ناو: ئەحمەد
نازناو: ئەحمەد کەلاری
ناوی باوک: مەحمود
ساڵی لەدایکبوون: #1935#
رۆژی کۆچی دوایی: #10.08-2008#
شوێنی لەدایکبوون: #کەلار#
شوێنی کۆچی دوایی: #کەلار#
$ژیاننامە$
(ئەحمەد مەحمود عەلی محەمەد) ناسراوە بە(ئەحمەد کەلاری) ساڵی 1935 لە گوندی کەلاری کۆن لە خێزانێکی جوتیاری مام ناوەندی لە دایک بووە, لە قوتابخانەی گوندەکەیان تا پۆلی شەشی سەرەتایی خوێندووە, پاشان بە هۆی کاری بەخێوکردنی ماڵاتی باوکییەوە خەریک بووە, وەک خۆی دەڵێت: (خۆێشم تاوانم هەبووە لە وازهێنانی خوێندن وەکو کوڕە دەوڵەمەنێک دەمانچە وکورتە بڕنە وپارەی زۆر و هاتوچۆی شارانم کردووە، پێم خۆش بوو نەخوێنم) ساڵی 1953 خێزان پێکەوە دەنێت, ساڵی 1956 لە بەر هەندێ کێشەی عەشایەریەوە ماڵیان دەچێتە شاری خانەقین, لە هەمان ساڵدا هەڤاڵ مام جەلال سەردانی شاری خانەقین دەکات و هەندێ بڵاو کراوە وگۆڤارو ڕۆژنامە و پەیڕەوی پارتی یەکگرتووی دیموکراتی کوردستانی پێبووە, ئەحمەد کەلاری لەو ڕۆژەوە ئاشنایەتی لەگەل پارتی و هەڤاڵ مام جەلال پەیدا دەکات, پێشتر ئەحمەد کەلاری کوردایەتی لە ڕێگەی خوالێخۆشبوو مستەفا نەریمان کە مامۆستای بووە لە کەلاری کۆن, ئەڵبەتە خوالێخۆشبوو ئەندامێکی چالاکی حیزبی هیوا بوو و قوتابییەکانی بە سرودی کوردی هەستی خوێندکارەکانی جۆشداوە, ئەو هەلومەرجە و سەردانی هەڤاڵ مام جەلال بۆ خانەقین و ڕێکخستنەکانی ناوشاری خانەقین گەشەیان کردەوە, ئەحمەد کەلاری وەکوو کادرێکی پارتی یەکگرتووی دیموکراتی کوردستان زۆر چالاک بوو, لە لایەکی ترەوە بەهۆی خوالێخۆشبوو (حمەسەعید بەگی جاف) ئاشناییەتی لەگەڵ گۆڤارەکانی(گەلاوێژ، هیوا، هەتاو) پەیداکردووە, ساڵی 1958 پاش کودەتاکەی عەبدولکەریم قاسم ئازادی حیزبایەتی لە عێراق دەستی پێکرد, پارتی دیموکراتی کوردستانیش ئه و هەلومەرجەی قۆستەوە لە شاری خانەقین چالاکی کوردایەتی گەشەی کرد, ئەحمەد کەلاری دەبێتە ئەندامی لێژنەی ناوچەی خانەقی پارتی دیموکراتی کوردستان و ئەرکی ڕێکخستنی جوتیارانی ناوچەکەی پێدەسپێرن, مام ئەحمەد لە بەر چالاکی پارتایەتی ڕژێمی قاسم ساڵی 1960 نەفی دەکەن بۆ ناحییەی کەحلا لەپارێزگای عەمارە و(15) مانگ دەست بەسەر دەکرێت, پاشان ئازاد دەکرێت بەهۆی چالاکتربوونی لە کوردایەتی جارێکی تر دەیگرنەوە نەفی دەکەن بۆ دیوانییەی خواروی عێراق, ساڵی 1962 لە گفتوگۆی نێوان پارتی و ڕژێمی قاسم, ئەحمەدکەلاری و گیراوەکانی تری پارتی ئازاد دەکرێن, بۆیە مام ئەحمەد و(80) خوێندکاری تری خانەقین پەیوەندی دەکەن بە شۆڕشەوە لە هێزی بەمۆ دەبێت بەڕابەری سیاسی هێز.
بە هۆی ئەو ئاشنابوونەی بە ژیان وکارەساتەکانی کوردەواری مام ئەحمەد هەر بە مناڵی ئاشنایەتی بە شیعر و ئەدەبی کوردی دەبێت, جگە لە کاری پێشمەرگایەتی مام ئەحمەد وەکو شاعیرێکی کوردایەتی و نەتەوایەتی ونیشتیمانی ناسراوە, شیعرە ورژێنەرە سیاسیەکانی هەستی کۆمەڵانی خەڵکی بەرەو کوردایەتی هانداوە, گەرچی هەندێ جار شیعری لە گۆڤارو ڕۆژنامەکاندا بڵاو دەکاتەوە بەڵام خاوەنی دیوانێکی شیعری گەورەیە, بە شیعرە پڕ واتاکانی و قاڵبووی خەباتی ڕزگاریخوازی نەتەوایەتی لە مەنفادا ولە گرتووخانەکانی پارێزگای دیوانیە لە خوارووی ئێراقەوە, پەیامی سۆز و هەستی نەگۆڕی کوردایەتی بەڕووی دوژنماندا دەدات, دیسان پەیامێکیشە بۆ هاو خەباتەکانی کە پێداگری لە درێژەدان بە خەبات تا گەیشتن بە ئاوت, ئەوتا لە شیعری (کۆڵنەدان) کەلە ساڵی 1962 لە گرتوخانەی دیوانیە نووسیویەتی دەڵێت:
کۆت وکەلەپچە و قسەی سارد و سڕ
تۆپ و فڕۆکە و گوللەی گەرم و گوڕ
بەقەد تۆزقاڵێ کار ناکاتە دڵ
دڵ بولبولێکە و شەیداییە بۆ گوڵ
مام ئەحمەد کەلاری وەک کەسێکی سیاسی ئاشنای ڕێبازی شیعری شۆڕشگێڕانە بووە, شیعری بۆ جۆشدانی ئامانجە سیاسیەکەی کە کوردایەتی بووە, بەلای مام ئەحمەد کەلارییە و شیعر و پێشمەرگە دەبنە دوانەی خەباتی چەک وقەڵەمی ڕزگاری مرۆڤایەتی و نەتەوایەتی و نیشتمانی لە ناو جوڵانەوەی شۆڕشی ئەیلول دا بە ڕێبازی گەرم وگوڕی خەبات, وەک دەڵێت:
زیندانی تاریک یا دووری ووڵات
بۆ هیوای گەلم دامنا بەخەڵات
ئیستاش لەوساکە زیاتر بەگوڕم
زیاتر چریکه و دەنگ هەڵ ئەبڕم
بانگ بۆڕزگاری ووتەی زوبانە
قوولەی ئه و بانگە تادوای زەمانە.
[1]
لە دوای مردنی دیوانه شیعرێکی بە ناوی (خۆزگە) بلاوکراوەتەوە.