عنوان: چندین مهره باستانی شطرنج در استان سرت در #شمال کوردستان# پیدا شده است
امادەکردن: #سارا سردار#
در سال 2013 چندین شی باستانی کوچک در باشور هویوک، سیرت، شمال کوردستان کشف شد که هنوز هم موضوع بحث باستان شناسان است. لوازم آن دارای تاریخ 5000 ساله از 39 سنگ با شکل های مختلف است و تصور می شود که این بازی یک بازی فکری یا شاید اجداد شطرنج است.
سنگ‌هایی با قدمت تقریباً 5000 ساله متعلق به عصر برنز اولیه در مقبره‌ای پیدا شد که در حفاری‌های انجام شده در سال 2013 به عنوان بخشی از پروژه سد و نیروگاه برق آبی ایلیسو در کویوت، 20 کیلومتری شمال غربی سرت بود.
آخرین سنگها با شکلی از حیواناتی مانند سگ و خوک در حفاری های سال 2019 کشف شد کە در مجموع 39 سنگ در موزه #باتمان# تحت حفاظت قرار دادە شدەاست، در حالی که تصور می‌شود از این سنگها برای شکار، مسابقه یا بازی‌های هوشی که 2 نفرە انجام می‌شود استفاده می‌شود، نحوه بازی آن هنوز یک راز باقی مانده است.
عبدالرحمن دمیر باستان شناس در موزه باتمان که در آن زمان در کاوش ها شرکت داشت، گفت: «ما برای اولین بار در سال 2013 به عنوان تیم پژوهندەی یک مقبره، با آثاری مواجه شدیم، سپس در سال 2019، آخرین قطعه، یعنی سنگ شکل خوک را پیدا کردیم، وقتی در پرتو آثار مشابه مقایسه ای انجام می دهیم، وجود 4 خوک، 4 سگ، سنگ های چشمی، هرمی و سنگ های گلوله مانند نشان می دهد که این یک بازی فکری است.
دمیر گفت: این می تواند یک بازی شکاری باشد، یک بازی مسابقه ای یا یک بازی فکری و گفت: شاید اشتباه نباشد که بگوییم این یک بازی است مثل جد شطرنج. تمام قسمت های سنگ بازی با کارهای انجام شده در سال 2019 تکمیل شده است. البته در نهایت ما از آنجایی که در حال حفاری هستیم نمی دانیم در چه شرایطی و به چه شکلی بازی انجام شده است.
دمیر با بیان اینکه مردم شهرستان باشور با سنگ های شکاری یافت شده هنر تولید می کنند، گفت: سنگ های بازی در مجموع قدمتی 5 هزار ساله بین 3100 تا 2900 سال قبل از میلاد دارند. یکی از آثار مهم عصر مفرغ اولیه است.
طی کاوش‌هایی که توسط اداره موزه باتمان انجام شد، اگرچه مشخص نیست این سنگ ها برای چه هدفی ساخته شده اند، اما مطالعات خارجی و داخلی در مورد آن و هم مقالات و هم مطالعات پایان نامه در مورد آن ادامه دارد.
به راحتی می‌توانیم ببینیم که مردم آن دوره تصور اطراف خود را روی مهره‌ها منعکس می‌کنند، برای مثال، وقتی به هر بازی شطرنج نگاه می‌کنیم، می‌توانیم همان چیزی را ببینیم که اسب ها، رخ ها و پیاده ها در شطرنج نیز.
این مهره های بازی کشف شده از باشور هیوک در مجموع 39 مهره است که گمان می رود دو نفرە بازی می شد و می توان گفت مهمترین آثار هنری آن دوره هستند. زیرا بسیاری از مردم کار و صنایع دستی می سازند، اما می توان گفت که (باشورها هنر تولید کردند).[1]