بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ سەڎ و دەهەمە
بەزمەکۍ سیاوچەمانەی فرېنۍ، چی دەرەتانەنە کەسێ پېسە (مام هېڎەری نۊدشی) کە گورانی واچێ دەنگ وەشو سیاچەمانە چڕێ بە سەلیقەو شارەزا بۍ، واچۍ (42) بەزمۍ سیاچەمانەی مزانو، چېگەنە پېسە نمونەی نامۍ چن بەزمێش مارمۍ:
(بەزمو پەسەکی، بەزمی هۆرامی، سیاچەمانەو ڕەزبڕیەی، سیاچەمانەو دەرەیۍ، سیاچەمانەو ژەنانەی، سیاچەمانەو شېخانەی کە چن بەزمێنۍ، سیاچەمانەو ئەحلی، خواڵە داڎ، عەرعەر داڎ=هۆ عەرعەر، ڕەفیق داڎ، خاڵسیاو لەیل، خاڵ خەنێن گیان، خانمەلۍ گیان، میناوەی بەزمە، نازار وەی، ئایشۍ ڕۊ بەزمە، عەتیلۍ، پېچ پېچاو ڕاو هەزارانی، سەیری وەزەرا، بەزمۍ مام هېڎەری، بەزمۍ قالە مراڎی= بەزمۍ ئۆل ڕەحیم بەگی، بەزمۍ مام قاڎری پاوەی=کاکە گېیان، بەزمۍ یوسولەی جانە، تاقە تەشانی، بەزمۍ ئەحمەڎو نازارۍ، تەقەی تەوەنیر، هەوای زوڵفی تۊ، ....هتر، ئی دوە بەزمە دماو بەزمو (ڕەشەغوڵام)ینۍ.
کاتو چڕیەی سیاوچەمانەینە فرەو جارۍ دوۍ گۊرانیواچۍ بەشداری کەران، یۊشان نیمە دېڕو شېعرەکۍ ماچۊو ڕەفېقەکەیچش نیمە دېڕی دوەمش پەی تەمامنۊ، یام هەر یۊشان دېڕێ تەمامە ماچۊن، ئانەیچ بەپاو (تەوانای، حەز، سەلیقە)و گۊرانی واچەکا، ئیتر ئەپا تەرزە خەریکۍ مەبان تاکو کۊتایی سیاچەمانەکەی.
ئاشکەران گرڎ گۊرانی واچێ نمەتاوۊن سیاچەمانە بواچۊن، تەنیا دەنگ وەشی شەرتە نیەن پەی واتەی سېیاچەمانەی، بەڵکوم چن شەرتێ هەنۍ پەی گۊرانی واچی پەی ئانەی ببۊن بە سیاچەمانە واچ، دیارتەرینو ئا شەرتا:
1-شارەزاییش جە بەزمەکا سیاوچەمانەینە بۊن.
2-شارەزاو شېوەو واتەی سیاوچەمانەی بۊن.
3-تەبەقەو دەنگیش گونجیا بۊن پەی واتەی سیاوچەمانەی.
جە ویەردەنە تاکو ئیسە چڼین سیاچەمانە واچۍ بە سەلېقۍ و دەنگ وەشۍ هۆرامانەنە هۊرکۆتېنۍ، بەڵام حەیف فرېشان گوم نامېڼۍ، چوونکوم تاریخو ژیوایشان تۊمار نەکریان و سەردەمو ژیوای ئاڎیشاچەنە ئامېرەکۍ تۊمارکەرڎەی دەنگی نەبیېنۍ تاکو دەنگشا بیاوۊ لاو نەوەکاشا، ئانېچشا دلۍ باعزێ جە تێکستەکانە، زیاتەریچ تێکستەکۍ (یارسان=ئەهلو هەقی) نامېشان ئامێنە سەردەمو ژیوایشانە چڼەها تۊمەتۍ ناڕاسۍ وزیێنۍ پاڵشاو پلارېشا دریێنۍ وەنەو ۋنیشا حەراڵە کریێنە، سەردەمانێ دوور و درېژ ئا تێکستۍ چېرو پەردەو ئایینینە بە بەهانۍ جیاوازۍ بە حەرامۍ دریێنۍ قەڵەم، تۊزەشا سەر نیشتېنەو دلۍ حەشارگاکانە ڕېزێنۍ، خاوەنۍ ئا ڕا و ڕەچەیچە بېجگە وېشان ئا تێکستېشا نیشانۍ کەسی نەڎێنۍ، تاکو ئارۊیچ گومان جە ئاشکەراکەرڎەیشان کەران.
جوگرافیاو تاریخو هەرە دېرېنو هۆرامانی دلۍ ئاڤېستاینە
وەڵینە:
ئی نام و نیشانە کە پەی ئی بەرهەمەیە بەکارئامان (تاریخو هۆرامانی دلۍ ئاڤېستاینە) سەردایێ ئاما و نامای سەرپاکو گۊشەکۍ ژیوای ڕوانەی ئا خەڵکا ئاگەی، ئا ناوچا ئاگەیە بە درېژی ویەردەو تەمەنو ئا موددەیە کە باسەکەو ئېمەش دیاری کەرڎەن و پاسە قەڵەم دریۊن، کە پەی ماوەو زیاتەر جە یەرۍ هەزار ساڵا چێوەڵ تاکو ئارۊی مەگېرۊوە، کە وېش جە وېشەنە پەی یاوای بە کەرەسەکا ڕاو ئی بەرنامەیە، ئڼە کەمەن نمەتاوۊ ڕاکۍ بە تەمامی ڕۊشنە بکەرۊوە، چەنی ئانەیچە ئا کەرەسە ناتەمامۍ کە چیلاو چۆلاوە (دلۍ گاتەکانە، قەباڵەکۍ هۆرامانینە، کتېبە دینییەکا پېسە ئاڤېستای و بەشەکاشەنە، دلۍ ئینجیل و تەوراتینە، سەرەنجام و یارسانەنە، دەفتەری سیاو، ڕمووزەکۍ یارسانی، دلۍ پارچە شېعرە پەرش و وەڵێکۍ زەمەنەینە، ...هتر) دەس مەگنا، تەواناو ئانەیشان هەنە کە هیچ نەبۊ جۊرە سۊراخێ دەسۆ بڎان و زیاتەر چانەیە تاڵە کندرو ڕابەردەیۆ بېزیۊوە.
بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]