وتاری عوسمان عوزێری لە کۆبونەوەی لێژنەی مەحەلی پارتی دیموکراتی کوردستانپارتی دیموکراتی کوردستان لە بەغداد لە ڕۆژی 19ی حوزەیرانی 1960، بە بۆنەی 13 هەمین ساڵڕۆژی شەهیدکردنی چوار ئەفسەرە کوردە تێکۆشەرەکەی گەلی کوردمان کە لە لایەن ڕژێمی پادشایەتی عیراقەوە لەساڵی 1947 لە سێداره دران.. دروود بۆ گیانی پاکی : (عیزەت عەبدولعەزیز و مستەفا خۆشناو و خەیرولله کەریم و محەمەد قودسی)..
خوشک و برا ئازیزەکانم
ئەوەی هاندەرتان بوو بۆ یادکردنەوەی ئەم ڕۆژە پڕ بەها و مەزنە لە مێژووی گەلەکەمان (ئێوەن کە دڵسۆزانی نیشتیمانەکەتانن کە کوردستانە)، ئەم ڕۆژە مێژوییەی کە سوور بوو بەخوێنی تێکۆشەران وڕزگاری خوازانی گەلی کوردمان..
یادگارییەک، کە کوڕانی گەلەکەمان بە پیتی پڕ لە نوور لە سەر ڵاپەڕە سپیەکانی مێژوو و لەسەر کڵگۆی نەمریدا، تۆماریان کرد..
لەڕۆژێکی وەکوو ئیمڕۆدا، برینە قووڵەکانی سەردڵمان تازە دەبنەوە و ئەو برینانەی کە لە دەرئەنجامی پەیمانشکاندنی داگیرکەران و بەکرێگیراوەکانیان تووشمان بوون، ئەو برینانەی کە تا ئێستا سارێژ نەبوونەتەوە..
ئەو برینانەی کە هەمیشه دەکولێنەوە و دەم دەکەنەوە بۆ ئەوەی داگیرکەران و بەکرێگیراوەکانیان بە ڕق و کینە، ئاگر باران بکەن..
ئەم یادکردنەوەیە یەکەم بۆنە نییە کە بەسەر گەلەکەماندا تێپەڕێت دەربارەی پاڵەوانە فیداکار و گیانلەدەستەکانی میللەتەکەمان (عیزەت عەزیز و مستەفا خۆشناو و خەیروڵڵا عەبدولکەریم و محەمەد قودسی)، بەڵکو سیانزەهەمین ساڵڕۆژە بەسەرماندا تێدەپەڕێت. بۆ ئەوەی بیرمانبهێنێتەوە کە ئەم جەنگاوەره گیان لە دەستانەی خوێنی خۆیان لە پێناوی گەل و نیشتیماندا بەخشی. ئەم یادکردنەوەیه وەکوو پڵنگێک دەمانێرێتەوە ناو ئاگرەکە بۆ تۆڵەسەندنەوە لەو داگیرکەرانەی کە تاکو ئێستا پیلان دەگێڕن بۆ لەناوبردن و تواندنەوەی میللەتەکەمان.
ئێمەیش ڕۆڵەی کوردستانی دایکمانین کە بە خوێنی ڕۆڵە خۆڕاگرەکانی ئاوی داوین..
مەحاڵە سەرمان بۆ هیچ داگیرکەرێک شۆڕ بکەین..
ئێمە ئیمڕۆ بە خۆڕاگرییەکی تا سەر ئێسقان، دڵمان پڕە لە باوەڕێکی پتەو، کەوتووینەتە ڕێ.. تا دەگەینە بەدەستهێنانی مافه ڕەواکانی گەلەگەمان کە ئازادی و دیموکراسی وبە ئاشتی بەیەکەوەژیانە...، ئەو مافانەی کە عیزەت و خەیروڵڵا و خۆشناو و قودسی، خەباتیان بۆ کردووە و گیانیان لە پێناویا کردە قوربانی...
بەڵێ ئێمە لەسەر ڕێگەی عیزەت عەزیز و هاوڕێ سەربەرزەکانین، قەت ڕێگەی تێکۆشەرەکانمان بەرنادەین.. ئەو تێکۆشەرانەی کە بەسەربڵندییەوە لەسێدارەدران... ئێمە قەت لە بیریان ناکەین، نەک تەنها بۆ تۆڵەسەندنەوەی خوێنڕشتنیان، بەڵکوو بۆ ئەوەی قوربانی زیاتر بۆ شەهیدەکانمان زیاد بکەین..بۆ ئەوەی ئەو هیوا گەورەیه بەدەستبهێنین کە هەزاران لە کۆرپەی نەبەرد و تێکۆشەرمان لە پێناویدا گیانیان لە دەستدا..
خوشک و براکانم...
دەبێت بەردەوام ئەوەمان لەیادبێت کە داگیرکەران ڕەحم و بەزەیی بە کەس ناکەن، و قەت دڵیان بۆ هیچ گەلێک نەرم نابێت.. و لە لایان زۆر ئاساییه کە گەلان لەناوبەرن..بۆ ئەوەی بەرژەوەندییە چاوچنۆکەکانیان تێر بکەن... وەکوو دامەزراندنی سێدارەی زۆر بۆ گەنجانی گشت پارچەکانی کوردستان..
بەڵێ ئەگەر لاپەڕەکانی مێژووی گەلان بخوێنینەوە، لەوانەیش مێژووی گەلی کوردمان، لێرەدا ڕاستی خواست وتەماعی داگیرکەرانمان بۆ ئاشکرا دەبێت.. ئەی سیاسەتە نابوتەکانیان ئەوە نەبوو کە کوردستانیان لەت و پەت کرد بە چەند بەشەوە..و چەندین ناوچەی دەستەڵاتیان لێدروستکرد، کە هەر بەشەیان بەسەر ڕژێمێکی بەکرێگیراوی خۆیاندا دابەشکرد..تا پرسەکە گەیشتە بەکارهێنانی زەبروزەنگ دژی گەلی کورد..ئەوانە بوون سیاسەتە بۆگەنەکانی داگیرکەران، کە هەموو توانا و هێزیان خستەگەڕ بۆ کوژاندنەوەی ئاگری شۆڕشی ڕزگاری خوازانەی گەلەکەمان، ئەو شۆڕشانەی کە دژی زوڵم و زۆر و ستەم و چەوساندنەوە بەرپابوون..
هەر ئەو داگیرکەرانەیش بوون کە پەیمانی سیڤەریان شکاند و گۆڕییان بە پەیمانی لۆزان...
پەیمانی لۆزان ئەو پەیمانەیه کە ئینکاری لە مافەکانی گەلی کورد کرد، بەڵێ ئەی جەماوەری بەڕێز..
داگیرکەران ئەوانەن کە دژی ئەم گەلە ستەمدیدە وەستاون و هەڵوێستی دژایەتیکردن و چەوساندنەوەمان پێ ڕادەگەێینن..
هەر ئەو داگیرکەرانە بوون کە زەبروەنگ و کوشتن و ماڵوێرانیان بۆ ئێمە درووستکرد..وەهایان دەزانی کە بەم ڕەفتارانەیان دەیانتوانی گەلێکی گەورە قووت بدەن..
بەڵام سەد مەخابن، قەد ئەوەیان بۆناچێتەسەر...
مێژووی پڕ لە ئازایەتی و پڕ لە خوێنڕشتنمان، ئەوەیان سەلماند کە ئەم گەلەی ئێمه قەد بەزەبروزەنگو کوشتن ودەربەدەری و ئاوارەیی و سێدارە، هیچ هێزێک ناتوانێت لە خەباتمان بکات و سەرشۆڕ و ژێردەستەمانبکات... هەوری ڕەش، ئەستێرە پرشنگدارەکەی ناشارێتەوە..و هیچ هێزێک لە جیهاندا ناتوانێت لە خەبات و تێکۆشانمان بکات، بۆ گەیشتن بە پیرۆزترین بەهاکانی ئەم ژیانە کە ئازادییە...
ڕۆژی بیستونۆی حوزەیرانی 1925 لە ئێمەوە بەدوور نییه..ئەو ڕۆژەی کە گەلە نەبەردەکەمان لە کوردستانی باکور ی بەزۆرلکێنراو بە تورکیاوە و لە سەنتەری شاری دیاربەکر ؛ کۆمەڵێک لە پیاوەمەزنانی گەلی کوردمان پێشکەش بە سەکۆی قوربانیدانی ئازادی کرد..وەک(شێخ عەبدولقادری نەهری، و سید محەمەدی کوڕی، و د.کەمال فەوزی، و حاجی ئەختی محامی، و د.فۆاد، و کور سەعدی، و خوجە عەسکری.)
خوشک و برا ئازیزەکانم
ئێمە دەتوانین مانگی حوزەیران بە مانگی قوربانییەکان ناو بنێین، یان بە مانگی شەهیدانی کوردستان. لەبەر ئەو هەموو قوربانییانەی پێشکەش بە مەیدانەکانی شەرەف و سەکۆی قوربانیدانی کردووە..
لەم مانگ و لەم ڕۆژەدا کە نۆزدەی حوزەیرانە و یادی چوار شەهیدە نەمرەکەی کوردستانمان دێتەوە یاد (عیزەت و خەیروڵڵاو مستەفا و قودسی).
لە 28ی ئەم مانگەیشدا یادێکی پڕ ئازاری تریشمان دێتە پێش ئەویش یادی لەسێدارەدانی پیرمەند و خەباتگێڕی چاونەترس، ئەو کەسەی کە تەمەنە زۆر و پیریەتی خۆی دانا لە پێناوی گەلە ستەمدیدەکەیدا و لە پێناوی نیشتیمانە تووشبووەکەی بە تۆرانییەتی فاشی.. بەڵێ یادی ئەو پیرمەندە دێتەوەپێش کە ناوی (شێخ سەعیدی پیران) ە، و هاوڕێ پاڵەوانەکانییەتی، ئەوانەی لەلایەن تۆرانییە فاشیستەکانەوە لەسێدارەدران.
خوشکان و برایان..
با ئەم یادگاریە پڕ ئازاره بۆ ڕۆژی خۆی هەڵگرین، ڕۆژێک کە لعنەت و ناڕەزایەتیەکانی گەلەکەمان دەبارێنە سەر بکوژانی پیرمەند و منداڵ و ئافرەتانی کوردستانمان بکەن، و بێینە ئەم ڕۆژەمان کە دەستی غەدر و خیانەت و پیاوانی ڕژێمی پادشایەتی بۆگەنی گۆڕبەگۆڕ، دەستیان دایه گیانی پاکی کوڕانی نەبەردی کوردستانەکەمان(عیزەت و خەیروڵڵا و مستەفا و قودسی).. و سەرەڕای ئەوەی ئەم شەهیدانە بەڵێنیان پێدرابوو لەلایەن شای ئێرانەوە(وەکوو ئەو بەڵێن و پەیمانانەی کە بە ئیسماعیل خانی سمکۆ درابوون) چارەنووسی ئەم چوار تێکۆشەرەمان هەمان چارەنووسی سمکۆ بوو..کە بە غەدر شەهیدیان کردن..
هەروەها هەر ئەم چارەنووسە بوو کە خۆی گرتەوە لەگەڵ چارەنووسی بەڵێن و پەیمانەکانی تورکیا لەگەڵ تێکۆشەرە کوردەکان..
بەم شێوەیە چوار سێدارە دامەزران، بۆ ئەو چوار تێکۆشەرەی کە ڕووبەڕوی مردن بوونەوە..و بەبێ چاو بەستنەوە ڕەزیلیان نەکرد لەخۆبەخشکردن و لە خوێنڕشتن.. ئەم چوار قارەمانەی کە لە بەردەم پەتی سێدارەکاندا گەورەترین وێنەی خۆفیداکاریان تۆمارکرد، وێنەیەک کە پڕ بوو لە خۆڕاگری و سەروەری و نەبەردی، کە بوونە جێگەی شانازی گەلی کوردمان.. دەبا ئێمەیش لەسەر ڕێگەی ئەو پاڵەوانانە بڕۆین، با لەگەڵ مردندا بکەوینە ململانی و وەسیەتی شەهیدانەکانمان بە دی بهێنین.. ئیمڕۆ ئێمە کە یادگاری ئەو ڕۆژە پیرۆزە دەکەینەوە ئێمە لەوپەڕی بەختەوەریداین بەو خۆبەختکردن و جورئەت و نەبەردییەی کە بۆ نیشتیمانە لەت و پەت کراوەکەیان پەخشیوە..
با یادی وشەکانی شاعیری مەزنمان (پیرەمێرد)بکەینەوە، بۆ ئەوەی سەرەخۆشییەک بێت بۆ ئێمە و نیشتیمانەکەمان و بۆ ئەوان.. کاتێک کە دەڵێت :
پێی ناوێت بۆ شەهیدی وەتەن شیوەن و گرین
نامرن ئەوانەی وا لە دڵی میللەتا ئەژین..
ڕۆژنامەی خەبات
ژمارە 246
22 حوزەیرانی1960
وەرگێڕانی لە عەرەبییەوە : ڕاپەڕ عوسمان عوزێری[1]