بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ سەڎ و یاڼزەهەمە
پەی نموونەی دلۍ گاتەکانە زوانی ئەڎایی زەردەشتیش چەنەن و چەنی ئانەیچە وېنەی ئەدەبی هۊنییەو ئا دەمەیە نیشانە مڎۊ کە بە (شېعرەی بلانگڤیرس) جە لاو شکسپیریچۆ بەکارئامێنە، ئاڤېستا پەڕەن جە ڕازۍ و سەرگوزەشتۍ، کە دلۍ خاک و بوومو کوردەسانی ماباقی بەشەکا هۆرامانو ئارۊینە قۊمیێنۍ، دلۍ بەشەکا تەوراتینە باسو زانایی مادەکا کەرۊن کە چەنیی تەواناو ئانەیشان بېیەن کە (مەسیح)ی کاتو جە ئەڎا بییەیشەنە بشناسان، دیسان چەنی (دەفتەری سیاو) تاریخو تازەکەرڎەیۆ ئایینو زەردەشتی مەوزۊنە وەردەس، دیسان (سەرەنجام)یچ، ئینەو بەشۍ تەرۍ هونەری و ئەدەبیچ، پېسە ڕازۍ و هونەرو متەرەی، کە تەواناو ئانەیشان هەنە لایەنو تاریخی و جوگرافی و ئایینی و کۊمەڵی ڕۊشن بکەراوە، چینەی زیاتەریچ چوارچېوەو زوان و ئاواز و ڕوخسارو زوانی هۆرامی پارېزگاری کریان.
ئەچېگەنە، مەشۊم ئانەیە وزمۍ وەرچەمو ۋەنەرا، نویسەرە دیموکراسی وازا، کە زوانو ناوچەکانو هۆرامانی بە تولوو یەرۍ هەزار ساڵا سەرەمڕە پېسە ڕواڵەتێ شارەسانی کۊمەڵگێوە، دلۍ دنیاو ژیواینە تاواش بژیوۊ و فرەو ڕواڵەتەکا ژیوای ڕوانەینە بەکاربێ و، بەڵام بە داخۆ کوردەکۍ هەرېمو کوردەسانی و کاربەدەسەکېشان و ڕۊشنویرەکېشان زوان و کۊمەڵو هۆرامانیشان تاوناوە،
ئیسە پاسە بەرکۆتەن هەکە ڕۊشنویرەکۍ ناوچەو هۆرامانی پېسە ژمارە (سفر)ی کاری فەرهەنگی و زوانی کەران، ئاڎۍ تەمامکەرۍ (سورانیا و کرمانجیا)نۍ، هەر یۊ چا نویسەرا ئارۊ هۆرامانییە پېسە ژمارە (سفر)ی ملانە وەردەمو ژمارێ جە سورانیاو قیمەتشان زیاڎ کەران، پەی نموونەی گەر ئاڎۍ ژمارە (7) بان، نویسەرە هۆرامییەکۍ ملانە بنەو باڵیشانو مەکەراشان بە (70)، ئاڎیشا گۆرۍ کەران، بەڵام وېشان هەر سفرەنۍ. هەرچن ئېمە ئانېما بە ڕۊشنویرۍ حیساب کەردۍ، بەڵام بە هەقەت ملانە چېرۊ ئا واتۍ (چکۊ ۋا بۊ، چاگە شەنە کەران).
شایانو باسین، ئی سەرچەمۍ کە باسمان کەردۍ کەشکۊڵێ فرە سووڎبەخش و بەها دارېنۍ دلۍ دەرەتانو کەرەسە جەمکریایانە، کە باری ئابووری و ڕامیاری و کۊمەڵی و جوگرافی و تاریخیېنۍ، یانی سەرپاکو گۊشەکا ژیوای چەنەشا ڕەنگش دانۆ، گەرچی تەمەنو هەر یۊ چا کەرەسە زوانیە جۊر بە جۊرا جیاوازی مېیانشانە مەپېویۊ، پەوکەی وشکنەرو زوانی پېویسەن لانی کەم تەواناو ڕیشە ئەشناسای زوانیش بۊن، چوونکوم ئی جۊرە زانیاریۍ تەواناو ئانەیشان هەنە کە واچۍ جوگرافی، چەنی تاریخی ، یام کۊمەڵایەتی یام ڕامیاری جېیا بکەراوە.
ئېمە بەش بە حاڵو وېمان، پەرسێ پی جۊرە جە لاو سەرنویسەرا گوڤار و ڕۊنامەکاوە وزیێنە وەرو دەمیمان، گوایا چی مەشۊم من پېسە زوان ئەشناسێ، لا کەروە لاو تاریخ نویستێرە!
هەر پېسە واتمان، ڕیشە ئەشناسی و قەڎ ئەشناسی جە زوانەنە (هەر جۊرە زوانێ)، وشکنەری مەیاونۊ ئانەیە کە بتاوۊ جۊرو ڕیشە (یام قەڎ)و زوانی جە ڕوەو بارو ژیوایۆ بە تەمەن و بە واتاشۆ، دیاری و دەسنیشان بکەرۊن، بە هەر حاڵ، ئانە چن ساڵېن سەرو بەرشییەی تاریخو هۆرامانی (ڤۆلیومی یەکەم)یرە بەرمشۊن و ئارەزو ویرو پەیلواو مەژگو منیچ هەر چا دەمۆ، فرەو کاتیچ، گېژاوۍ و هەردا و هەردو چەم و دۊڵ وشکنای، وەنەوزەو کەمتەرخەمیش چەنە زڕناناو سەرچەمەو ویرەکام بە شپرزەیی پیلا و پۆلارە، کەلەبەرۍ و قوژبنارە، مزگی و تەکیەو شۊنەوارە کۊنەکارە، تۊکاری و وشکنای کەرېنۍ (هەرچن، چا ڕوۆ، هۊرکڕنایێ بە قیمەتشا دەس ئاردەبۍ)، بەڵام بە هۊکارو نەبییەی سەرکەردێ ڕېک و پېکخەر، پېسە ئاردا بنەو دڕەیاشا پەنە کریێبۍ، یام پېسە واچی هەر یۊشان نریابۊ سەرو پارچە تەختێ سەرو ئاوێ مۆجاویۍ، بۍ ئاوات و بۍ وایە، هەریۊشان پەی لایێ، یۊگېرتەیۆ و پېوەرەبییەی و یاسا ڕاییشان چەنە گوم بییەبۊ. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]