Kütüphane Kütüphane
Arama

Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır


Arama Seçenekleri





Gelişmiş Arama      Klavye


Arama
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Öğe kaydı
Yeni başlık kaydı
Görüntü gönder
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Araçlar
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
Diller
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Benim Hesabım
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
Arama Öğe kaydı Araçlar Diller Benim Hesabım
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Yeni başlık kaydı
Görüntü gönder
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Hakkında
 Olayla ilişkili konu
 Kullanım Koşulları
 Kurdipedi arşivcileri
 Yorumlar
 Kullanıcı koleksiyon
 Olayların kronolojisi
 Etkinlikler - Kurdipedia
 Yardım
Yeni başlık
Biyografi
EVDIREHÎM REHMÎ HEKARÎ
23-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
AHMET KARDAM
20-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
MEHMET EMİN SEVER
20-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
İbrahim Küreken
14-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
Kemal Astare
14-04-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Çiller Özel Örgütü TBMM Susurluk Komisyonu\'na Sunulan Dosya ve Belgeler
13-04-2024
Sara Kamele
Biyografi
Ekrem Cemilpaşa
11-04-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
MARDIN \'i DINLERKEN MÜZEYLE BAŞLAYAN DEĞİŞİM
08-04-2024
Sara Kamele
Kütüphane
MARDİN 1915
08-04-2024
Sara Kamele
Kütüphane
KOMÜNİST
07-04-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale  519,272
Resim 106,503
Kitap PDF 19,256
İlgili Dosyalar 96,952
Video 1,386
Biyografi
AHMET KARDAM
Kısa tanım
100 yıllık inkâra Kürt ente...
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanmas...
Kısa tanım
1914 Tarihli Bitlis İsyanın...
ZIMANÊ DAYIKÊ AN ZIMANÊ ZIKMAK?
Kurdipedia bir mahkeme değildir, araştırma ve bulgu için veri hazırlar.
Grup: Kısa tanım | Başlık dili: Kurmancî - Kurdîy Serû
Paylaş
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Değerlendirme
Mükemmel
Çok iyi
Orta
Kötü değil
Kötü
Favorilerime ekle
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
Öğenin tarihçesi
Metadata
RSS
Seçilen konunun resmini Google'da arayın!
Seçilen konuyu Google'da arayın.
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Lezgînê Çalî

Lezgînê Çalî
#Kurd# li ser axa xwe bi zimanekê ko ne zimanê dayika wan e dihên perwerde kirin û ji ber vê perwerdeya ne bi #zimanê kurdî# gellek caran şehrezayîya wan di zimanê dagîrkeran da ji şehrezayîya wan ya bi zimanê kurdî zêdetir e.
Her ev dibe sedema wê ko gellek caran bi çavekê kêm li zimanê kurdî binihêrin û pesnên zengînî û dewlemendîya zimanê dagîrkeran bidin. An bervajî wê, bi nezanî gellek bêqam pesnên zimanê kurdî didin. Herdu jî ne saxlem in.
Lê ew nizanin ka zengînîya zimanê wan çend e. Gellek nivîskar hene ko bi dehan kitêb û roman û ferheng û rêzimanên wan yên bi kurdî çap jî bûne lê kurdîzanîya wan wekî kurdîzanîya tirkekî ye ko xwe fêrî kurdîyê kiribe. Anko kurdîzanîya wan ne resen e, ne li ser koka dara kurdîyê ye. Ew li destpêkê di zimanê tirkî da melevan bûne, paşî ji ber sedemên xebata sîyasî li zimanê xwe xwedî derkevtine. Bi vî rengî zimanê wan yê dayikê her gav, an pirranîya gavan dûvelank û peyrewê zimanê tirkî ye.
Ew gellek alîyên zimanê kurdî nanîyasin. Hevalekê min digot “erebî behir e, di erebîyê da 19 ‘en hene: ‘en a sebebî, ‘en a nesebî, ‘en a derfî, ‘en a …” Min bersiv da, “Tu dizanî di kurdîyê da jî me 21 ber hene: ber anko kuçik, kevir; ber anko alî; ber anko berhem, fêkî; ber anko …”
Çend rojekan berî niha roja cîhanî ya zimanê dayikê bû. Çend hevalekan di ragehînên (medya) înternetî yên mîna Facebook û Twitterê da ew roj bi navê roja “Zimanê Zikmak” pîroz kiribû. Hevalekî jî ji yên dî pirsîbû ka zimanê zikmak dirist e an zimanê dayikê. Bi min bersiv ji wê eşkiratir bû ko bûba cihê pirsyarê. Lê dîsa min bersiv da.
Di zimanê kurdî da peyva ”zikmak” ji du paran pêk dihêt zik + mak. Raman zik-ê diyar e, lê li vêderê, bi rengekê berfirehkirî merema wê ne zik lê malzarî ye. Mak jî jêder anko dayik e. Bi kurdî zikmak anko zikmakî ew tişt an ew rewş in ko hema di malzarîya dayikê da anko ji dema bûnê (jidayikbûnê) ra bi mirov an bûnewerên dî ra peyda dibin. Bavûkalên me berê digot “filankes zikmakî kor bû” anko paşê di temenêkê mezintir da bînahîya xwe wenda nekiriye, hema ji destpêkê kor bû.
Mirov dikare bibêje ko di zimanên ewropayî da ji vê ra dibêjin “congenital”. Ji bo mînak hindek zaro di dema bûnê da tûşî nexweşîya siflîsê ne. Siflîs ne nexweşîyeka bomayîk anko genetîkî ye, mirovên mezin, û pirranî yên dehmenpîs tûşî wê dibin. Hindek caran zaro bi sedema tuşbûna dayika xwe bi nexweşîya siflîsê bi rengekê zikmakî bi siflîsê nexweş dikeve. Ev rewş rewş siflîsa zikmak(î) an congenital e. Dibe ko nexweşîyek (an her rewşeka dî) zikamkî be lê bomayîk anko genetîkî nebe.
Ji bo mînak dibe ko mejîyê zaroyekî ji ber sedemên cidacida di malzarîya dayika xwe da bê oksîjen mabe û zaro bi dalengîyan anko kêmasîyeka zikmak ya mejî bihêt ser vê cîhanê, lê ew kêmasîya mejî girêdayî rewşa zaroyî di malzarîyê da ye, çi eleqeta rewşê bi gen anko keristeyê bomayîk anko genetîkî yên zaroyî ve nîne. Bervajî vê jî heye, dibe ko nexweşîyeka bomayîk anko genetîkî hebe, lê di dema bûn anko jidayikbûnê da zaro ne nexweş be, ew nexweşî xwe di temenê 20 salîyê da nîşa bide.
Ko em peyva zikmankê bi vî rengî fehm bikîn, wê demê zimanê zikmakî şaş e, ji ber ko zaro bi çi zimanekî ji 6 000 zimanên heyî ji dayika xwe nabe. Piştî heyameka danûstandina bi kesên derdora xwe (pirranî bi dayikê ra) ew hêdî-hêdî fêrî zimanê xwe yê pêşîn dibe. Ev zimanê pêşîn hema bibêje hemî deman zimanê dayikê bûye. Lê niha rewş hatîye guhartin. Gellek caran dayikên kurd zaroyên xwe di dergoşê da fêrî zimanekê bi perestîj dikin.
Her çend e ko di zimanzanîya nûdem (a mîna zimanzanîya Noamê Chomsky) da ziman bi rengekê bomayîk di genên mirovan da heye, lê ramana wê ew e ko keristeyê laşanî (fîzîkî) û şîyanên erkanî (funksyonel) yên axivtin û hînbûna zimanan bi rengekê bomayî di mirovan da hene. Ramana wê ne ew e ko kurd bi rengekê bomayîk hînî kurdîyê dibin û japonî hînî japonîyê.
Ko ne weha be, dibê mirov bibêje ko heker zaroyekê nûzayî yê kurdan li mala Atatirkî jî perwerde û mezin bibe her dê bi zimanê kurdî biaxive, ji ber ko zimanê kurdî “zikmak” e anko ji dema malzarîya dayikê ra digel wî ye. Xwezî weha bûya û zimanê kurdî zimanekê zikmak bûba. Wê demê bişavtin anko asîmîlasyon nedibû. Lê mixabin em dibînin ko ne weha ye. Ziman ji derdorê, û nemaze ji axivtina dayikê dihêt, ne ji malzarîyê.
Dibe ko heta van salên dawîyê jî axivtina li ser zimanê dayikê ji niha sanahîtir ba. Lê bi têkhilîyên mezin yên navbera gundîyên Gundê Cîhanî, nemaze li derên mîna Ewropayê, gellek caran dayik elmanî ye, bab ingilîz e, bapîr ji alîyê babî ve inglîz e, ji alîyê dayikê ve elmanî, dapîr ji alîyê babî ve fransî ye û ji alîyê dayikê ve holandî. Bi ser vê ra jî zaro li Swêdê mezin dibe. Paşî dibe welatîyê Welatên Yekgirtî yên Emrîkayê. Di van rewşan da gellek caran pênasekirina zimanê dayikê zehmet e.
Hindek kes nabêjin zimanê dayikê, dibêjin zimanê yekê anko zimanê herî pêşîn. Anko ew zimanê zaro çend peyvekên destpêkê û hînbûna zimanî bi wî zimanî dest pê dike. Di vî warî da hindek behsa wî zimanî dikin ko zaro di çend salekên destpêkê ji jiyana xwe da bi wî zimanî diaxive û dibe zimanê kesînîya wî. Lê hindek kes hene behsa zimanê serekî dikin, anko ew zimanê zaro pirranî ya dema xwe bi wî zimanî derbaz dike û dikare behsa mijarên hizirî û zanistî û civakî yên herrojî yên xwe bi wî zimanî bike. Hindek pîverên dî hene mîna zimanê ko mirov pê xewnan dibîne jî dihên behskirin. bi ser van ra hene yên ko behsa zimanê neteweyî dikin.
Bi kî pîvanê be, zimanê kurdî ji bo pirranîya kurdan ne zimanê dayikê ye. Bila kurdî bibe cîhana ko em têda dijîn, bila kurdî ne zimanê me, bila kurdî hemî cîhana me, hemî hebûna me be.[1]
Bu makale (Kurmancî - Kurdîy Serû) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Bu başlık 1,629 defa görüntülendi
HashTag
Kaynaklar
[1] İnternet sitesi | کوردیی ناوەڕاست | موقعhttps://gulanmedia.com/ - 14-12-2022
Bağlantılı yazılar: 48
Kısa tanım
Yayın tarihi: 25-02-2014 (10 Yıl)
Belge Türü: Orijinal dili
İçerik Kategorisi: Dil bilimi
Özerk: Kurdistan
Yayın Türü: Born-digital
Teknik Meta Veriler
Ürün Kalitesi: 99%
99%
Bu başlık Aras Hiso tarafından 14-12-2022 kaydedildi
Bu makale ( Sara Kamele ) tarafından gözden geçirilmiş ve yayımlanmıştır
Bu başlık en son Sara Kamele tarafından 14-12-2022 tarihinde Düzenlendi
Başlık Adresi
Bu başlık Kurdipedia Standartlar göre eksiktir , düzenlemeye ihtiyaç vardır
Bu başlık 1,629 defa görüntülendi
Bağlantılı dosya - Sürüm
Tür Sürüm Editör Adı
Fotoğraf dosyası 1.0.111 KB 14-12-2022 Aras HisoA.H.
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
Pervin Çakar
Biyografi
Rahime Kesici Karakaş
Biyografi
Kemal Astare
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Kütüphane
TÜRKİYE: KÜRT SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ VE PKK
Kısa tanım
Cumhuriyet’in (Yüzellilikler) Sürgün Listesinden Mevlanzade Rıfat-3
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasının Bastırılması, Mele Selim ve Arkadaşlarının İdam Edilmesi- 4
Biyografi
MEHMET EMİN SEVER
Kısa tanım
Cumhuriyet’in (Yüzellilikler) Sürgün Listesinden Mevlanzade Rıfat-4
Kütüphane
MARDİN 1915
Biyografi
İbrahim Küreken
Kütüphane
Çiller Özel Örgütü TBMM Susurluk Komisyonu'na Sunulan Dosya ve Belgeler
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması- 3
Kütüphane
MARDIN 'i DINLERKEN MÜZEYLE BAŞLAYAN DEĞİŞİM
Kütüphane
KOMÜNİST
Biyografi
Vedat Türkali
Kısa tanım
Cumhuriyet’in (Yüzellilikler) Sürgün Listesinden Mevlanzade Rıfat-2
Resim ve tanım
1905 Mardin
Biyografi
AHMET KARDAM

Gerçek
Biyografi
AHMET KARDAM
20-04-2024
Rapar Osman Ozery
AHMET KARDAM
Kısa tanım
100 yıllık inkâra Kürt entelektüellerinden cevap
23-04-2024
Sara Kamele
100 yıllık inkâra Kürt entelektüellerinden cevap
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması
25-04-2024
Rapar Osman Ozery
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması- 2
03-05-2024
Rapar Osman Ozery
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması- 2
Kısa tanım
1914 Tarihli Bitlis İsyanının Osmanlı Arşiv Belgelerindeki
03-05-2024
Rapar Osman Ozery
1914 Tarihli Bitlis İsyanının Osmanlı Arşiv Belgelerindeki
Yeni başlık
Biyografi
EVDIREHÎM REHMÎ HEKARÎ
23-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
AHMET KARDAM
20-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
MEHMET EMİN SEVER
20-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
İbrahim Küreken
14-04-2024
Rapar Osman Ozery
Biyografi
Kemal Astare
14-04-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Çiller Özel Örgütü TBMM Susurluk Komisyonu\'na Sunulan Dosya ve Belgeler
13-04-2024
Sara Kamele
Biyografi
Ekrem Cemilpaşa
11-04-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
MARDIN \'i DINLERKEN MÜZEYLE BAŞLAYAN DEĞİŞİM
08-04-2024
Sara Kamele
Kütüphane
MARDİN 1915
08-04-2024
Sara Kamele
Kütüphane
KOMÜNİST
07-04-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale  519,272
Resim 106,503
Kitap PDF 19,256
İlgili Dosyalar 96,952
Video 1,386
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Biyografi
Reşan Çeliker
Biyografi
Pervin Çakar
Biyografi
Rahime Kesici Karakaş
Biyografi
Kemal Astare
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Kütüphane
TÜRKİYE: KÜRT SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ VE PKK
Kısa tanım
Cumhuriyet’in (Yüzellilikler) Sürgün Listesinden Mevlanzade Rıfat-3
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanmasının Bastırılması, Mele Selim ve Arkadaşlarının İdam Edilmesi- 4
Biyografi
MEHMET EMİN SEVER
Kısa tanım
Cumhuriyet’in (Yüzellilikler) Sürgün Listesinden Mevlanzade Rıfat-4
Kütüphane
MARDİN 1915
Biyografi
İbrahim Küreken
Kütüphane
Çiller Özel Örgütü TBMM Susurluk Komisyonu'na Sunulan Dosya ve Belgeler
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Kısa tanım
1914 Bitlis Kürd Ayaklanması- 3
Kütüphane
MARDIN 'i DINLERKEN MÜZEYLE BAŞLAYAN DEĞİŞİM
Kütüphane
KOMÜNİST
Biyografi
Vedat Türkali
Kısa tanım
Cumhuriyet’in (Yüzellilikler) Sürgün Listesinden Mevlanzade Rıfat-2
Resim ve tanım
1905 Mardin
Biyografi
AHMET KARDAM

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| İletişim | CSS3 | HTML5

| Sayfa oluşturma süresi: 1.14 saniye!