Kütüphane Kütüphane
Arama

Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır


Arama Seçenekleri





Gelişmiş Arama      Klavye


Arama
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Öğe kaydı
Yeni başlık kaydı
Resim gönderin
Anket
Sizin yorumlarınız
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Araçlar
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
Diller
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Benim Hesabım
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
Arama Öğe kaydı Araçlar Diller Benim Hesabım
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Yeni başlık kaydı
Resim gönderin
Anket
Sizin yorumlarınız
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Hakkında
 Olayla ilişkili konu
 Kullanım Koşulları
 Kurdipedi arşivcileri
 Sizin yorumlarınız
 Kullanıcı koleksiyon
 Olayların kronolojisi
 Etkinlikler - Kurdipedia
 Yardım
Yeni başlık
Kütüphane
Osmanlı\' da İşçiler (1870-1922) Çalışma Hayatı, Örgütler, Grevler
10-11-2024
Sara Kamele
Biyografi
Nazım Kök
25-10-2024
Sara Kamele
Kütüphane
KÜRTLERİN KÖKENİ PROTO KÜRTLER VE MİTANNİLER
25-10-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Kürtler-2 Mehabad\'dan 12 Eylül\'e
13-10-2024
Sara Kamele
Biyografi
Sadiq Othman Mho
24-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
05-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
28-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Kemal Bozay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Sefik Tagay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Cahit Sıtkı Tarancı
26-08-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale
  528,960
Resim
  112,611
Kitap PDF
  20,657
İlgili Dosyalar
  107,527
Video
  1,609
Dil
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
290,802
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,941
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,328
عربي - Arabic 
32,198
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,929
فارسی - Farsi 
11,429
English - English 
7,798
Türkçe - Turkish 
3,688
Deutsch - German 
1,808
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Grup
Türkçe
Kısa tanım 
1,920
Kütüphane 
1,210
Biyografi 
379
Mekanlar 
72
Yayınlar 
41
Şehitler 
40
Belgeler 
9
Parti ve Organizasyonlar 
5
Resim ve tanım 
5
Kürt mütfağı 
4
Çeşitli 
2
Tarih ve olaylar 
1
Dosya deposu
MP3 
328
PDF 
32,293
MP4 
2,694
IMG 
206,909
∑   Hepsi bir arada 
242,224
İçerik arama
Kısa tanım
Kerkük’te son 7 yılda Arapl...
Resim ve tanım
Yaşar Kemal'in omzunda heyb...
Kısa tanım
İnsanlığın Kaybediliş Hikây...
Kısa tanım
Kürtçe için dünyada varlığı...
Kısa tanım
Eyyüp Subaşı’ya 6 yıl 3 ay ...
BİTLİS’İN ÖNÜNDE BAĞLAR, ŞEREF HAN VE ABDAL HAN KİTAP FUARINA AĞLAR
Kurdipedia bilgiyi o kadar kolaylaştırdı ki! Cep telefonlarınız sayesinde yarım milyondan fazla kayıt cebinizde!
Grup: Kısa tanım | Başlık dili: Türkçe - Turkish
Paylaş
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Değerlendirme
Mükemmel
Çok iyi
Orta
Kötü değil
Kötü
Favorilerime ekle
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
Öğenin tarihçesi
Metadata
RSS
Seçilen konunun resmini Google'da arayın!
Seçilen konuyu Google'da arayın.
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

BİTLİS’İN ÖNÜNDE BAĞLAR, ŞEREF HAN VE ABDAL HAN KİTAP FUARINA AĞLAR

BİTLİS’İN ÖNÜNDE BAĞLAR, ŞEREF HAN VE ABDAL HAN KİTAP FUARINA AĞLAR
Geçtiğimiz 25 – 29 Mayıs tarihlerinde #Bitlis# merkezde, programının içeriğinde söyleşilerin ve etkinliklerin de yer aldığı bir kitap fuarı düzenlendi. Böyle bir etkinliğin gerçekleşeceği anonsu 16 Mayıs günü sosyal medyada duyurulmuş ki bu etkinlikten Twitter platformundaki takipçilerimin “siz de katılacak mısınız?” soruları üzerine o gün haberim oldu. Yoksa böyle bir kitap fuarının yapılacağından, içeriğinden, katılımcı listesinden ve de etkinliğin çerçevesinden bir Bitlisli olarak haberim yoktu açıkçası. Konuyla ilgili bir malumatım olmadığı için de takipçilerime hayır cevabını hep verdim. Haklı olarak her biri afalladı ve şaşkınlıklarını da “neden ve peki siz ve sizler olmayacaksınız da kimler orada olacak ve Bitlis’e dair ne konuşulacak” şeklinde peşi sıra sorular sordular. İyi ki de böyle bir fuardan haberdar olmamışım ve böyle bir içeriğe sahip olan etkinliğe de davet edilmemişim.
İsabet olmuş!
Zira iki gün sonra 18 Mayıs tarihinde organizatörler tarafından sosyal medyada yayınlanan hem katılımcılar listesini hem de fuar etkinlik programını gördüm. Bitlisli olup bu kadim ata toprağı ile alakalı kıymetli eserleri olan birçok şahsiyet fuara davet edilmemişti. Şehrin ve tarihi vilayetin geçmişine dair çok önemli çalışmalar yapmış yazar ve akademisyenlerin ve Bitlis’e dair onlarca yayıma imza atmış tecrübeli yayınevlerinin de bu etkinliğe çağrılmamış olmaları, fuarı organize edenlerin ne tür bir içerik, söyleşi ve çerçeve düşündüklerini ifşa ediyordu.
Bitlis’in önünde bağlar, körlerle sağırlar birbirini ağırlar.
Fuarın, BETAV (Bitlis Eğitim ve Tanıtım Vakfı) öncülüğünde ve sorumluluğunda, Bitlis Eren Üniversitesi ve Bitlis Belediyesi desteğiyle gerçekleşeceği bilgileri etkinliğin afişi ve tanıtımında belirtilmekteydi. Birçok Bitlisli hemşerimin aktarımı, bu fuar organizasyonunun vakıftaki birkaç kişinin inisiyatifi ile gerçekleştiği yönündeydi. O birkaç kişi artık hangi parametre ve kıstaslara göre, kimi çağırıp kimi çağırmayacaklarına ve nelerin program dahilinde olacağı ve nelerin olmayacağına karar vermişler bilemeyiz ki tabiri caiz ise de “dükkân zaten onların”, istediklerini çağırır istediklerini programa dahil ederler haliyle. Konu bu değil.
Bitlis kitap fuarına çeşitli unvanlar altında davet edilen katılımcıların, bu şehir üzerine önemli çalışmaları olan kişilerin böyle bir etkinlikte neden yer almadıklarını merak ederek önemseyip önemsemediklerini ve de bu soruyu organizatörlere sorup sormadıklarını da bilmiyorum. Konu bu da değil.
Ancak konu Bitlis olunca ve bu KİTAP FUARI da BİTLİS’TE yapılınca, işte o noktada Bitlis’in yapısı, tarihi ve o tarihine damgasını vurmuş şahsiyetleri hakkında az buçuk bilgisi ve çalışması olan birisi olarak, durumun trajedisi ve vehametine bir nebze de olsa değinmek zorundayım. Çünkü ortada yaklaşık bin senelik (830’lar – 1849) bir zaman dilimi boyunca merkez idaresi Bitlis Kalesi ve şehrinden yapılmış, günümüz Belçika ülkesi yüzölçümüne tekamül eden bir bölgeye hakim olmuş Bitlis Kürd beyliğinden, o beyliğin başında bulunmuş kitap sahibi hanlar, prensler, beyler ve onlar gibi eser ve kalem sahibi ünlü Bitlisli önemli şahsiyetlerden bahsedilmeyen bir fuar gerçekleştirilmişti.
Düşünün ki 1987 yılında Moskova’ya göçmüş iş adamı Petersburglular tarafından kurulmuş olan Petersburg Eğitim ve Tanıtım Vakfı adında bir oluşum var ve o vakfa üye ve orada yetkili olan birkaç kişi, Petersburg I. Kitap Fuarı’nı ata-baba şehirleri olan Petersburg’da düzenleme kararı alıyor ve kimler gelecek neler konuşulacak hazırlıkları yaptıktan sonra, fuarın gerçekleşmesine 10 gün kala sosyal medyadan etkinlik haberini ve program içeriğini açıklıyor. Fuardan ve etkinlikten Petersburglu yazar, çizer, sanatçı, şehre ait eski fotoğraf koleksiyonu olanlar, akademisyen ve Petersburg üzerine Rusya’dan ve yurtdışından çalışmaları olan kişiler değil de vakfın ve vakıftaki bu şahsiyetlerin kendi söylem ve ideolojilerine yakın gördükleri kişiler haberdar edilip misafir ediliyorlar. Moskova ve diğer şehirlerden olmak üzere, Petersburg ile uzaktan yakından alakası veyahut çalışması olmayan birçok kişi çağırılarak etkinlik programında onlara yer veriliyor. Petersburg’da doğmuş, yetişmiş ve orada hayata gözlerini yummuş olan sanatçı, alim, şair, yazar ve tarihçiler hakkında programda herhangi bir konu başlığına yer verilmiyor. Ülkenin en önemli yazarı olan Dostoyevski’nin şehri olan Petersburg’da, hem de onun şahsen yaptırdığı ilim irfan yuvası olan bir binanın önünde gerçekleşen bu kitap fuarında ne Dostoyevski’den ne de onun dünyaca ünlü eseri Suç ve Ceza’dan da bahsediliyor. Üstüne üstlük tarihte o bölgede, en büyük ve en zengin kütüphaneye sahip olmuş Petersburglu hükümdardan da onun Petersburg’da kurduğu ve binlerce kitaptan oluşan dillere destan kütüphanesinden de bahsedilmeyen bir kitap fuarı Petersburg’da yapılmış olsun. Bu hususta siz kıymetli Petersburglular ne düşünürsünüz?
Kafanız dağıldı değil mi?
O ki konumuz kitap, o zaman kitabın ortasından konuşalım.
BETAV’ın vakıf logosunun içinde bir kitap görseli var. O kitap hangi kitabı temsil ediyor bilemiyorum. Büyük ihtimalle “ya genel anlamda ilim bilim ve eğitimi temsilen seçilmiş bir kitap sembolü işte” şeklinde bir cevap verileceğini tahmin edebiliyorum. Ancak Bitlis ve kitap denince (kutsal kitabın dışında) akla gelebilecek ilk ve yegâne kitap ŞEREFNAME’dir. En azından benim ve kadim şehrim Bitlis’in tarihteki yeri, önemi, konumu ve duruşunu bilen, bu konuda duyarlı olan her bir bilinçli ve birikimli kişi için ŞEREFNAME’dir.
BETAV üyelerinin Şerefname’yi okuyup okumadıklarını, o eşsiz esere aşina olup olmadıklarını bilemeyeceğim. Kurulduğu 1987 tarihinden bu yana özellikle Bitlisli öğrenciler için sağladığı burs/yurt desteği ve Bitlis’e yaptığı bazı yatırımlar ile takdir edilecek çalışmalar yapan vakfın, Şerefname veyahut onun yazarı olan Rojkan hanı Şerefxanê Bedlîs-î üzerine bir çalışma, etkinlik, tanıtım veyahut girişim yaptığını da bilmiyorum. Ancak Bitlis denince (ki dünyada bu böyledir) akla gelen ilk isim cennet mekân Şerefxanê Bedlîs-î (1543 – 1603) ve onun 1597 yılında tamamladığı dünyaca ünlü eseri Şerefname’dir. Şerefxanê Bedlîs-î ki Osmanlı’nın İran ile olan ilişkileri üzerine ilk tarih kitaplarından birini yazan kutlu kişidir de. Bitlis’te gerçekleştirilen kitap fuarında ne Şerefxanê Bedlîs-î’nin ne eseri Şerefname’nin, ne de fuarın kurulduğu (Gog) meydanda bulunan İhlasiye Medresesi’nin adı geçiyor ki o medreselerden nice ünlü alimler yazarlar, şairler ve devlet adamları çıkmıştır.
Bitlis’te kitap fuarı yapılıyor, ancak Osmanlı’nın tarihini Heşt Behişt, yani Sekiz Cennet ve Selim Şahname adlı eserleri ile yazan diğer ünlü bir Bitlisli olan Mevlâna İdrîs-î Bedlîs-î’nin (1452 – 1520) adı da geçmiyor. Birçok eseri bulunan ve aynı zamanda da bir diplomat olan İdrîs’in, Şeyh Hüsameddin Ali El-Kurdî adı ile bilinen babasının mezarı da kitap fuarının yapıldığı meydana birkaç yüz metre uzaklıktaki Zeydan Mahallesi’nde bulunmaktadır. Bu mezar, Şerefname’de kendisinden sitayiş ile bahsedilen Şeyh Tahîr-î Kurdî’nin türbesi ile aynı yerdedir.
Peki ya Osmanlı’nın ünlü seyyahı Evliya Çelebi’nin Bitlis’i ziyareti (1655) sırasında sarayında misafiri olduğu hem şahsını hem yazdığı eserleri ve hem de kütüphanesini öve öve bitiremediği o yüce Bitlis hanı Abdal Han’ın adının bu kitap fuarında geçmemesini nasıl açıklarsınız?
“Bitlis kadısı müftüsü ve diğer öndegelenleri ile Han’ın bağındaki ve kaledeki tüm zenginlikleri katırlara yüklenir. 150 katıra yüklenen Abdal Han’ın dillere destan binlerce kitabı, mücevherleri, kürkleri, okları, tüfekleri ve o tüm eşsiz hazineleri Rahva Ovasına mezat olarak yığıldı. Evvela on yedi cilt melikler için yazılmış mücevher kaplı Ya’kut-ı Musta’sımi, Ahmed Karahisari, Şeyh-i Bayezid-i Veli hattı Kur’an-ı Kerim’in yarısı ciltsiz, Şeyhzade dede Mehmed, 1 adet Abdullah Kırımi hattı Kelam-ı İzzet, Üsküdari Hasan Çelebi, Halid Efendi, Demircikulu, Karahisari öğrencisi Hasan Çelebi ve Bekri hattı, kısacası 17 adet Mushaflar, ki her biri adı geçen ünlü hattatların hatlarıyla birer padişah için yazılmış Kur’an-ı Kerimler idi. Tamamı 1300 adet citli nefis kitaplar ve tefsirler, tarih kitapları ve 700 cilt türlü türlü başka kitaplar idi. Dahası 70 adet ciltli özel tefsirler ki her biri bin şeyhülislamda bulunmaz değerli tefsirler idi. Peygamber efendimizin hadislerinin bulunduğu ayrıca 1300 adet ciltli kitaplar var idi. Bunlardan başka Kuduri, Mülteka, Keşşaf, Kühistani, Molla Cami, manzum tecvid ilmine dair Şatıbi, manzum Cezeri ve Kamus Lugatı, Ahteri Lugatı, Şemsi Lugatı, Ibn Melek Lugatı ve Çarperi kitabı ve buna benzer bünün üzeri kitaplardı“ – Evliya Çelebi
Arşivlerde zenginliklerine vurgu yapılan iki Bitlis kütüphanesi vardır ki bunların her ikisi de yok edilmişlerdir tarihte. Hem Şerefxanê Bedlîs-î’nin kütüphanesi (1600’de) hem de Abdal Han’ın kütüphanesi (1655’te) Van Beylerbeyleri tarafından yağmalandırılıp talan edilmişlerdir. Geçmişinde muazzam kütüphaneleri olan bir Bitlis şehrinden, içinde tek bir kitapevinin olmadığı günümüz Bitlis’ine gelinmiş olunması da ayrı bir tartışma konusu olmakla birlikte, çok vahimdir.
Konu Bitlis ve kitap olunca şehrin Medreselerinden, Şerefxanê Bedlîs-î’den, onun torunu olan Abdal Han’dan ve bunların kütüphanelerinden bahsetmemek, turistleri İstanbul’da gezdiren bir rehberin Bizans’tan, Fatih Sultan Mehmet’ten ve Topkapı Sarayı’ndan bahsetmemesi gibi bir durumdan farklı değildir.
Bunu ancak Bitlis tarihine bir turist kadar hâkim olan ve Bitlis’e bir turist gözüyle bakanlar yapabilir.
Kitapları ve eserleri olan ve tarihte her birinden gıpta ile söz edilen birçok Bitlisli şahsiyet mevcuttur. Bu nezih şahsiyetlere ve eserlerine fuar programında yer verilmemiş olması çok büyük bir eksikliktir. Şemsî Bedlîsî’den, Muştak Baba’ya, Williyam Saroyan’dan Mevlâna Abdurahman Bedlîs-î’ye, Saîd-î Kurdî’ye (Bediüzzaman), İhsan Nuri’ye, Law Reşid’e, Yüzbaşı Emin’e (Kurdîyê Bedlîs-î), Kemal Fevzi’ye, Xelîl Xeyalî’ye, Şair Şukrî’ye, Mem û Zîn üzerine bir mesnevisi olan Rojkan mîrlerinden Ahmed Faik Han’a, mezarı Hizan’da bulunan Feqîyê Teyran’a ve Bitlis’in yetiştirdiği diğer nice isimlerin bu fuarda zikr edilmemiş olunması çok ama çok trajiktir.
Aslında yakın tarihi ve Bitlis’in tarihteki konumunu bilen bizler için hem organizasyon yapanlar hem de etkinliğe katılan bazı Bitlislilerin bu tür çıkış, eylem ve söylemlerde bulunmaları o kadar da şaşılacak bir durum değildir. Zira çok kapsamlı ve sistematik bir inkâr, çarpıtma, korku, küçümseme, manipülasyon, tekleştirme ve asimilasyona maruz kalmışlardır. Hatta daha sonrasında oto-asimilasyon ve inkara yönelmişlerdir. Özellikle 1914 Mele Selim hadisesi sonrası ve 1925 Şark Islahat Planı Kararları ile Bitlis’in maruz kaldığı politikalardan payını almış aşiretlerin, ailelerin ve şahsiyetlerin torunlarının, Bitlis’in tarihteki gerçek sosyolojik yapısı ve hakikatini dile getirmekten kaçınması 100 sene boyunca uygulanmış politikalar sonucudur.
Şark Islahat Planı kararları sonrası vuku bulan 1930’lardaki uygulamalardan birini hatırlayalım:
”Kılık kıyafet, şarkı, düğün, dil ve gelenekler milliyet ve ırk bilincini daima canlı kıldığından ve toplumları geçmişlerine bağlı tuttuğundan bu olguların her zaman ilkel oldukları dile getirilip rağbet gösterilmemesine, yüceltilmemesine ve kötülenip ayıplanmasına özen gösterilmelidir. Kendi dillerini konuşan zümrelere ait fertlerin ve ailelerin isim ve lakaplarını Türkçeleştirmek, nüfustaki kayıtları ve künyelerini fırsat düştükçe değiştirmek (düzeltmek) ve kendilerine hiçbir suretle Kürt, Çerkez, Boşnak, Laz, Türkmen, Tatar, Abaza, Gürcü, Afşar, Pomak lakabı vermemek; köylerine kendi dillerinde isim vermemek, evlerinde ve kendi aralarında Türkçe konuşturmak ve öz yüreklerinden kendilerine Türküm dedirtmek; hülasa dillerini, adetlerini ve dileklerini Türk yapmak, Türkün tarihine ve bahtına bağlamak, her Türk’e teveccüh eden milli ve mühim bir vazifedir”
Bu tür politikalar 50- 60 -70- 80 ve 90’lar da dahil olmak üzere devam etmiştir. Bir örnek olarak da Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın 1959 yılında hazırlattığı Kürt Raporu’ndan verelim:
“Türk ve Kürt kültürü arasındaki fark görünmez şekle sokulmalı ve onların tertip ettiği Şark geceleri, folklor ve kültür gayretleri maarif ve kültür sistemimize göre ele alınıp Türk kültürüne temsil edilmelerine çalışılmalıdır“
Fuar programında Bitlis’in gerçek tarihine, o tarihe isimlerini altın harflerle yazdıran kitap ve kalem sahibi şahsiyetlere ve onların eserlerine yer verilmemesini “kraldan çok kralcı Bitlisliler” durumunun olması sonucuna bağlayan hemşerilerim var. Fakat özellikle son 20 sene içinde gerçekleşen reformlar, teferruatlı içeriklerle yayımlanmış eserlerin varlığı ve internetin sağladığı imkanlar ile Bitlislilerin özlerine dair hakikati artık bilmiyor olmaları imkansızdır. Şahsen bu durumu ben kralcılıktan ziyade mankurtlaşmaya bağlamaktayım.
Zira özünden ve tarihi hakikatinden bu kadar da uzak, yabancı ve bihaber olmak kesinlikle başka türlü açıklanamaz. İçine düşülen vehameti tasvir edebilecek en doğru sosyokültürel analiz bu olsa gerek.
Cengiz Aytmatov’un Gün Olur Asra Bedel isimli romanında geçen bir efsanede barbarların Orta Asya bozkırlarını işgal ettikleri dönemde, tutsaklarına korkunç işkenceler yaptıkları ve bu işkence yönteminin insanların hafızasını yitirmesine, deli olmalarına sebep olduğu anlatılmıştır. Kısaca olarak mankurtlaştırma; “kendi toplumuna ve kültürüne yabancılaştırma, bilinçsizleştirme ve sömürüye açık hale getirme, sonra da yardım ediyormuş kanaati yaratarak toplumun zihnini yeniden kurgulayıp idarecilerin zihinsel kölesi durumuna getirmek için milleti kendi değerlerine düşman etmeyi anlatan sosyokültürel bir kavramdır.”
Yani kültürsüzleştirmek, köksüzleştirmektir, özünden bihaberleştirmektir.
Bu kadar arşiv, belge ve onlarca eser ortada olduğu halde, Bitlis’in kültürüne, tarihine, edebiyatına ve sosyolojisine dair bir etkinlik veyahut bir çalışma yapılırken, kadim şehrin tarihteki gerçeklerine değinmemek, bu konularda emek vermiş insanların eserlerini paylaşmamak akıl tutulmasıdır.
İleride katılımcılar listesi ve programı hakkaniyetle oluşturularak yapılacak bir Rojkanî Bitlis KİTAP Fuarı’nda görüşmek üzere.
“Bitlis şehri içinde 40.000 adam olur ki onlara Rojikî kavmi derler. Şehir halkının başka Rojikî dilleri de yerinde yazılır. Diğer Kürdler gibi gözü kara değillerdir ancak elleri ve sakalları kınalı, gözleri sürmeli temiz, dürüst, maarif erbabı hoş-sohbet adamlardır. Bitlis Vilayeti’nde han yazımı üzere 43.000 Ermeni reayalar da vardır. Yarısı Muş diyarında Van kulu aklâmıdır ve yarısı Abdâl Han’ındır.”[1]
– Evliya Çelebi, Bitlis 1655
Baran Zeydanlıoğlu

Bu başlık 1,177 defa görüntülendi
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
HashTag
Kaynaklar
[1] İnternet sitesi | کوردیی ناوەڕاست | bitlisname.com
İlgili Dosyalar: 1
Bağlantılı yazılar: 8
Başlık dili: Türkçe
Yayın tarihi: 30-05-2022 (2 Yıl)
Belge Türü: Orijinal dili
İçerik Kategorisi: Kürt Davası
İçerik Kategorisi: Edebi
Lehçe : Türkçe
Şehirler: Bitlis
Yayın Türü: Born-digital
Teknik Meta Veriler
Ürün Kalitesi: 99%
99%
Bu başlık Sara Kamele tarafından 10-09-2022 kaydedildi
Bu makale ( Hejar Kamala ) tarafından gözden geçirilmiş ve yayımlanmıştır
Bu başlık en son Hejar Kamala tarafından 10-09-2022 tarihinde Düzenlendi
Başlık Adresi
Bu başlık Kurdipedia Standartlar göre eksiktir , düzenlemeye ihtiyaç vardır
Bu başlık 1,177 defa görüntülendi
Bağlantılı dosya - Sürüm
Tür Sürüm Editör Adı
Fotoğraf dosyası 1.0.169 KB 10-09-2022 Sara KameleS.K.
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Kısa tanım
Kürtçenin Hewrami ve Kelhuri lehçesinde kurs başlıyor
Resim ve tanım
Yaşar Kemal'in omzunda heybesiyle köyden kente geldiği gün.
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Kısa tanım
Kürtçe için dünyada varlığını sürdüren en eski dil diyebiliriz
Kısa tanım
Zend
Biyografi
Abdulbaki Erdoğmuş
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Biyografi
Cemal Süreya
Biyografi
Nesrin Uçarlar
Resim ve tanım
1905 Mardin
Biyografi
Sermiyan Midyat
Biyografi
Nazım Kök
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
Kısa tanım
Eyyüp Subaşı’ya 6 yıl 3 ay hapis cezası
Kütüphane
Osmanlı' da İşçiler (1870-1922) Çalışma Hayatı, Örgütler, Grevler
Resim ve tanım
Kürt Lideri
Kütüphane
KÜRTLERİN KÖKENİ PROTO KÜRTLER VE MİTANNİLER
Kütüphane
Kürtler-2 Mehabad'dan 12 Eylül'e
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Kısa tanım
Afrin'den göç eden halkımıza yardım çağrısı
Biyografi
Eren Keskin
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014
Biyografi
Vanlı Memduh Selim

Gerçek
Kısa tanım
Kerkük’te son 7 yılda Araplar için 6 yeni mahalle kuruldu
15-11-2024
Sara Kamele
Kerkük’te son 7 yılda Araplar için 6 yeni mahalle kuruldu
Resim ve tanım
Yaşar Kemal\'in omzunda heybesiyle köyden kente geldiği gün.
24-11-2024
Sara Kamele
Yaşar Kemal\'in omzunda heybesiyle köyden kente geldiği gün.
Kısa tanım
İnsanlığın Kaybediliş Hikâyesi: Yaşar Kemal\'in Kuşlar Da Gitti Romanı Üzerine bir İnceleme
24-11-2024
Sara Kamele
İnsanlığın Kaybediliş Hikâyesi: Yaşar Kemal\'in Kuşlar Da Gitti Romanı Üzerine bir İnceleme
Kısa tanım
Kürtçe için dünyada varlığını sürdüren en eski dil diyebiliriz
24-11-2024
Sara Kamele
Kürtçe için dünyada varlığını sürdüren en eski dil diyebiliriz
Kısa tanım
Eyyüp Subaşı’ya 6 yıl 3 ay hapis cezası
01-12-2024
Sara Kamele
Eyyüp Subaşı’ya 6 yıl 3 ay hapis cezası
Yeni başlık
Kütüphane
Osmanlı\' da İşçiler (1870-1922) Çalışma Hayatı, Örgütler, Grevler
10-11-2024
Sara Kamele
Biyografi
Nazım Kök
25-10-2024
Sara Kamele
Kütüphane
KÜRTLERİN KÖKENİ PROTO KÜRTLER VE MİTANNİLER
25-10-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Kürtler-2 Mehabad\'dan 12 Eylül\'e
13-10-2024
Sara Kamele
Biyografi
Sadiq Othman Mho
24-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
05-09-2024
Sara Kamele
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
28-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Kemal Bozay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Sefik Tagay
26-08-2024
Sara Kamele
Biyografi
Cahit Sıtkı Tarancı
26-08-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale
  528,960
Resim
  112,611
Kitap PDF
  20,657
İlgili Dosyalar
  107,527
Video
  1,609
Dil
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
290,802
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,941
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,328
عربي - Arabic 
32,198
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,929
فارسی - Farsi 
11,429
English - English 
7,798
Türkçe - Turkish 
3,688
Deutsch - German 
1,808
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Grup
Türkçe
Kısa tanım 
1,920
Kütüphane 
1,210
Biyografi 
379
Mekanlar 
72
Yayınlar 
41
Şehitler 
40
Belgeler 
9
Parti ve Organizasyonlar 
5
Resim ve tanım 
5
Kürt mütfağı 
4
Çeşitli 
2
Tarih ve olaylar 
1
Dosya deposu
MP3 
328
PDF 
32,293
MP4 
2,694
IMG 
206,909
∑   Hepsi bir arada 
242,224
İçerik arama
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Kısa tanım
Kürtçenin Hewrami ve Kelhuri lehçesinde kurs başlıyor
Resim ve tanım
Yaşar Kemal'in omzunda heybesiyle köyden kente geldiği gün.
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Kısa tanım
Kürtçe için dünyada varlığını sürdüren en eski dil diyebiliriz
Kısa tanım
Zend
Biyografi
Abdulbaki Erdoğmuş
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Biyografi
Cemal Süreya
Biyografi
Nesrin Uçarlar
Resim ve tanım
1905 Mardin
Biyografi
Sermiyan Midyat
Biyografi
Nazım Kök
Kütüphane
ATATÜRK VE ALEVİLER
Kısa tanım
Eyyüp Subaşı’ya 6 yıl 3 ay hapis cezası
Kütüphane
Osmanlı' da İşçiler (1870-1922) Çalışma Hayatı, Örgütler, Grevler
Resim ve tanım
Kürt Lideri
Kütüphane
KÜRTLERİN KÖKENİ PROTO KÜRTLER VE MİTANNİLER
Kütüphane
Kürtler-2 Mehabad'dan 12 Eylül'e
Kütüphane
FOLKLOR ŞiiRE DÜŞMAN
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Kısa tanım
Afrin'den göç eden halkımıza yardım çağrısı
Biyografi
Eren Keskin
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014
Biyografi
Vanlı Memduh Selim

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16.08
| İletişim | CSS3 | HTML5

| Sayfa oluşturma süresi: 1.516 saniye!