لە ساڵی 1944 لە گوندی #بارزان# لە دایکبووە. کوڕی #مەلا مستەفا بارزانی#یە. لەنێو هەلو مەرجی شۆڕشی سێهەمی بارزان 1943 – 1945 و بارودۆخی ئاڵۆزی ئەو کات و دامەزراندنی کۆماری کوردستان لە #مەهاباد# و ڕووداوەکانی دوای جوانەمەرگ کردنی ئەو کۆمارە هاتۆتە دنیا. ساڵی 1947 مەلا مستەفای باوکی لەگەڵ 500 لە هەڤاڵانی وەک پێویستی و وەڵامدانەوەیەکی واقیعی ئەو کات ڕەوانەی یەکیەتیی سۆڤیەتی جاران دەبن. ئیدریس ئەو کات تەمەنی 4 ساڵان دەبێت، لەگەڵ بنەماڵەکەیاندا دووچاری سەختی و دەربەدەری دەکرێن و بۆ خواروی ئێراق دوور دەخرێنەوە. لەلایەن ڕژێمی ئەو کاتی ئێراق بۆ ماوەی 11 ساڵ تووشی ژیانێکی پڕ ئەستەم دەبن لە شارەکانی بەسرە، #مووسڵ# و بەغدا. لەگەڵ ئازار و زەحمەتەکانی ژیانی ئاوارەییدا درێژە بە خوێندن دەدات تا گەرانەوەی مەلا مستەفا بارزانی بۆ ئێراق و کوردستان. پاش شۆڕشی 14ی تەمووزی ساڵی 1958 کە لەو کاتەدا ئیدریس لە شاری بەغدا خەرێکی خوێندن دەبێت. دوای ئەو دابرانە زۆرە بە دیداری باوکی شاد دەبێت و دواتر دەگەڕێنەوە زێدی باو و باپیریان لە خاکی کوردستان.
لە ساڵی 1961 کە #شۆڕشی ئەیلوول# بەرپا دەبێت، بە سەرکردەیی مەلا مستەفا بارزانی و #پارتی دیموکراتی کوردستان#، ئیدریس بارزانی وەکوو پێشمەرگەیەکی ئەو شۆڕشە، دەچێتە ئامێزی سەنگەرەکانەوە و ژیان و تێکۆشانی دەست پێ دەکات. بەهۆی لێهاتوویی و ئەو توانایەی هەیبووە هەر زوو لەنێو شۆڕش و پارتیدا ئەرکێکی زۆری بۆ دێننە ئارا و ئەویش بۆیرانە دەچێتە پێش.
ئیدریس یەکێک دەبێ کە جێگەی ئومێدی بارزانی بووە، بۆیە ڕادەبینێ کە ئیدریس گەیشتۆتە ئاستێ پلە و پێ سپاردنی ئەرکی لایەقە، ڕاستەوخۆ تێکەڵی کاروبارەکانی دەکات و زۆر ئەرکی قورسی پێدەسپێری کە سەرکەوتویی ئیدریس لە جێبەجێ کردنیاندا بەدیار دەکەوێت ئیتر دەبێتە جێی متمانە ی زیاتریمەلا مستەفا و یەکێ لەو کەسانەی کە پڕ بە دڵی دەبن. #مەسعود بارزانی#، برای بچوکی ئیدریس دەڵێ:
دەتوانم بڵێم کاک (ئیدریس) وێنەیەکی پاک و بێگەردی (بارزانی) بوو هەموو سیفاتی لەودا کۆ ببنەوە.
دەوری لە ڕێکەوتنامەی 11ی ئادار و وتوێژەکانی ساڵی 1974 لەگەڵ حکومەتی ئێراق و لە دوای ساڵی 1975 لە درێژدان بە شۆڕش و پێکهینانی بەرەی (جودا) و دواتر بەرەی کوردستانی چەند بەرهەمێکن کە ڕۆڵی گرنگی تیایاندا هەبووە. سەبارەت بە هێڵی جەماوەری پارتی توانی دیپلۆماسیانەی دوای ساڵی 1975 بە شێوەیەکی سەرەکی بناغە درووستکەری بووە چونکە شارەزا و کارزان و جدی و بە پەرۆش بووە لە درووست کردنی پردی پەیوەندی لەگەڵ ئەوانی تر. تێکۆشان و هەوڵە دیپلۆماسییەکانی بە تایبەتی لە دوای ساڵی 1975 بەڕادەیەک بووە کە بناغەیەکی پتەوی درووست کردووە و لە دوای نسکۆی شۆڕشی ئەیلوول و لە ساڵانی سەرەتای #شۆڕشی گوڵان#دا داینە مۆی ڕێکخستنەوە و هەڵیگرساندنەوەی شۆڕش بووە. ئیدریس بارزانی هەول و ململانێ لەگەڵ هەلو مەرجەکەدا و مێرخاسانە شان دەداتە بەر ئەرکی ڕێکخستنەوە و چۆشدانی شۆڕش و زیندە بە چاڵکردنی پیلان و گرفتەکان بکات. هەر دوای هەڵگیرساندنی شۆڕشی گوڵانی نیشتمانی و پێشکەوتنخوازدا کە لە ساڵی 1976 بەرپا بووە و دەبێتە سەرپەرشتکاری ئاوارەکانی دوای نسکۆی 1975 لە ئێران.
ئیدریس بارزانی قەت خۆی لە پێشمەرگەکان جیا نەکردووتەوە بە سادەیی ژیاوە و هەرشەوە لە بن ئەشکەوت و بن بەردێک بەبێ جیاوازی هەڵیکردووە. لەگەڵ خوێندنەوە و نووسیندا هاورێ بوونە و لە دارشتن دا توانای زۆری هەبوە بە هەرسێ زمانی کوردی و عەرەبی و فارسی خوێندوویەتەوە و نووسیویەتی. بایەخی بە بوارەکانی نەتەوایەتی و ئایین و ئەدەب و مێژووداوە زۆربەی شیعرەکانی ئەحمەدی خانی و مەلای جەزیری و وەفایی لە بەربووە. نێچیرڤان بارزانی لە چاوپێکەوتنێکدا دەڵێ:
شەوانە تا درەنگ دەێخوێندەوە و دەینووسی هەردەم پەڕتووکی پێ بوو متووی پەڕتووک خوێندنەوە بوو تەنانەت لە ناو ئوتۆمبێلیشدا دەیخوێندەوە، وێڕای ماندووبوون و ئەرکی قورسی خەبات خوالێخوشبوو و لایەنی و پێگەیاندنی ئێمەی فەرامۆش نەدەکرد، بۆ ئێمە بە کچ و کوڕە وە هێژاترین مامۆستا بوو من هەمیشە لەگەڵیدا بووم بەر لەوەی ماڵاوایی بکا بە حەق وەکوو دوو دۆستمان لێ هاتبوو شەوانە بە یەکەوە پەڕتووکمان دەخوێندەوە گفتوگومان دەکرد.
لە کاتژمێر 6ی سەر لە بەیانی ڕۆژی 31ی مانگی 1ی 1987 لە شارەدێی (سلیڤانا) ی سەربە شاری #ورمێ#ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ماڵاوایی دەکات و لە گۆڕستانی شاری #شنۆ# لە تەنیشت بارزانیی باوک دەنێژرێ. پاش نزیکەی 10 ساڵ و دوای ڕاپەرێنی بەهاری ساڵی 1991 سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان بریاری گواستنەوەی تەرمی هەردوو بارزانی، باوک و کوڕ دەدا و لە ماوەی 6 تا 8 -10-1993 لە ڕێوڕەسمێکی تایبەت تەرمی هەردوو دەگوازرێتەوە خاکی ئازادی کوردستان و لە گوندی بارزانی زێدی ڕەسەنی خۆیان بۆ دواجار بە خاکی پیرۆزی کوردستان دەسپێردرێن.[1]