ئەنجوومەنو ڕۊجیاری ڕوەو کۊ؟
ئەنجوومەنوو ڕۊجیاری ئەوەڵین تاییبەتتمەندیش ئانەنە لانیکەم دوې جە ڕاوەبەرەکاش جیاوازیو گۆفتمان (دیسکۊرس) و گفتگۆی ( دیالۆگ) نمەزانا. پەی نموونەی گرڎجارێو جیاتی واچا بەیدې با پێوەرە گوفتگۆ و دیالۆگ کەرمې، ماچا بەیدې گۆفتمان کەرمې! ئیتر ئەوپەڕیش بواندېوە!
ئی ئەنجومەنە پاسە بزانوو نیمەو ئەوەڵو دەهەو (1380ک.و.) مەرزیارە. ئەرە مەرزنە ئەوەڵینەکېش چا کەسا بېنې کە ئاشکرا دژایەتی کوردبییەی کەرېنێ و قین و غەرەزێوی عەجیبشا نەسبت بە کورڎی دڵەنە بې و هەڵای هەن. دماتەر جەماعەتێوی وەشنام ئی ئەنجومەنشا گېرت دەس. چا کاتانە کە دوورەو چەمداری کەرېنێ ئینە لامەو مایەو دڵوەشی بې. پاسە زانېنې کە جەماعەتێو دڵسۊزێ خەڵکو هۆرامانی ڕۆتەکەشا ڕاست کەرڎەنۆ. چېولای مەسەلێو زوانی هۆرامی کەسانېوی دڵسۊز گېراش دەس. کە هەم خزمەت بە زوانی هۆرامی کەرا و هەم پائەرەگیرتەی جە شوناسی کورڎی خەڵکو هۆرامانی. بە ڕاسیچ کەسانېوی کورد پەرەوەر یا وەڵتەر کورد پەروەر، دلېشانە بېنې. تاکو چی دمایاوە زێهنیەتێوی مۆسبەتم نێسبەت بە ئەنجۆمەنوو ڕۊجیاری بې. فرەو جارا ستایشیچم کەرڎېنێ.
ویەرد تاکو هەروەرەنە برێو کەسې کە شمشېرەشا پەی پێوەرەژیوای کۊمەڵگای بەستێنە مێ، و گرڎما دڵ و باریشا جە بارەو کورڎیۆ مزانمې، خزەینە دلې ئی ئەنجومەنیە و هەر وەرەنە بییێ وەرپەرسو کومیتەکاش و...کە ئەڵبەتە بە باوەرو من خەتاباری ئەسڵی ئېمە مانا بېنمێ کە مێڎانما چۊڵ کەرڎەبێ پەی ئی ڕۆتا. بە هەر حاڵ جەماعەتوو ڕۊجیاری نان و نمەکېوشا چنی ئی ڕۆتە دژە کورڎیە کەرد و دماتەر سەرو مەسەلێ گۊرانی کەوت بەینشا. دێققەت کەرڎې، سەرو مەسەلێو گۊرانی، نەک سەرو دژمەنایەتیشا چنی کورڎی!
بەرایەندوو ئینیشا گرڎ، و نان و نمەک کەرڎەی چنی ڕۆتە دژە کوردا بی بە ئانە کە ئیسە ئی ئەنجومەنە جزوو کوردە مەشرووتەکان. کوردبییەو وېشا بە هەزار قەید و بەندێ مەشرووت کەرا. پەی نموونەی یۊ جە کەشفیاتیشا ئانەن کە ماچا بە نەتەوە کوردێنمێ، بەڵام بە زوان کوردێ نیەنمێ (هۆرامیێنمێ). دایېم ئینەی شۊنەو ئانەیۊ کە یۊ چۆ پەڕوو کوردەسانیۆ قسێوە لۆقە بەی دەمشەنە یا فتنەگەرێو فتنێوە بنیۊوە تاکو ئێڎێ چیگە کەراش بە بەهانېو تەفرەقەی. جە حاڵێوەنە تەنیا نوسخە پەی ئا جۊرە مەسەلا دەعوەت بە ئەوەگېڵای و تەئکید کەرڎەی سەرو گوفتمانوو پێوەرەژیوای و کوردبییەی یا.
گەرکتانە کەسی بژناسدێ بزاندێ یار و نەیارێش کېنې. ئی برادەرێ بە سێرفوو ئانەیە کە کەسېو تەئکید سەرو کوردبییەی کەرۊ، وزاش دایێرەو غەیرە خودی و بە وېمانەش نمەزانا، بەڵام چەنیو ئا کەسا کە بە ئاشکرا دژایەتی کورڎی کەرا، گرفتشا نییا و بە دۆسشا گېرا و هۆرز و ئەرەنیشتشا چنی کەرا و چنا باڵاشارە و مەدح و ستایێشا چۆوە کەرا. چا کوردبییەی شل و دەرد نەواردەیچشانە ڕاستگوێ نیەنێ!
هەر چڼ وېشا بە ئەهلوو گوفتمانی ( گفتگۆ!) منیارە, چیگەیچ ڕاس نمەواچا. سەرو ڕەخنێوی سووک و بەڕېزانەی کە سەرو بنەما هامبەشا چنەما گېرتێ، دمای ماوێوی بە ڕاکەوت زانام کە ڕاوەبەرو ئی ئەنجومەنیە شمارەکەش بلاک کەرڎەنا. هەر فرە سەختم ئاما ونە کە ئینە یانېو چېش!؟ خۊ من بە عەمرم پەیامم پەی ئی برادەریە نەکیاستەن، ئیسە ئی بلاک کەرڎەیشە چېشا؟ جە ڕاو دۆسێوی هامبەش و بەرێزیۆ پەیامم دا کە ماناو ئی کاریە چېشەنە و داوام چنە کەرد کە ئەر هەڵە ئەنەیاوایێو وەش بیەن، با پێوەرە قسێ کەرمې. وەلحاسڵ پێوەندیما چنی ڕاوەبەرو ئەنجومەنەکەی گېرتەو.هەر فرە زوو مۆتەوجێ بیا کە دنیاما فرە جیاوازا. زانام کە ئا برادەرە ئێنتزارش جە من ئانەنە کە باسو کوردبییەی نەکەروو و ئەر کەروو پېسەو هۆرامی نەکەروو. برادەرېوش بە ئۆلگوو پەی من ئاردەو کە ئاها تەحلیلوو مەسایلوو کوردەسانی کەرۊ، بەڵام نییا شۊنۊ ئانەیۊ کە بە بەڵگەو پائەرەگیرتەی جە شوناسی کورڎی خەڵکو هۆرامانی کەرۊ! خولاسە دڵوازش ئانە بې ئېمەیچ پېسەو بڕېو جە هۆرامیا کە کارشا سەرو زوانی هۆرامی و هۆرامانیۆ نییا، خجڵیەیمێ بە تەحلیلوو تاڵەبانی و بارزانیەرە و مێڎانوو هۆرامانی چۊڵ کەرمې پەی وېشا.
دما قسەش جە گرڎی فرەتەر لامەو سەمەرێ بې. باسەکەش ئاردۆ سەرو ئەحزابوو خاسوور و ڕۊژهەڵاتی و ڕامیاریە فەشەلەکېشا ویر وستانێوە. بە ڕاسی مەژگشەنە ئانە ویەرێ کە باس کەرڎەی جە کوردبییەی یانېو حێزبایەتی و لایەنگیری جە حێزبا! ئینەشا ئیتر لامەو فرە نەوزهوور بې. تاکو ئیسە نەڎیەنم و نە ئەژنیەنم هیچ نەهادېویچ پێسنە فشارېوش وستەبوو سەرو کەسی. تەنانەت ئاڎیچێ مزانا کە باس کەرڎەی جە کورد بییەی و داواکاری پێوەرەژیواو خەڵک پېسەو کورڎی، پېوەڼیش پی چېواوە نییا، بە پېچەوانەوە ئینا خزمەتوو ئارامشوو کۊمەڵگایەنە. وەلحاسڵ دمای ئی قسېشە زانام مەسەلەکې قووڵتەر چانەیەنە من ئجیابێم. پەوکی پەیامەکېچش جوابم نەڎەیوە.
چنی ئێحترامیم پەی چڼ کەساشا، بەداخوە ڕۊجیارەنە فیکری زاڵ ئینەنە!
مۆدەڕرێس سەعیدی.[1]