بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشۍ سەڎ و ویس و یەرەمە
زەردەشت شەرحێش پەی ئاوێستای نویستېبۍ نامېش نیێبۍ (زەند)، کە شەرحەو فەرمایېشتەکا خوڎای بۍ کە پەی زەرەدەشتیش ڕەوانە کەردېبېنۍ، دماتەر ئانەش فاڕا پەی کورڎی کۊنی (پەهلەوی)، هەمدیس ئاڎیچش پەی سەرو زوانو ناوچەکەی فاڕاو نامېش نییا (پازەند)، دمای زەردەشتی زانێکۍ ئی ئایینەیە شەرحێ درېژەشا پەی (پازەند)ی نویستەو نامېشان نییا (باردە)، یام (ئەکردە).
ئاڤێستا پەنج بەشېن:
یەکەم: یەسنا (گاتاکۍ کۊنتەرین بەشو ئاڤێستاینۍ).
دوەم: ویسپرد.
یەرەم: وندیدات (ڤەندیدات)، یانۍ یاساو دژ بە دېوی (شەیتان)ی.
چوارەم: یشتها.
پەنجەم: خردە ئاوێستا.
(دە) سورەتۍ دلۍ ئاڤێستای پېسە سوورەتەو (ئەشتاد) و (بانیست) و (هادوخت)، سورەتەو (جترشت)ی باس جە سەرەتاو درووسبیەو گیانەوەری و کۊتایی دنیێ مەکەران، (هادوخت)یچ مۊچیاریېنۍ.
(ول دیۆرانت) فەیلەسوفی مەزنی ئەمەریکی ماچۊ: زەردەشت کاتێ بت پەرەسی و ئایېر پەرەسی مەجووسەکاش دی، تووڕە بی، لوا گژېشارە و واتش (ئەچی گەردونەنە هیچ خوڎێوە نېیەن بېجگە خوڎای تاک و تەنیای، کە خوڎاو ئاسمان و زەمینی و ڕۊشنایین). دماتەر (ول دیۆرانت) دلۍ کتېبە چل بەرگیە کەم وېنەکەیشەنە بە نامۍ (قصە الحضارە)، جە باسو ئاوێستاینە ماچۊ: (ئانەی کە ئېسە دلۍ ئاڤێستاینە مەنەن، بەشێ کەمەن جە کتېبێ گۆرەی). دماتەر ماچۊ: (کشتاسپ) سەردەمو وېشەنە دوۍ بەرگېش جە ئاوێستای نویستێ، یۊشان ئەسکەڼەری مەکدۆنی کاتێ هېرشش ئارد جە شارو (بەرسیبۆلیس)ینە سۊچناش، ئەوی تەرشان یۊنانیەکا بەرد پەی وەڵاتو وېشان، چاگە فاڕاشان پەی سەرو زوانو وېشان، فرەو زانستەکانو یۊنانی کۊنی چاڎیۆ وەرگېریێنۍ. دماتەر ماچۊ: (ئاوێستا پەنج بەشېن: آ- یزنا (چل و پەنج بەشېن). ب- وسپرد: (ویس و چوار بەشېن). ج- وندیدات: (ویس و دوۍ بەشېن)، ئینۍ فیقهو زەردەشتی و یاسێکۍ ڕەویەینۍ (ئەخلاق) دژو شەیتانی. د-یشت: ئینە پېکئامان جە ویس و یەک سروودا، کە گرڎشان زیکر و یاڎېنۍ بە تەرزەو لاونایۆ هۆرەی غەمگین. ه-خردو ئەبستاق: ئینە سڵاوات دایەن کە دلۍ بۊنەکانە مەوانیۊوە).
هیچ کەس ئڼەو (مەسعودی) باسو زەردەشتی و ئاوێستایش نەکەرڎەن، مەسعودی ماچۊن: (ئاوێستا قسۍ خوڎاینۍ، ئانێنۍ پەی زەردەشتی، دمایی زەردەشتی هۊرۋېڵنێ پەی زوانی کورڎی کۊنی. ئینجا ماچۊ: فارسەکۍ وەڵۍ زەردەشتی ئاییر پەرەسۍ بېنۍ).
(هرمیپ ئەزمیری) کە نویسەرێ یۊنانین، سەڎەو یەرەمی وەڵۍ زایینینە نویستەنش (زەردەشت دلۍ مۊچیاریەکاشەنە دوۍ ملیۊن دېڕە شېعرېش نیێنېرە). فرەو کوردەکا هەزارەها بەیتۍ چا شېعراشا وەرۍ بیېنۍ و پاڕەویشان چەنە کەردېنۍ. زەردەشت گەرەکش بۍ جە ڕاو ئا شېعراوە نېیازەکاش بیاونۊ، چوونکوم شېعرە فرە بە ڕەحەتی وەرە کریۊن و دېر ۋیرە مشۊوە، زەردەشت ۋېچش شاعیری هەس ناسکی کەم وېنە بیەن، چەنیش گەرەک بیێ تاوۍ هۊنۊشاوە.
(بورهان قانیع) ماچۊ: دمای چەنەکۊڵیایۆ یاوا ئا باوەڕیە کە ئا خەتە هەکە ئاوێستاش پەنە نویسیانۆ، جەکۊتاو سەڎەو ششەمو وەڵۍ زایینینە پېڎا بیەن.
مەسعودی ماچۊ: (ئا نویسیێ زەردەشتیە وېش ئاردېنېرە، پیت و دەنگېش پەی نیێنېرە، تاکو ئەسڵەکەش پەنهانی بۊنو کەس نەتاوۊن دەسکاریش کەرۊن، دماتەر تۊمارۍ تەرېش ئاردېرەو نامېش نیێ (کش بیر)، یانی تۊمارۍ گرڎینۍ گرڎکەسیۍ، بە زوانو گرڎو نەتەوەکا ۋانیېنېوەو ڕەوانۍ کریېنۍ، ئی تۊمارە تازە سەڎ و شەس پیتۍ و دەنگېش بېنۍ، کە هەر پیت و دەنگێ وېنەو وېش بېیەنش. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]