عنوان: تمدن مانایی یک دورە تاریخی درخشان برای کردستان

#مانایی# ها بخشی مهم از تاریخ ملت کرد هستند، آنها بازماندگانی از اقوام #لولوئی# ها و #گوتی# ها بودند کە در در هزاره اول پیش از میلاد در مناطق کردنشین شرق کوردستان، #سقز#، بانە، بوکان و نواحی اطراف آن زندگی می کردند. انها بر سرزمینهای فراوانی تسلط داشتند و پایتخت آنها ایزرتو در نزدیکی شهر کنونی بوکان بودە است.

از لحاظ هنر و معماری، مانایی ها از استعداد بسیار بالایی برخوردار بودند و این را میتوان از اثار بەجا گذاشتە از خودشان فهمید. هنرمندان مانایی از رنگ در نقاشی های خود استفاده می کردند کە برای دورەی تاریخی زندگی و حکمداری مانایی ها بسیار جالب و پیشرفتە است زیرا که در ان زمان برای انجام کارهای هنری کمتر از رنگ و مخصوصا رنگهای متفاوت استفادە شدە است و پس از نزدیک بە3 هزار سال به همان شکل باقی مانده است. بیشتر بقایا یا ساختەهای آنها در جریان غارت شهرهایشان توسط آشوری ها (کە در ان زمان در مناطق میزوپوتامیا قدرت در دست داشتەاند) غارت شدە است.
اما این غارت تنها بە دوران باستان منتفی نشد و در سال 1945، پادشاه ایران محمدرضا شاه، تنها برای گم کردن و از میان بردن تاریخ پرشکوه کوردها، به یک تاجر یهودی حق اکتشاف و غارت یکی از مهم ترین محوطه های باستان شناسی مانایی، محوطه باستانی زیویه، در نزدیکی سقز را داد، او به طور نامناسب و ناشیانە به دنبال بقایای بیشماری از ماناییها گشت و بیشتر انها را کشف و استخراج کرد.
این آثار در حال حاضر در موزه های سراسر جهان قابل مشاهده است، یک بخش مهم از موزه ملی تهران نیز به بقایای ماناییان اختصاص دارد.[1]