پەخشانوو هورامی ڕوەو کۆگە ملۆ و پەی دۆڵەمەندکەرڎەیش چێش کەرمې
نویستەی: #عادل محەمەدپوور#
پېچەوانەو نویسەرا زوانەکاتەری کە سەرو زەوقێ پیشەیی و تاکی منویسا، ئېمەی هورامی بڕێما تەنیا ورکەو خزمەت بە زوان و فەرهەنگەکەیما هەن تاکو پیشەیی نویستەی. پی جۊرە نویستەکېما جە فرەو چېوانە هەم یاگې بایێخێنێ و هەم یاگې خەساری.
چاگەنە کە ورکەو خزمەتی قسێ کەرۊ چېوێ پیرۊزا، ئینە حەزێ تاکین و ئەر گراڵێش بۊ نویستەی و بۊ بە فەرایەندێ پیشەیی، بې گومان بۊ بە حەزێ کۆیی و جە تاکوە فاڕیۊوە پەی ئیرادېوە یۊگېرتەی جەمعی و پېسە ونێ دلې دەمارەکامانە پیشقە کەرۊ و بۊ زامنێ پەی ژیوای فەرهەنگی-هوویەتی-ڕۊشنویریما.
ئیسە فەزایێ گرڎگیر دلې چینو قەڵەم بەدەسانە خۆڵقیان، بە ڕەغبەت هەر یۊ جە حەڼایێ خزمەت کەرمې بە زوان، ئەدەب و ڕۊشنویری هورامانی،بەڵام ئایا گرڎ نویستەیێ کە نموودېوی خزمەتکەرانەش گېرتەن وێ و ڕازیکەرڎەیێن پەی مەیلی تاکی، پاڵشنە تاوۆ خزمەتێ دەرەتانی و دەدواردەی دما زەمانی کەرۊ بە زوانی و دېیاردە فیزیکی و ڕۊشنویریەکاش و پېسە دەقێ کارا جە ئارشیوو کتېبخانەکانە مەنۆوە و بۊ بە سەرچەمەیێ هەم پەی نەسڵی تەحسێڵکەرڎەو ئایندەی و هەم بییەبۆ هۆکارێ پێوەندیکار چنی زوانەکایتەری و ڕاش پەی تەعامولی ۋیری و فەرهەنگی ئامادە کەرڎې بۊ؟
ئەر جوابو ئی پەرسې ئەرېنی بۊ، ئانا ئا هەرمانێ کە ئیسە جە هورامانوو ئېمەنە کریا، ویەرێ درووس و ڕاگەیێ ژیرانە و عیلمیش گېرتەن و ئیدامەدایش زەروور و حەیاتین.
پەی من ئی چالاکیە هەم دڵوەشکەرا و هەم خوسرانخېز. چاگەنە دڵوەشکەرا کە ئیرادەیێ خوڵقیان دلې جوانەکانە و نیازش بە تەمهیداتێ و پاڵپەشتێ ۋیری و کرداری هەن کە ئی هاناوێ ڕانموونێ با وشک نەکەرا و مجیانە دلې ڕۊخانەو ڕۊشنویری ڕۊی. چاگەنە بە خوسرانش زانوو کە بەریانوو وېما
بە ڕوەو زەراعەتوو ئەویتەری بەسمێ و بیمێ پەنگاوێ تەنیا... چی دۊخێنە دیارا ڕوەو کۆگە ملمێ...
ئڼا ئەشۆم بەنگاو ویریما کەرمې و ئاراستەو نویستەیما فاڕمێ و بە ویر و بەرنامەیێتەر بلمێنە دلې فەزاو نویستەی. بې ئانەی گومانە وزوو سەرو ئی هەرمانێ، بڕوام هەنە کە بې یەکوو دوو، ورکە گرڎیما پیسە هەدەفی سەرەکی ئانەنە کە نویسمێ کە چنی زوانەکەیما زیندە و کارا کارا کەرمې.
تەنیا سۊز و عەواتێفی تاکی کاریگەر نیا، پەی قووڵ کەرڎەیۆ نویستەی و فەنی کەرڎەی نەسرێ و مەنیۆ نیشانەکاش پەی ئایندەی، جە پاڵو ئینەینە چن ڕاکارێ ئەشۆ گېرمێ وەر و چېرو هەزینە ڕۊحی و مەعنویەکایچشنە، تاقەت بارمێ.
1) جە هەنگامەی ئەوەڵنە، چنی داکۆکیما سەرو شناس و هوویەتی، چنی تەحەوڵاتوو فەرهەنگی، کۊمەڵایەتی و ۋیری دنیاو بەری ئەشۆ یۆگېرمێوە.
2) پەی ئینەی نیازما بە پردێ ئێرتێباتی هەن کە تاومې دەسەڵاتی زوانی و ڕۊشنویری وېما یاونمێ ئەویتەری. دیارا ئەرکوو ئی هەرمانێ گنۊ سەرو شانەو نویستەی. نویستەیچ جۊراوجۊرێنێ: شیکاری و پەیجۊری ئەدەبی، فەرهەنگی، گلێرگەیی، هونەری، فەلسەفی، تارېخی و جە گرڎی موهێمتەر نەقد و نەزەر و... جۊرەکا ئەدەبېیاتی داستانی بە تاییبەتت ڕۊمان بە زوانێ سادە و...
3) یۊتەر جە نموودوو نویستەی بە هورامی، کاری ڕۊنامەیی و ڕېسانەیین کە مێکانیزمێن پەی وێناو دەسەڵاتێ پێوەندیکەری ئەرۍنی. نویستەی ستوونی فەرهەنگی، کۊمەڵایەتی و ئەدەبی؛ بە شېوازێ سادە، زوانێ بەڕۆ کە تاوۆ فازی ئێرتباتی ئېمە هێقم کەرۊ و بۊ بە تەوەرێ پەی وەردەنگسازی و...
4) خەسارێ هەیکەڵیتەر کە ئارۊ ڕۊ دلې فەزاو نویستەی و جووڵەی ئەدەبی و ویری ئېمەنە هەن و پېسە مۆریانەیێ کرۆچۊمارە نەبییەی وانەر و وەردەنگین. بې ڕوودەربایسی، وانەرو نویستەکاما تەنیا وېمانمێ، وېما نویسمێ و وېما وانمێوە. دەی نەسر و شێعرە و...چنی ترۆق کەرۊ؟
5) پەی ململانێ چنی ئی خەسارەتیە ئەشۆ فەرهەنگسازی کریۆ، بازنەو نویستەکا وەروەڵا کریۆ، با تەنیا وانەری هورامیما نەبۊ، نویستەکا کېشمێنە دلې فەزایێ بەرینتەری و ئەویتەری، تەرجمە تاوۆ نەقشش بۊ بەڵام نە تەرجومەی لەفزی تەرجومەیێ ئازاد، پېسە ئاردەینەو دەقێتەری.
6) سەرەنویسی (پەتیکەرڎەی زوانی) چنی ئانەی ڕەسەنایەتی پارېزنۊ، تاوۆ خەسارێچ بۊ پەی زوانی، خەلاقیەت و زایایی زوانی مرنۆ. ئەشۆم زوان چنی ڕۊحوو تەحەوڵی فێکری و ڕۊشنویری ڕۊی جووڵەکەرۊ ئڼا...
7) چنی بە ڕۊکەرڎەی و ئەشۆم چنی پاشاگەردنی ڕازوان و ڕانویسی تاکی گژیەیمێ و کۊششدەیمێ چی ویەرەنە سەرو کۆدنگیێ فرەلایەنەی عێلمی و تەوسیفی، مێتۆدێ یەکدەس و تەنفیزی و حوکمی ئیجرا کەرمې و...
8) گرڎکەس تاوۆ ڕاچارێ وێزۆوە بەڵام موهێم ئانەن ئیرادەیێ زاڵی کریاوەی سەردەمیانە پاڵشنە بۊ پەی بە کردە بەراوردەیش. پی جۊرە بۊ دیار گنۊ کە نویستەما جە ئایندەنە ڕوەش کۆگەوە نیێنە...
ئینێ جە وینگاو منۆ باقێ ڕاکارې کوللیێ بېنې کە وەرەچمگېرتەیشا تاوۆ شۆنگاو نەسرێما جە ئایندەنە دیار کەرۊ.[1]