ڕەوتوو شێعرێ و شەپۆلەو ڕاوانا
بەشەی یەرەمە
شێعرەی نەوە و سوڵتەو گوزارەچیەتی
شێعرەی نەوەی ئارۊیانې، شێعرێوە نېیەنە سوڵتەوازە بۊ و گەرەکش بۊ دەسەڵاتو گوزارەچیەتیش سەپنۆ ملو وەردەنگیەرە، بەڵکووم شێعرێوە کریێوە و دەمدوەنە. دەرفەت پەی دوای و گوزارەسازیی وانەری و وەردەنگی وریای و شۆنگیریی مازۆوە و فرسەتوو ئی کاریشە پەی فەراهەم کەرۊ.
شێعرەی نەوەی ئارۊیانې، شی نمەکەرۊوە. سەرو دلېنەی سەڵتیەوە چۊکێ مەپێکۆ. لەجووجە نېیەنە. بابەتی شی نمەکەرۊوە و لەیەکدەرەوێ نېیەنە. بەڵکووم فرسەتوو شیوەکەرڎەی و لەیەکدایۆ و دلېنەسازیی پەی وەردەنگی ڕەخسنۆ. ئی شێعرێ جېیاتی ئانەی نیشانە بڎۆ، نیشانێ وزۆ وەرو سەرنجې. جېیاتی ماناسازیی ؛ ختووکێ زەینەو وەردەنگی مڎۆ تاکو وېش بگنۊ مانا وەش کەرڎەی.
جا ۋەرو ئانەیە باکگراوەندی هۊشی و پاشخانی موتالێعاتی کەسەکا فەرق و جیاوازیش هەن، ئاساییەن ئەر جۊروو لەیەک دایۆ و ماناسازیەکەیچ جە کەسێوە پەی کەسێویتەری فەرق کەرۊ. با دلېو شێعرێ ویەرینێنە پەی هەرکامی نموونێوە وزوو وەرو سەرنجې:
قانع ماچۊ:
نەما ترسی زەمانی زوو، ئیتر داخی دڵ ئەڕژێنم
بە هێزی مەعریفەت ئەم ڕۆ سوپاهی جەهل ئەڕفێنم
هەرکەس ئی شێعرێ بوانۆوە یەک مانای یەکدەس و یەکشېوەش چنە مگېرۆ. تەرسەو زەمانوو زووی نەمەنێنە و ئیتر داخێ دڵی هورمجوو. بە هېزو زانایی و علمی، ئارۊ سوپاو نەزانی تار منیەو.
مەولەوی ماچۊ:
چوون پیاڵەی مەی دەروون جە خەم کەیل
بنمانۆ جارجار عەکس چێهرەی لەیل
چانەین بەینو وەردەنگە وریا و جدییەکانە مانای هامبەشە پەی ئی شێعرێ نەوێزیۊوە. یۊ بە باکگراوەندی عاشقانە و یۊ عرفانی و یۊ عاتفی و... لەیەکش بڎۆوە.
شێعرەی نەوە لاو ئی جۊرە چەنی واتارە مەکشیۆ.ئاڎیچ بە دەرەجەی سەرتەرەوە. نەک واتێوی سوکگیری بازاڕی.
ڕەئووف مەحموود پوور.[1]