Zehra Doğan (d. 1989), Kürt asıllı Türk gazeteci ve ressam. #Mardin#'in #Nusaybin# ilçesinde sokağa çıkma yasağı ve güvenlik operasyonları sırasında çizdiği resimleri sosyal medyada paylaştığı ve 10 yaşındaki bir çocuğun notlarını haberleştirdiği için hakkında örgüt üyeliği suçlamasıyla dava açıldı. 23 Temmuz 2016'da Mardin'de gözaltına alındı. 9 Aralık 2016'da ilk duruşmada örgüt üyeliği suçlamasından beraat etti ve örgüt propagandası suçlamasından tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Örgüt propagandası suçundan 33 ay hapis cezasına çarptırılan Doğan, Haziran 2017'de tutuklanarak #Diyarbakır# E Tipi Kapalı Cezaevi'ne gönderildi. 24 Ekim 2018 tarihinde Tarsus cezaevine gönderildi. 24 Şubat 2019 tarihinde tahliye oldu.
Yaşamı
1989 yılında Kürt bir ailenin çocuğu olarak Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde doğdu ve büyüdü. Manisa, İzmir, Karadeniz'e çocukluğunda ailesiyle beraber mevsimlik işçiliği yaptı. Diyarbakır'da okul çıkışından sonra, su, tatlı, maydanoz ve ikinci el kitap sattı, ayakkabı boyacılığı yaptı.11 yaşında Dicle Fırat Kültür Merkezi'nde sanat eğitimi almaya başladı. 18 yaşında Munzur Üniversitesi moda tasarım bölümünü okumaya başladı. Bu bölümü bitirdikten sonra, Dicle Üniversitesi Resim Öğretmenliği Bölümünden mezun oldu. 2012'de kurulan ve 2016'da 675 sayılı kanun hükmünde kararname ile kapatılan, dünyanın ilk kadın haber ajansı JİNHA'nın kapatılmadan önceki son editörü idi.
Ödüller
Zehra Doğan 18. Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü'nü Metin Göktepe'nin annesi Fadime Göktepe'den alırken, 2016.
2012'de #Musa Anter# #Kürtçe# haber dalı jüri özel ödülü, Li Rojava welat emanetê jinên kurd in (Batı Kürdistan'da ülke Kürt kadınlarına emanet edilmiş) başlıklı haberleri için Zehra Doğan ve Hazal Peker'e verildi.
2015'te Ezidi Kadınların Çığlığı başlıklı haberiyle Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü'ne layık görüldü.
2017'de İsviçre'deki Freethinkers (Özgür Düşünenler) adlı kuruluş tarafından Düşünce Özgürlüğü Ödülü'ne layık görüldü.
2017'de Uluslararası Araştırma Gazeteciliği Ağı (Global Investigative Journalism Network) tarafından verilen Rebellion's Artist in the World 2017 ödülünü aldı.
3 Mayıs 2018'de Deutscher Journalisten Verband, Alman Gazeteciler Birliği, Basın Özgürlüğü Baharı ödülünü Zehra Doğan'a verdi. Ödül gazetecinin adına, ünlü İtalyan-Alman gazeteci Ingo Zamperoni] tarafından alındı..
2018'de Uluslararası Kadınların Medya Vakfı tarafından tehlikeli koşullarda muhabirlik yapan kadın gazetecilere verdilen Gazetecilikte Cesaret Ödülü'ne layık görüldü.
15 Ocak 2019 tarihinde Zehra Doğan Index on Censorship tarafından İfade özgürlüğü ödülüne sanat dalında aday gösterildi. ve 5 Nisan 2019 günü ödül kendisine verildi.
11 Ekim 2019'da Beyrut'ta May Chidiac 27 Vakfı'ndan Gazetecilikte olağanüstü cesaret Ödülünü aldı.
Şubat 2020'de İtalya'da, 1978'de öldürülen genç bir devrimci olan Roberto Scialabba'ya adanan Roberto Scialabba özel ödülü Zehra Doğan'a verildi.
16 Ekim 2020'de İtalya'nın Cenova kentinde düzenlenen 14. Kadın Mükemmellik Festivali'nde Uluslararası Hypatia Kadın Mükemmellik Ödülüne layık görüldü.
19 Kasım 2020 tarihinde, Artissima 2020,Carol Rama sanat ödülü Zehra Doğan'a verildi.
Aralık 2020'de Zehra Doğan, 34 uluslararası sanat dergisinin hazırladığı, Power 100 - Çağdaş Sanat dünyasının en etkili isimleri listesine seçildi.
10 Eylül 2021, Atomium Ödülleri : Prison n°5 adlı grafik romanı için, 2021 Le Soir çizgi roman röportaj ödülüne layık görüldü.
Aralık 2021'de Zehra Doğan, Power 100 - Çağdaş Sanat dünyasının en etkili isimleri listesine seçildi.
2021 Aralık, Prison n°5, İtalya Wired, 2021 en iyi çizgi romanları seçkisinde liste başı oldu.
2021 Aralık, Prison n°5, İtalya'da Il Manifesto, 2021 yılının en iyi 10 çizgi romanı seçkisine girdi.
Uluslararası destek ve dayanışma
Doğan, Uluslararası Yazarlar Birliği'nin düzenlediği Hapisteki Yazarlar Günü'nde 2017 yılında durumuna dikkat çekilen ve ifade özgürlüğünün barışçıl yollarla kullanılmasına olan adanmışlıkları nedeniyle ağır bir bedel ödedikleri ifade edilen beş isimden biri oldu.
Uluslararasi Af Örgütü tarafından desteklenen tutsak gazetecilerden biri oldu.
2017'den itibaren kaçak olarak Avrupa'ya ulaşan eserlerinin yer aldığı sergiler çevresinde bir dayanışma kampanyası sürdürüldü.
2017'de Çinli sanatçı ve aktivist Ai Weiwei, kampanyanın bir parçası olarak Doğan'a yazdığı mektubunda Eğer bir devlet, sanatçıları, gazetecileri veya yazarları bu şekilde hapsedebiliyorsa fikirlerin ve yaratıcılığın korunamadığı ve gelişemediği karanlık bir çağda yaşıyoruz demektir. Böyle bir toplum, dünya çapında fikirlerin serbestçe tartışıldığı çağımızla başa çıkamaz, işleyen bir demokrasi için kesinlikle gerekli olan açık tartışmalar ve eleştirilerden mahrum kalır sözlerine yer verdi.
16 Mart 2018'de, İngiliz sokak sanatçısı Banksy, Doğan'ın tutukluluğunu protesto etmek amacıyla New York'ta bir duvar resmi yaptı.
8 Ekim 2018'de, Uluslararası Yazarlar Birliği'nin o yıl Hindistan'da gerçekleşen senelik kongresinde, Zehra Doğan onur üyesi ilan edildi.
2019 yılında, İtalyan prodüksiyon Creative Nomads, üç kadına yer veren bir belgesel film gerçekleştirdi: Terörist, Zehra ve diğerleri. Yazar Aslı Erdoğan ve adli tıp uzmanı doktor ve insan hakları savunucusu Şebnem Korur Fincancı'nın söyleşilerle yer aldığı filmde, cezaevinden mektuplarıyla katılan Zehra Doğan animasyon görüntülerle ve Polonya asıllı sinema sanatçısı Kasia Smoutniak'ın sesiyle canlandırıldı. Belgesel Marica Casalinuovo, Francesca Nava, Vichie Chinaglia, Marella Bombini tarafından yönetildi.
Sergi ve performanslar
Ekim 2022, Mavi Özgürlük, Rojava - Binxet karma sergisi. Küratör Barış Seyitvan, Kürt Film Festivali çerçevesinde, Babylon, Berlin, Almanya.
17 Temmuz - 25 Eylül 2022, Calasetta Çağdaş Sanat Müzesi, “Dolce è la guerra per chi non l’ha vissuta” (Savaş onu hiç yaşamamış olanlara tatlıdır). MACC Vakfı ve Galeri Prometeo işbirliği ile, Efisio Carbone küratörlüğünde grup sergisi.
Mayıs - Eylül 2022, Prison n°5, kolektif sergi Splendid Isolation. SMAK, Şehir Çağdaş Sanat Müzesi, Gent, Belçika.
Nisan 2022, En la selva eau mucho por hacer dahilinde 5 Numaralı cezaevi. Küratör Maria Barrios. Museo de la Solidaridad Salvador Allende (Salvador Allende Dayanışma Müzesi), Santiago, Şili.
Nisan 2022, Established B-13, Uluslararası Modern ve Çağdaş Sanat Fuarı, Miart 2022, Milano, Italya.
Nisan -Haziran 2022, Segni di me. Il corpo, un palcoscenico, Carol Rama ile dialogda altı sanatçı, Casa Testori, Novate Milanese, İtalya.
Şubat 2022, Art Basel OVR, Zehra Doğan, Prison N°5.
Aralık 2021, Jineoloji Akademisi tarafından kurulan kadın sanatçılar topluluğu Xwebun Sergisi. Kareem Chawshin galerisi, Süleymaniye, Irak.
Kasım 2021, karma sergi Other Voices, Other Rooms, Kriminal Polis Departmanı Mühleweg, Küratör Adam Szymczyk, Zürih, İsviçre.
Ekim - Kasım 2021, bireysel sergi, Zehra Doğan: Prigione N°5, Prometeo Gallery, Milano, İtalya.
Ekim - Kasım 2021, karma sergi, Fractured Spine. Photobastei, Zürih, İsviçre.
Eylül 2021, Miart, Uluslararası Modern ve Çağdaş Sanat Fuarı, Milano.
Temmuz 2021, El grito de la verdad (Gerçeğin Çığlığı), Cruce, Madrid
Haziran - Ağustos 2021, Stronger Still Kiosk, Maxim Gorki Tiyatrosu, Berlin.
Mayıs - Haziran 2021, Danae Revisited, Villa Brandolini, Pieve di Soligo, İtalya.
Şubat 2021, Il tempo delle farfalle / Kelebeklerin zamanı, Patria, Minerva ve Teresa Mirabal kardeşlere adanmış sergi, PAC - Çağdaş Sanat Pavyonu, Milano, İtalya. (Kasım 2020 için planlanan sergi pandemi nedeniyle gecikmeli gerçekleşmiştir).
Ocak 2021 - Haziran 2022 Fashion is a verb: Art Performance and Identity (Moda bir fiildir: Sanat, Performans ve Kimlik), William Paterson Üniversitesi Galerileri, New Jersey, ABD.
Aralık 2020, Hassas Müdahale, karma sergi, Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi, Istanbul.
Aralık 2020, Art Basel, OVR: Miami Beach.
Eylül - Ekim 2020, Nehatîye Dîtin / Görülmemiştir, Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi, İstanbul.
Eylül 2020, Art in Protest by Human Rights Foundation (HRF).
Eylül 2020, Prometeo Gallery, Milano. İtalya. Beyond isimli bir sergi ve bir performans.
Eylül 2020, Palazzi dell'Arte Rimini - PART, İtalya. Karma sergi. San Patrignano Vakfı kolleksiyonu.
Eylül 2020, Berlin Bienali, Almanya. Diyarbakır cezaevinde gerçeklestirdiği çizgi roman “Xêzên Dizî” (Gizli resimler).
Eylül 2020, La Panera Sanat Merkezi, Barselona, İspanya, Línies vermelles. La censura en la col. Karma sergi. Sansürlenmiş eserlerden seçmeler. Nusaybin dijital resmi ile katıldı.
Ağustos 2020, Ex Chiesa di San Matteo, Lucca Italya, karma sergi, A volte penso che... (Bazen düşünüyorum ki...).
21 Temmuz 2020 tarihinde Zehra Doğan, İtalya'nın Brescia kentinin koronavirüse karşı mücadelesini dev bir duvar resmi ile selamladı.
Temmuz 2020, Ravenna Festivali çerçevesinde İtalya'da, Riccardo Muti yönetiminde Orchestra Giovanile Luigi Cherubini, Syrian Expat Philharmonic Orchestra (SEPO) ve sanatçı Aynur Doğan'ın da katılımıyla gerçekleşen iki Dostluk yolları konserinde, iki performans.
Haziran 2020, The Hard Times isimli sokak gazetesi projesinin, George Floyd'a adanan ilk sayısını, Paris'teki Rosa Parks parkının duvarında sergiledi.
Ocak 2020, Nassauische Kunstverein (Çağdaş Sanat) müzesi, Wiesbaden, Almanya, Der Kunst ihre Freiheit (Her sanatın kendi özgürlüğü).
Ocak 2020, Peace Forum (Barış Forumu) 2020, à Basel, Suisse.
Aralık 2019, Middle East Institute (MEI) Art Gallery, Washington, ABD. Speaking Across Mountains: Kurdish Artists in Dialogue (Dağlar ötesi konuşma: Kürt sanatçılar diyalogda).
Kasım 2019 - Mart 2020, Santa Giulia Müzesi, Brescia, Italya, Brescia Barış Festivali çerçevesinde, Avremo anche giorni migliori. Opere dalle carceri turche (Daha güzel günlerimiz olacak. Türk cezaevlerinden eserler), 70 cezaevi eserinin sergisi. Havrin Khalaf'a adanan bir performans.
Kasım 2019, Drawing Center, New York, ABD The Pencil Is a Key - Drawings by Incarcerated Artists (Kalem bir anahtardır - Tutsak sanatçıların çizimleri) .
Ekim 2019, Espace des femmes Sanat Galerisi - Éditions des femmes yayınevi, Paris, France, Œuvres évadées (Kaçak Resimler).
Mai 2019, Tate Modern, Londra, İngiltere, enstallasyon Ê Li Dû Man (Geride Kalanlar).
Mart 2019, Rennes Opera sanat galerisi Fransa, Les yeux grands ouverts (Gözler Dört Açık).
Aralık 2018 2inci Kurdish art Fair, Londra, İngiltere.
Eylül 2018, Morlaix, Fransa, Festival des Autres Mondes (Başka Dünyalar Festivali).
Ocak 2018, Tour Saint Aubin Sanat galerisi, Angers, Fransa, Les yeux grands ouverts (Gözler Dört Açık).
Ağustos 2017, Douarnenez Film festivali, Fransa, Les yeux grands ouverts (Gözler Dört Açık).
Şubat 2017, Şanoya Bajêr ya Amedê (Amed Şehir Tiyatrosu) galerisi, Diyarbakır, Türkiye, 141.
Kitaplar
Zehra Doğan Wir werden auch schöne Tage sehen. Briefe aus dem Gefängnis. Spector Books, Şubat 2022. 978-3-95905-569-7
Zehra Doğan, Avremo anche noi dei bei giorni. Fandango, Şubat 2022. 9788860448125
Zehra. La ragazza che dipingeva la guerra, (Zehra. Savaşı çizen kız) metin Antonella De Biasi, illustrasyon Zehra Doğan, Mondadori, 8 Temmuz 2021, EAN 9788804740445
Zehra Doğan Prigione N°5, , (5 Numaralı Cezaevi) çizgi roman. Becco Giallo, Nisan 2021 (ISBN 978-2849754894)
Zehra Doğan Prison N°5 (5 Numaralı Cezaevi), çizgi roman, çeviri-uyarlama Naz Öke, Daniel Fleury Delcourt, Mart 2021. 9782413038481
Zehra Doğan Avremo anche giorni migliori. Opere dalle carceri turche (Güzel günlerimiz de olacak : Türk cezaevlerinden çalışmalar) Sanat Kataloğu, Skira 8857243303
Zehra Doğan, Nous aurons aussi de beaux jours : écrits de prison (Güzel günlerimiz de olacak : cezaevi mektupları), çeviri Naz Öke, Daniel Fleury, Editions des femmes, Ekim 2019 978-2849754894
Zehra Doğan, Les Yeux grands ouverts, (Gözler Dört Açık) çeviri Naz Öke, Fage Editions, Temmuz 2017 978-2849754894[1]