چاشتەو خاڎمی
هورگېڵنای و ئاماڎەکەرڎەی: #ئەسعەد ڕەشید#
بەشەی سەڎ و حۆتەمە
ئەچا بېهەرمانی و بەرەوانییەینە مرخم چانەی وەشەکەرڎەبې کە زوانی عەرەبی دلې کتېبی فېربون. مونجدێ گولانەی دانشجویانیم، کە فەرهەنگی عەرەبی بە عەرەبی و هاسانەن، پېڎاکەرد. ژمارێ مجەلەی هیلالی میسری، کە جە بارەو ئەحمەد شەوقی بې، گېرتم دەس، هەر واچێوەم نەزانێ دلې فەرهەنگینە پەیش مەگېڵېنا و مەئېزېناشۆ. پاسەدیاربې هەر هیچم چەنە نەزانابې؛ چوونکی مجەلەکە هەر پېسە سەر و بنش تەرجەمەکریابۊ پاسەبې، ئەچا زەحمەتکېشانە بېوچانەینە، کە هەر دەم بېجگە کاتو هەرمانې ئیتر مەوانېناوەو بە تەرزێ خاس وېم فېرو عەرەبی کەرڎەبې.
ڕوێشا، دەروېشێ کورڎی سەیڎی پارسانی ئاما؛ واتمان ڕات نییەنە بوینیش.
ماچۊ: کورە ئانە ماچدې چېش؟ دېو متاوۊ وەرم چەنەبگېرۊ؟! لۊدی پەنەش بواچدې من لونا پەی گەیلانی تەوافو مووسا جەنگی دۊسو تاتەو غۆسیم کەرڎەن؛ سڵامو ئاڎیش پەی غۆسی کوڕیش ئاردەن بە خوڎا تاکو مەخارېجو گېڵایۆم نەڎۊ پەنە چېگە نمەجمو و چەمېچش بەرماروون!
لوانې چوەر پەی ئەفەڼیم گېڵناوە، دژمانی فرېش دێ، ئانەیچشە وات: ئانە کوردەن و کەسو وېتەن پەوکەی ڕاتپەنەدان.
واتم: جا چېش فەرماوی؟ دۆش وەنە؟
ماچۊ: نا نا، نزام وەنەمەکەرۊ مەمرو! لوە ڕازیش بکەرە؛ بەڵام تاکو متاوی کەمش پەنەبڎە!
بە هەزار ڕجێ و تکێ دەروېش بە نیم دینار ڕازیکریاو هەرمانەش بە ئەفەڼی نەمەنە. ئەفەڼی تاکو دوې ڕوې دژمانی بە مووسا جەنگی بابایش دې، پەی دیاریێ پەیش کیاستەن!
هەرمانەو من و ئەحمەڎی هیندی بېجگە جە تەشریفاتی دلېبەرەی، مەشیێ گەر ئەفەڼی لوێ پەی سەرو ئاوې، بە چوار دەسی بە تەختەکۆ هورشبگېرمې و دلېبەرەو ئاودەسینە بنیەیمېشەرە و دماتەر بارمېشۆ پەی یاگەکې وېش، دلې هۆشەکېنە بې.
لاو مام حسێنیۆ درکنام کە واردەکە بەشمان نمەکەرۊو پەنەش سېرې نمەبیمې، چېش بکەرمېن؟ لوابې واتەبېش فڵانەکەس جیات مازۊن. تووڕە بییەبې: چەنی جیامازۊ؟ ئەی کې ماساویم پەی وەشەبکەرۊن؟! ماچوو پۊلېسا بگېراش؛ سەربازیش نەکەرڎەن. حسێن لوابې گژېشەرە؛ شش دینارېش چەنەئەسابې، واتەبېش: نمەبۊ لاو ئا خوېڕیەیۆ بۊ، نانێم هەر مەبۊ تۊ بوەریش، پەی هەرمانېچ خوڎا کەریمەن.
هەر ئەچا بەرەوانییەنە جارێشا (جەلال تاڵەبانی)، کە تازە خەتەو سمېڵاش دێبې ئاما لامو بی بە ئاشنام. کوڕێوەیچ بە نامې (عوسمان مەجیدی کۊیی) دیڎاش و ماچۊ:
حەزکەری جە فەلسەفەی مارکسی شارەزابی؟
واتم: ئەی چەنی؟
چن نامیلێش دانی، ماچۊ بوانەشاوە! جارێ تەریچ ئاماو ماچۊ: مامۊسێوەمان پەی دیاری کەرڎەنی فرە زانان؛ لوە فڵانە قاوەخانەنە بوینەش، خاست فېر مەکەرۊن.
لاوێ سمېڵ زەردی، سەرگولانە، چەمکەوە و عەرەب، وەر چانەی دەرسێ بواچۊ، فەرماواش:
ماچۊ: چ کارەنی؟
واتم: نۊکەرو کابرای عەرەبی دۊڵەمەڼینا.
ماچۊ: نمەواچە عەرەب، ئانە ویرێ شۊڤېنین!
واتم: کابرێوە بەغڎایی؟
ماچۊ: نمەواچە بەغڎایی، ئانە سیاسەتی ئەقلیمین!
واتم: ئېراقین و بە زوانو من قسې نمەکەرۊ.
ماچۊ: ئانەیچ نمەواچە، دنیا یۊنەو ئیستیعماری کەردېنە بە چن بەشێ!
خولاسە پېسە ڕازەو مەشېش پەنەئاما: هەر من بواچو، ئاڎ واچۊ نمەواچە! وەختو دەرسەکەی ویەرد؛ جیامئاست و هەر وەرو وېمەرە مەواچېنا: نمەواچە! نمەواچە! عوسمانم دیڎۆ:
ماچۊ: ها؟ مامۊساکەت چەنین بې؟
واتم: چېش چانەیە خاستەر مەبۊن؟ نمەواچە (مامۊستا) ئانە سیاسەتی تەبەقاتین.!
کە پەیم گېڵناوە داش قاقاو خوەی، ماچۊ نەزانابېم هەری چامنەیچ هەن. بەشێ جە کتېبو چێشتی مجێور، نویستەی هەژار موکریانی، هورگېڵنای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید. [1]