ڕەچەڵەک ( ڕیشە)و هۆرامییەکا
هورئەوەگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: ئەسعەد ڕەشید
بەشۍ حۆتەمە
9-قاسم سان:
دمای کۊچی دمایینو بارام سانی ساڵەو (1691ز.) بە فەرمانو (شا ئیسماعیلی سەفەوی)، قاسم بەگ کوڕو بارام بەگی نریارە بە سانو هۆرامانی، ئی سانە خۊڼەوارێ عال و دەسێ باڵاش بییەن جە خەتوەشی و شېعر واتەینە، فرە حەزش بە ئاوەڎانکەرڎەیۆ قەڵەمڕەوەکەیش بییەن بە تاییبەت یاگە ئاودارەکۍ، کناچۍ والی کوردەسانیش واستېنە، ئانەیچ مەڵامەتبییەن پەی پتەوکەرڎەی پېوەڼی میانیشان، دمای کۊچی دمایینو هامسەرەکېش، کناچۍ عەلیقولی خان، گۆرە کېشکچی شاو ئېرانیش واستېنە و ئەچا ژەنېشە کوڕێش بییەن.
سەروکڵاو حوکومڕانی قاسم سانینە نۊعە ئاژاولێ و ئاشووبێ کۆتەن دلۍ بنەیانەو حوکومڕانی هۆرامانی، براکېش کە ژمارەشان نۊ کەسۍ بیېنۍ هەریۊشان یاگۍ وېشۆ داواو سانیبییەی هۆرامانیش کەرڎەن، دەسەڵاتدارۍ دۆڵەتی عوسمانیچ هەرپېسە پیشەی گرڎوەختیشان حۆلېشان دێنۍ ئاییرو میانیشان هورخېزناو بڎاشان گژۍ یۊیرە، ئانەیچ کاریگەریێ خرابش سەرو بار و دۊخو ناوچەکەی بییەن.
ساڵەو (1698ز.) قاسم سان دلۍ جەنگێنە جە مەریوان بە دەسو لەشکەرو کرمانجی کوشییان، دمای مەردەیش ململانۍ میانو کوڕەکانو بارام سانی پەی دەسەڵاتی گەرمتەرە بیېنە، دەسەڵاتدارانو (عوسمانی، بابانی، ئەردەڵانی) هەر یۊشان حەڼاو وېشاوە ئاییرو ئا ناکۊکیاشا هورخېزنان، گەنجعەلی سان کە دمای قاسم سانی حوکمش دەسگېرتەن تەنیا یەرۍ ساڵۍ حوکمش کەرڎەن و ساڵەو (1701ز.) کۊچی دمایینش کەرڎەن، دمای ئاڎیچی عەباس سان کوڕو گەنجعەلی سانی تاکو ساڵەو (1704ز.) حوکومرانیش کەرڎەن، دماتەر عیسا سان کوڕو بارام سانی حوکمش دەسگېرتەن، ساڵەو (1715ز.) بە دەسو دوۍ برایاش بە نامەکانو (حسێن بەگ و جەمشیڎ بەگ) کوشییان، چېرو سایەو جەمشیڎ بەگینە ئیسماعیل بەگ کوڕو قاسم سانی کە دەگاو دزڵیۍ نیشتەجابییەن نریانەرە بە سانو هۆرامانی، تاکو ساڵەو (1725ز.) حوکمڕانیش کەرڎەن، دماتەر جەمشیڎ بەگ پەی ماوەو شش ساڵا حوکمو هۆرامانیش کەرڎەن و نازنامو سانیش دریان پەنە، جەمشیڎ سان بە دەسو یوسف بەگی کوشییان، مەنوچەر بەگی کوڕش حوکمش دەسگېرتەن و بییەن بە سانو هۆرامانی، بەڵام فەترەو حوکومرانییەکەیش فرە کوڵ بییەن و دمای دوۍ مانگا حەمەیوسف بەگ کوڕو ئیسماعیل سانی کوڕەزاو قاسم سانی نریانەرە بە سانو هۆرامانی، نامبریا پیێوە ئازا و چەنەئاما بییەن، بەڵام کوڵەباڵا بییەن پەوکەی ناڎرشا نازنامو (سانەگولانە)یش پەنەدان، ساڵەو (1751ز.) تەمەنو نەوەڎ و نۊ ساڵینە کۊچی دمایینش کەرڎەن.
10- حسێن سان:
دمای ئانەی فەرمانو سانیبییەی هۆرامانو لهۊنی بە دەسو دەسەڵاتدارا دۆڵەتو عوسمانی بە نامۍ (حسێن سان) دریا، پەی وەرگیری جە زیاڎبییەی دەسوەردای عوسمانییەکا جە حوکومڕانی هۆرامانینە سوبحانوێردی خانو ئەردەڵانی دلۍ خولەی چوارەمو حوکومڕانییەکەیشەنە میانو ساڵانو (1745 _ 1747ز.) فەرمانو حوکومڕانی (لهۊن)یش پەی حسێن سانی و حوکومڕانی (ڕەزاو)یش پەی خەسرەو بەگ کوڕو بارام سانی دوەمی بەرکەردەن. حسێن سان دۊسایی پتەوش چەنی عوسمانییەکا بۍ، هەر بە فیتو ئاڎیشایچ حۆلېش دێنۍ حوکومڕانی گردو هۆرامانی بارو چېرو دەسەڵاتو وېش، پەی یاوای بە مەرامەکەیچش پیلانەو کوشتەی خەسرەو بەگیش متېنەرە و سەرو سفرەو مېمانداریۆ ساڵەو (1747ز.) بە خەنجەرە کوشتەنش، دمای ئانەی هەواڵو کوشییای خەسرەو بەگی یاوان لاو بارام سانی دوەمی، ئاڎیچ پەی هەقئەسای ونەو کوڕەکەیش وېش ئاماڎەکەرڎەن، هەر پەی ئانەیە خالیڎ بەگ براو خەسرەو بەگی پڕێنە هەڵمەتەش بەردېنە سەرو موئمن خان بەگی و مسەفا بەگی کە هەردوېشان برێ حسێن سانی بیېنۍ، دلۍ شیرین وەرمینە هەردوېش کوشتېنۍ، حسێن سانیچ جە دەگاو هەنەگەرمڵەیۆ پەی دەگاو نۆسووڎۍ ڕەمان، چاگەیچۆ لوان پەی شارو سنەی، چاگە داواو کۊمەکیش جە سوبحانوێردی خانو والی کەردېنە، والیچ پەنەش واتەن مەشۊم هەتا وەهارۍ دڎانۍ بگېرۊ وېشەرە، وەهارو ساڵەو (1748ز.) سوبحانوێردی خان فەوجەو کوردەسانی و چن فەرماندێوە سەربازیۍ چانېشا (محەمەڎ عەلی سوڵتانی، مورتەزا قولی بەگ) وستېنۍ چېرو فەرمانو حسێن سانی، وەراوەر پانەیچە بارام سانی دوەم داواو کۊمەکیش جە پاشاو بابانی کەردېنە، دمای ئانەی پاشاو بابانی داواکېش پەسینان، بە لەشکەرێ گۆرۆ وەراوەر بە حسێن سانی مدران.[1]