ماوەی حوکمڕانی لەم هەرێمەدا هەرچەندە کێشەکان و قەیرانەکانی سەر هەرێم ناوخۆیی و دەرەکی هێندە زۆربوون، بەویژدانەوە قسەبکەین ئاسان نەبوە پاراستنی قەوارەکە بەم شێوەیەی کە ئێستا هەیە و گەیاندنیە ئەم قۆناغە، بەڵام ئەوەی جێگای مشت و مڕ و گفتۆ و بگرە هۆکاری ئیفلیجبوون و بنبەستە سیاسی و ئیداری و ئابوریەکان و چاکسازیەکانە، نەتوانینی بە نیشتمانکردنی سیستمە حوکمڕانی و کۆی سیستمەکانی تری وڵاتە، ئەمەش لەبەر ئەوەی ڕاستە لە سەرەتاکانی سەربەخۆیی ئەم هەرێمەوە ئێمە حوکومەت و پەڕلەمانمان هەبوو، بەڵام بە میکانیزم و ئیستحقاقی حیزبی و بەعەقڵی حیزبی و بە مۆدیلی حیزبی، بناغەی ئەم نیشتمانەمان داناوە.
ماوەی ئەم 30 ساڵەی حوکمڕانی لەسەر ئەو ڕەگە حیزبی و بناغە حیزبیە ئێمە گەشەمان کردوە و گەورەبووین و باڵەخانە و میکانیزمی هەموو کارەکانمان لەسەر ئەوە بونیاتناوە، ئەمە تەنها پێکهاتەیەکی ئیداری و سیاسی و ئابوری حیزبی بۆ فەراهەم نەکردین، بەڵکو فەلسەفە و فیکر و ڕوئیا و ئایدیایەکی حیزبیشی لا دروست کردوین، کە ئەمە دەستکاری کردنی زەحمەتی زۆری دەوێت، چۆن ئێمە ئایدیایەکی حیزبی لە ئەندێشە و پەروەردە لە تاکەوە بیگرە تا نوخبەی سیاسی دەربێنین و بیکەینە نیشتمانی، هەر شتێکبوو بە ڕوئیا ئەشبێت بە کلتور، کە شتیش بوە کلتور بەردەوام بەرهەم دێتەوە، ئەمە وایکردووە هەرکات باسی ئەوە بکرێت ئۆرگانێک، سێکتەرێک یان هەرپرۆسیەکی تر بکرێتە نیشتمانی دوور لە حیزبی دایڕێژینەوە بەئەستەمی دەبینینن و وایدەبینین کە سەرکەوتونابین، چونکە هیچ پرس و ئۆرگان و سێکەتەرێکمان نەبینیوە بە مۆدیلی نیشتمانی کاربکات و ئەزموونی تاقی کراوە لامان مۆدیلە حیزبیەکەیە.
ئینگلیز شتێکی جوانیان هەیە کە ڕوداوێک یان قەیرانێک بەسەریاندا دێت، سەرباری ڕووبەڕووبونەی و گرتنەبەری ئامرازی چارەسە شتێکیان بیر ناچێت و فەرامۆشی ناکەن ئەوی دەڵێنLesson To Be Learn:” واتە وانەیەک کە دەبێت لێوەی فێربین یەکسەر دەچنە سەر ئەوەی ئەو ڕووداو قەیرانە چی لێوە فێربن، بۆیە لەم کاتەدا کە پەتای کۆڤید 19 بوە مەترسی بۆسەر گیانی هەموومان، ئەو ڕۆحی بەیەکەوە ڕووبەڕووبونەوە تەنها بریتی نەبوو لەوەی کە هەریەکەمان لە گیانی خۆمان ترساین، زۆر ترسی تر هەبوە لە ماوەی ڕابردووی ئەم هەرێمە کە مەترسی لە کۆرۆنا خراپتری هەبوە بۆسەر ژیانی کەسیمان، بەڵام بۆ بەم شێوە بەم ڕۆحە نەمانتوانی ڕووبەڕوویببینەوە.
نهێنی ئەمە یەک وەڵامە ئەویش بەنیشتمانیکردنە کاتێک لە حکومەتەوە تا میدیا تا کۆی سیستمە پەروەردەیی و کۆمەڵایەتی و ئەمنی...هتد ئەم پرسەیان کردە پرسێکی نیشتمانی و سزایان بۆ هەر کەسێک دانا پێچەوانەی ئەم پرسە گشتی و نیشتمانیە بجوڵیتەوە، هەمووان بەیەکەوە بەیەک هەست و بەیەک ڕۆح ئەم خەمەمان لە کۆڵگرت، ئۆتۆماتیکی خەمەکە کەم بویەوە ئەگەرچی هێشتا مەترسی ڤایرۆس و پەتاکەش مابێت ئەمە پێ دەوترێت بە نیشتمانیکردن.
بۆیە دەبێت ئینگلیز واتەنی؛ وانەکانی ئەم پەتایە لێوەی فێربین، پێش هەموو شتێک وانە و قوتابخانە و بەسەرتا دەستپێکردنی بە نیشتمانیکردنی کۆی سیستم و جومگە و سێکتەرکانی وڵات بێت، ئێستا دەزانین بە نیشتمانیکردنی هەرشتێک کە بمانەوێت سەخت نیە، دەزانین کە ئەگەر میدیا، حکومەت، پەرلەمان، سیستمەکانی تری وڵات بەیەکەوە و بەیەک ئامانج بەیەک دروشم کاربکەن هاوڵاتیش لەگەڵیان دەبێت، هیچ فێرنەبوبین ئەوەمان زانی کە چۆن تونرا هاوڵاتی و حکومەت بخرێتە سەری یەک هێڵی ئیشکردن و یەک سەنگەر، یەک ئامانج، یەک مەبەست یەک گرتنەبەری ئامرازەکانی ڕووبەڕووبونەوە.
بۆیە ماوە بڵێم، ئیتر دوای کۆرۆنا با قۆناغی بەنیشتمانیکردن بێت، ئەم هاوسەنگەریەی هاوڵاتی و حکومەت تێک نەدرێت و بکرێتە بنەمایەک بۆ بە نیشتمانیکردنی کارەکانی داهاتوو، پەروەردە، میدیا، ئابوری...هتدی ئەم هەرێمە.