سەرکوت، دووچەشەکی و تاڵان مەنابەی تەبیعی و سروەت ملی خەڵقێاێ لوڕ و بەختێاری د لا حکومەت مەرکەزی، ئمرێ ڤ درازی تاریخ دەسڵاتدارانێ مەرکەزگرا و تمامیەتخوا ئێرانی دارە.
هوومسایی مەناتق دەوڵەمەن و پڕ ئاو ئێ بەخش د زاگروس، بخوسوس چارماڵ بەختێاری و کوکیلویەو بویر ئەمەد چی یەکێ د حەوزێاێ کەڵن و ئاوڕێز مەنتەقە، ڤا سەرزەمینێاێ کەم ئاو مەرکەزگرا، هە د قەدیمەو سی ئێ بەشە ک نمێتوونی د کوردسان جوداش بەکی.
با تەوجو ڤێ ئنتقاڵ بەشێ کەڵنێک د ئاوێا و زەخیرێ مەعدەنی زاگروس ڤ مەرکەز ئێران، بێجگە د ئەسەرات خراوێ زیست موحیتی و ئقتسادی، ئەسەراتێک د لەحاز ئشتماعی و سیاسی هەم ڤ سەر کوردسان داشتێە. ئو سیاسەتێاێ ک ڤ نووم ڕێکار مهم سی حفز باڵادەسی ئقتسادی و تەمەرکوز قودرەت د مەناتقێ ک کورد نێسن (لوڕ، بەختێاری، لەک، فەیلی، کەڵهڕ، گوران، هەورامی، زازا، کرمانج و سۆران)و د مەرکەز جیڤێ جیشو مێکن، تەنیا دەساوردشو سی مەناتق کوردسان(زاگروس) خراوی یەێجارەکی موحیت زیسته، هوشکەساڵیە، خراوکردن بناڤاێ کشاورزیە و کوچ کردن د ری ناچاریە مەردم زاگروسە و تاڤانن د ساختار دچشەکیکەر مەرکەزی ئێرانە.
دەسڵات توتالیتر ئێران، ڤ بردن نادرس ئاو و تاڵان سەرمایەێ سروشتی کوردسان د لاێ دوودەسەکی دروسکردن د مێن مەردم شەرق کوردسان(د ئرومیە هەتا شارکورد و یاسوج) ڤ حەزڤ و د نوومبردن فرەتر کورد دامەن مێزنە. وە مێها بەشێ د ئێ جوقرافیا ڤا مەنابە مادی و فەرهەنگی لوڕسان کەڵن جودا بەکن و بەچەسپنن ڤ ئوستان ئسفەهان.
د لا تر باعس مووە ک پەێوەندی و ئرتبات مەناتق لورسان شماڵی ڤا جنوبی ڤا یەک بووێڕن و قەت بەکن. دیارە ک ئێ بەرنامەێ خەتەرناکە زنەی مردم کوردسان مێگووڕه و خراو مێکە. هەر ڤێ علەتو پەێ بووێردن ڤێ ئەبعاد جوراوجور ئێ مەسائل سی فەهمشو و مقابڵە ڤا ئی چنێ سیاسەتێاێ کورکورانەێ مەرکەزگرا و تەبعیز ساختارمەند ملیەتی، ئەهمەیت فراڤونێ دارە، هەمخوانی سیاسەتێاێ گفتمان مەرکەزگرا، ئەهمیەت نێاێن ڤ ئاو ڕی زەمینی و ژێر زەمینی و گووش نێاێن ڤ قسەو هوشدار کارشناسێا و پسپووران ئاو، هەمەێ ئێ چیەلە بائس بیە تا سەنایە کەڵن و دالک چی فوڵاد و زەوب ئاهەن ک باێەس د لاێ دەریا درسشو مێکردن ک د ئاو ئقیانوس و دریا سیش ئستفاده بەکن، ئێسە د دڵ بیاڤان و هەڵەت مەرکەزی دروسشو کردن، ڤا زەێن تونل و کاناڵ سی بووێردن ئاو کوردسان هەمەش ئاو زاگروس قیت دان. زێا بین بێ تام وبێ رەویەێ جەمیەت د مەرکەز و هاستن زێاتر ئاو سی بەش کەڵن سەنعەت و کشتوکاڵ و کشاوەرزی فەلات مەرکزی دیار مووە ک ئەهمیەت ئێ تەرح ئاوە، نە سی ئاو هەردنە د شارێاێ مەرکەزی، بەلکی د پشت ئێ ئنتقاڵ ئاو سی هەردن، سیاسەتێاێ خەتەرناک مەرکەزگرا هێ، ک حقوق ئنسانی و تەبیعی زاگروس نشینێا د نووم مەێوەن و نەفی مێکن، ڤ کاربردن سیاسەتێاێ بەهرەکشی، ئستسمار و تەوسعە نێان ڤ زاگروس، هەمزەموو ڤا سیاسەتێاێ د نوم بووێردن ساختاری و زەوب سیستماتیک فەرهەنگی مەردمان زاگروسی بیە.
ئێ چنێ ساسەتێاێ د شارێاێ مەرکەزی ئێران سەبەب زێاد بینێ میزان ڕزاێەت ئقتسادی و خوەشگوزەرانی گشتی و هەمیش فرە بین فەعالیەتێاێ کشاوەرزی، سەنعەتی و ئقتسادی یەێ جانبە بیە.
کونگرەێ ملی کوردسان د مقابڵ ئێ چنێ سیاسەتێاێ، وەزیفەێ خوش دونە ک مردمە ئاگا بەکە د ئێ چنێ سیاسەتێاێ فاجعەبار دەسلاتداران جمهوری ئسڵامی و شەفاف سازی د ئێ هەمه تالان و خارت مەنابەێ تەبیعی و نیشان دان ئێ هەمە خراوکردن موحیت زیستە.
چنێ ڕاکارێ مێتوونە سەد کەڵن مەردمی د کوردسان سێ مقابڵە ڤا چنێ سیاسەتێاێ تاڵان و خارەتکەری و تەقیرات جەمعیەتی ک بەرنامەڕێزی بیە د لا مەرکەز، ڤا تەوەجو ڤێ ئێ گفتێا و د مقابڵە ڤا سیاسەتێاێ تمامیەت خوازانەێ مەرکەز، کونگرەێ ملی کوردسان لازم دوونە ک گوفتمان جونبش حەق خوازی کوردسان د چوارچوو ناسین دەقیق تاریخی و فەرهەنگی و پتانسیلێاێ ئستراتژیک مەناتق هارێن زاگروس(لورسوون کەڵن، بەختێاری) چێ چەترێ هەمەگیر سێ زاگروسێا بووە، ڤا فەهمێ قیل د نواگری گفتمان حاکمیەت ئسڵامی ئێران نەقش خوش ئەنجام بەێە. تاریخ گەوا و شاتە، تەنیا ڕی ڕەهایی ئێموو، فەهم هوومبەشمون د تاریخ سەرکوت و تەبعیزە ک د ری زاگروسیان ئەنجام بیە حاکمیەت مەرکەز گراێ ئێرانی و نوڕسن قیل ڤ بانان و ئایەندە و مەنافەێ هوومبەشمونە.
کونگرەێ ملی کوردسان
کومسیون موحیت زیست