Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,096
Wêne 106,656
Pirtûk PDF 19,287
Faylên peywendîdar 97,268
Video 1,392
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Pirtûkxane
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Восстание шейха Саида
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Pусский
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Восстание шейха Саида

Восстание шейха Саида
Восстание шейха Саида
Турецкие солдаты окружают район восстания. Рисунок из газеты «Cumhuriyet», 30 марта 1925 года
Турецкие солдаты окружают район восстания. Рисунок из газеты «Cumhuriyet», 30 марта 1925 года
Дата 13 февраля — 27 апреля 1925
Место Турецкий Курдистан
Противники
Турция

Курдские повстанцы

Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе
Восстание Шейха Саида — курдское (зазское) восстание в Турции, произошедшее в 1925 году под руководством шейха Саида[1]. Восстание было реакцией курдских племенных групп заза, придерживавшихся строгих религиозных суннитских традиций, в ответ на секуляризационную политику, проводимую правительством недавно образованной на тот момент Турецкой республики[2][3][4].


Содержание
1 Предыстория
2 Ход восстания
2.1 Курдское наступление
2.2 Турецкое контрнаступление
3 Последствия
4 Примечания
5 Библиография
Предыстория
См. также: Гражданин, говори по-турецки!
Подготовка к восстанию началась ещё в 1924 году. С упразднением халифата Мустафой Кемалем-пашой существовавшее до того времени относительное турецко-курдское политическое и идеологическое единство прекратило своё существование. Кроме того, в том же году курдский язык был запрещён к употреблению в общественных местах. Курдская организация «Азади» активно занималась антитурецкой националистической пропагандой. После мятежа военнослужащих-курдов в 7-м армейском корпусе была арестована большая часть членов руководства «Азади». Тогда шейх Саид взял на себя руководство подготовкой восстания, однако 13 февраля 1925 года в деревне Пиран под Эгилом в иле Диярбакыр произошёл вооружённый конфликт, что привело к преждевременному началу восстания.

Поскольку турецкое правительство хотело решением Мосульского вопроса оставить местное курдское население в пределах Турции, оно было готово выполнить некоторые из их требований, приближавшихся к требованиям автономии. 1 августа 1924 года в Диярбакыре были проведены переговоры для определения количества требований курдов, которые возможно будет удовлетворить. В ходе них курдам была обещана всеобщая амнистия, специальные платежи из бюджета, освобождение от налогов на пять лет и восстановление деятельности шариатских судов. Представители курдов согласились на это и взамен обещали поддержать Турцию в её претензиях на Мосул. Однако до того, как соглашение могло быть ратифицировано в Великом Национальном Собрании Турции, началось восстание, которое, таким образом, сыграло на руку англичанам, поскольку Турции пришлось задействовать немалую часть своих вооружённых сил для его подавления, что сделало невозможным её гипотетическое вторжение в северный Ирак[5].

Идеологической основой восстания курдов под руководством Шейха Саида были курдский национализм и приверженность исламу. Он также имел контакты со многими видными курдскими деятелями того времени, такими как Алишан из Кохгири, Сеид Риза из Тунджели, Симко Шикак из Восточного Курдистана и Махмуд Барзанджи из Сулеймании в Ираке.

Ход восстания
Курдское наступление
После начала восстания курды постепенно захватывали окружающие города. 17 февраля 1925 года губернатор Генча был захвачен в плен в иле Бингол. Отряды под непосредственным командованием шейха Саида Генч, Маден и Сиверек, а затем вступил в Диярбакыр. Другие отряды захватили Варто в иле Муш, а затем вошли в город Муш. 23 февраля в стране было введено военное положение, 24 февраля был захвачен Элязыг. Несколькими днями позже брат Шейха Саида Эбдуррехим захватил город Чермик и получил подкрепления от Шейха Эйба и людей из района Сиверек. Совместными силами они заняли Эргани[6].

Турецкое контрнаступление
25 февраля правительство издало «Закон об укреплении порядка» (Takrir-i Sükûn Kanunu) с чрезвычайными полномочиями для себя. 27 февраля турецкая армия начала авиаудары и развернула большое наземное наступление; всего было мобилизовано 50 тысяч хорошо оснащённых турецких солдат. 27 апреля шейх Саид был захвачен с 47 бойцами в своём штабе в Генче, приговорён к смертной казни турецким «трибуналом независимости» и был повешен 4 сентября[7]. Тысячи менее влиятельных курдов были убиты без суда, а население всего района оказалось депортировано[7].

На стороне турок против восставших сражались представители трёх алевитских курдских племён: хормек[8], хайдаран и лолан. Причиной была старая вражда с суннитским племенем сибрана, сражавшимся на стороне повстанцев[9]. Эти племена, в частности, помешали захвату Эрзинджана и Эрзурума[10].

Последствия
Восстание против турецкой армии не могло продолжаться долго из-за отсутствия у повстанцев тяжёлого вооружения. После поражения восстания тысячи курдов были депортированы в западную часть Турции. Малые отряды, которым удалось спастись бегством, продолжали вести партизанскую войну. Стычки с правительственными войсками в регионе продолжались до 1927 года.

Примечания
1.Klaus Kreiser, Christoph Neumann Kleine Geschichte der Türkei, 2009, S. 388
2. Şeyh Said’in torunundan ilginç iddia — Son Dakika Haberler
3. Архивированная копия (недоступная ссылка). Дата обращения: 10 января 2018. 4.Архивировано 3 декабря 2013 года.
Архивированная копия (недоступная ссылка). Дата обращения: 10 января 2018. Архивировано 30 января 2016 года.
5. Mim Kemâl Öke. Belgelerle Türk-İngiliz ilişkilerinde Musul ve Kürdistan sorunu, 1918–1926 (тур.). — Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1992. — C. III, num. A—33. — S. 159. — ISBN 975-456-052-8.
6. Martin van Bruinessen: Agha, Scheich und Staat. Berlin 1989, S. 415
Martin van Bruinessen: Agha, Scheich und Staat Berlin 1989, S. 418
Vgl. Mehmet Şerif Fırat: Doğu İlleri ve Varto Tarihi. Ankara 1970 (Reprint). Dort auch ein Brief von Scheich Said an die Xormek-Führer.
7. Martin van Bruinessen: Agha, Scheich und Staat Berlin 1989, S. 411
Martin Strohmeier, Lale Yalçin-Heckmann: Die Kurden. Geschichte, Politik, Kultur. Beck Verlag, München 2003, S. 97


Библиография
1.Martin van Bruinessen: Agha, Scheich und Staat — Politik und Gesellschaft Kurdistans. ed.Parabolis, Berlin 2003, ISBN 3-88402-259-8 (Neuauflage).
2.Yaşar Kalafat: Şark meselesi ışıgında Şeyh Sait olayı, karakteri, dönemindeki iç ve dış olaylar// Boğaziçi ilmî araştırmalar serisi; 11. Boğaziçi Yayınları, Ankara 1992, ISBN 975-451-083-0, S. 407.
3.Robert Olson: The Emergence of Kurdish Nationalism and the Sheikh Said Rebellion. University of Texas Press, Austin TX 1989, ISBN 978-0-292-77619-7, P. 229
[1]
Ev babet bi zimana (Pусский) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Этот пункт был написан в (Pусский) языке, нажмите на значок , чтобы открыть элемент на языке оригинала!
Ev babet 2,005 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | wiki.ru
Gotarên Girêdayî: 3
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Pусский
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Rusî
Meta daneya teknîkî
Mafê telîfê ji xwediyê gotarê bo Kurdîpêdiya hatiye veguhestin
Kalîteya babetê: 96%
96%
Ev babet ji aliyê: ( Burhan Sönmez ) li: 16-12-2021 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Hawrê Baxewan ) ve li ser 16-12-2021 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Burhan Sönmez ) ve li ser 18-12-2021 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 2,005 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.183 KB 16-12-2021 Burhan SönmezB.S.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Kerim Avşar
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Lenînîsm

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Babetên nû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,096
Wêne 106,656
Pirtûk PDF 19,287
Faylên peywendîdar 97,268
Video 1,392
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Kerim Avşar
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Lenînîsm

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.391 çirke!