بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: ئەسعەد ڕەشیدئەسعەد ڕەشید
بەشۍ هەشتا و هەشتەمە
بەرهەمو ئا هۊکارا کە باسمان کەردۍ:
1- (ژەن بە ژەن، گۆرە بە گولانە، مارە بڕیەی سەرو بېشکۍ) کە چن باوێ دماکۆتانېنۍ دلۍ کۊمەڵو کوردەوارینە، هۆرامانەنە نەبیېنۍ، گەر بیېباچ فرە بە کەمی.
2-گرفتە خېڵەکیەکۍ پېسە پېیا کوشتەی و ۋن متەی، جە هۆرامان فرە کەمۍ بیېنۍ، هەرچن بە زۊڵیۍ داگیرکەرا، چن قومیێ ڕوەشا دێنە مېیانو (سان، بەگ) دلۍ بنەیانە حوکمڕانەکانە، بەڵام هەرگیز نەبییەن بە باوێ کۊمەڵی، گەر جە قومیێوەنە ۋنی مجیێبۊ هەر زوو گرفتکەشا چارە کەرڎەن.
3-فرە ژەنی و تەڵاقدای فرە کەم بېیەن، ژیوای خانەواڎەکا فرە جاگیر و تەندرووس بېیەن.
4-وەشەویسی و هامکاری یۊترینی دلېشانە باوەن، فرەو دەگایەکانە سڼوقو کۊمەکی پەی (پەرسە، نەوەش، خەڵکە هەژارەکا) نریانەرە.
ژیوای هامنەهەوارەکا هۆرامانی:
نیشتەجایی هوکارێ بنەڕەتین پەی یاوای بە دنیێوە شارەسانی و ژیوایێ تەندرووسی، دیسان دوورکۆتەیۆ جە پېوەڼییە خېڵەکییە دماکۆتەکا، کە سەرو بنەماو کۊچ کەرڎەی و گېڵای شۊنەو لەوەڕی و لەوەڕگایرە، گېڵای شۊنەو سەرچەمەو ئاوېرە مەرزیێنېرە، دیارەن ئا جورە پېوەڼیۍ دلۍ چوارچېوێوە تەسکو (خېزان، تیرە، خېڵ) گیر وەران، ئەقڵێ بەرهەم ماران کە تەواناو دیالوگیش نېیەنەو وەراوەرەکەیش ڕەڎ کەرۊوە، ئا جۊرە کەسۍ سەرەمڕە دلۍ دنیاو کۊچی و کۊچبارینە ژیوای گوزەرنان، ئا پېوەڼییە خېڵەکیۍ کاریگەریی خرابشان سەرو ئاسو گەشە کەرڎەی کۊمەڵیشا وەشکەرڎەن.
پېسە واتمان هۆرامان یاگۍ ئا خەڵکا بېیەن کە چاگە نیشتەجایۍ بیېنۍ، هۆرامی زوانەکۍ بەپاو بەشێ جە سەرچەمە تاریخیەکا خاوەن شارەسانیێ قووڵی بیېنۍ کە یاگۍ فەخرین، چن بەڵگێ تاریخیۍ باس چانەیە کەران کە باعزێ جە نەتەوە زاگروسییەکۍ پېسە (لۊ لۊ، گۆتی) هۆرامانەنە ژیوێنۍ و حوکمڕانیشان کەرڎەن، هەرپاسە، ماچان هۆرامان بەشێ بېیەن جە (مەملەکەتو زاموا)ی کە نەتەوەو (لۊلۊ)ی مەرزنانەرە، چېلایچۆ بییەی چڼین (قەڵێ، ئاتەشگۍ زەردەشتی، شۊنەوارۍ کۊنۍ)، قەباڵەکۍ هۆرامانی، ئېزتەیۆ سەڎەها (گۊزۍ، فنجانۍ، کاسۍ، سکۍ جۊراوجۊرۍ سەردەمە جیاوازەکا)، ئینۍ باسمان کەردۍ شاهېڎی ئانەیە مڎان کە هۆرامان جە دېر زەمانۆ یاگۍ نیشتەجایی و شارەسانی بېیەن.
پەی سەلەمنای پەیلواکاما، ئانە وەسېن کە جە گرڎو هۆرامانینە کەسێ نمەوینی واچۊ من سەر بە فڵانە تیرەینا، یام فڵانە هۊز، کاتێچ ماچا هۆرامی، یام هۆرامانیم، مەبەسش ئانەن کە بە زوانی هۆرامی دەمواچ کەرۊن، خەڵکو ناوچێوەن پەنەش ماچا هۆرامان.
هۆرامیەکۍ کوچەرۍ نېیەنۍ، بەڵام کۊچکەران پەی دلۍ باخەکاشا، فەسڵو وەهاری و هامنینە کە دەگاکۍ گەرمېنۍ، هۆرامیەکۍ دلۍ باخەکاشانە (کېڵ، کۊگا) وەشکەران، بە هەڕەی عالە ناواشان و بە سیرەکۊڵۍ سواقشان مڎان، چېرخەرو یاگەو بان بەران، دلۍ کېڵەکانە یاواشارە، ئازووقەو خوراکی پېویس بەران، هەم جە گەرماو هامنی دوورۍ مەگناوە، هەم جە نزیکۆ ئاگاشان جە باخەکاشان مەبۊن.
ژیوای دلۍ باخەکا جیاوازەن، ژیوایێ تەندرووس و سرووشتین، ئەچاگە خانەواڎەکۍ سەحەر زوو بېڎارۍ مەباوە، دمای ئانەی نان و چایی ساعبی موەران، ملان پەی سەرو هەرمان و کاریشان، وەڵۍ نیمەڕۊی مەگېڵاوە، سەرو سفرەو نیمەڕۊیۆ جەمۍ مەبان، نان مەوەران، پەی جاری دوەمی ملاوە سەرو هەرمان و کاریشان، وېرەگا هەم گېڵاوە، دمای نان و چای وېرەگای، کېڵو یۊیشانە گلېرۍ مەباوە پېسە شۆنشینی، بە گاڵتەو گەپو شەوچەرە واردەی شەوگار گوزەرنان.
بڕێ جە باخڎارەکا بېجگە ئانەی ئاگاشان ئینا باخەکاشاو بەرو بوومەکەیشان گلېر کەراوە، پاڵشەنە کېیارە مەکەرانو سۆزەوات بەرهەم ماران، دلۍ کېیارەکېشانە (زەڕاتە، تەماتە، بامیە، بایېنجانی، کوولەکۍ، بیبەر، کاڵەک، سېفی، پېیازی، ترەوی، شەلەمی، سڵق، ...هتر) بەرهەم ماران، پەنەۋازی وېشان هۊرگېران، بڕێش وشک کەرانو زیاڎەکەیش ورەشان. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]