە.
بڕواش ئینە بې کە شێعرە مشیۊم بې دەخاڵەتوو شاعێری خېزیۆ تاکو ڕا وەش بکەرۊ پەی خۆرپەی شاعێرانە و ئازاڎی کامڵ و هەرپاسە بۊ بە وێناو هاوارێوی ڕەخنەئامێز کە بەشەرش چی دۊخێنە یەخسیروو وېش کەرڎەن.
ئێلوار، ئەرچی نۆخبێوی سورڕێئالیستی بېیەن، بەڵام شێعرەی عاشقانێ فەرانسەینە پلێوە بەرزش بېیەن و بە شاعێری عەشق و ئازاڎی ئەرەژناسیان و بڕێ شێعرێ ئی شاعێریە لاو شاملو شاعێری گۆرەی ئێرانیوە هۊرگېڵیاینێوە سەرو فارسی.
نموونە شێعرێوی ئی شاعێریە:
دڤوو چنیت
تا واتەکات وەشتەر بژنەو
واتەکات مژنەو
تا بە فاموو وېم دڵنیا بوو،
بە خوەو چېرو لچات
من گېریرە
بە بزەیت،
چەمېم ڕوەو دنیایرە هۆرمەیا
تۆ گېروو سینەرە
تا بژیوو
ژیومێ
تا گرڎ چېوێ بە تاموو دەمیما بۊ
تۆ جیا مازوو
تا یاڎو یۊترینینە بیمێ
ئەو یۊی جیا بیمێوە،
تا دووبارە یاومێوە یۊی.[1]